OKAN ÜRKER, Tolga YILMAZ, ŞİNASİ ÖZTÜRK, NESRİN ÇOBANOĞLU

Anadolu sığla ormanları'nın çevre sosyolojisi kapsamında incelenmesi

Anadolu Sığla Ağacı dünya üzerinde yalnızca Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesinde doğal ve sağlıklı orman oluşturan yoğunlukta endemik bir ağaç türüdür. Tarihsel süreçte yöredeki toplumsal yapının şekillenmesinde önemli roller oynamıştır. Ancak özellikle son yetmiş yıl içerisinde gelişen kentleşme ve yerel tarım politikaları sonucu bu ormanlar devlet ve yöre halkı tarafından tahrip edilmeye başlanmış olup günümüzde neredeyse yok olmak üzeredir. Çalışmada çevre sosyolojisi kapsamında dünyadaki son Anadolu Sığla Ormanlarının neden tahrip edildiği, bu tahribatın altında yatan motivasyonun, toplumsal vicdandaki dönüşümün ve toplumsal mutabakatın oluşumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 531 kişi ile anket, 3 odak grup toplantısı ve 16 kişi ile derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Yöre halkının yarattıkları yoğun tahribatlara rağmen, sığla ormanlarını halen benimsemeleri, yörelerinin en önemli unsurlarından biri olarak görmeleri ve bu ormanlara yönelik gerçekleştirdikleri tahribatların farkında olarak vicdani sorumluluk taşıdıkları tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarından yararlanılarak, başlangıçta sığla ormanlarını yok etmek üzere motive edilen toplumsal dinamiklerin, yeniden bu ormanları korumak üzere yönlendirilebilme olanakları mevcuttur.

Anatolian sweetgum forests in terms of environmental sociology

Anatolian Sweetgum (Liquidambar orientalis) is an endemic tree species and establishing densely natural and healthy forest nowhere else around the world except in Köyceğiz-Dalyan SPA, Turkey. In the historical process, It has been playing important roles to form societial structure of the area. But especially, these forests, have been started to destructed by the government and local people as a result of urbanization and local agricultural policies which were developed during last seventy years, Today, they are now on the brink of extinction. This research aimed to determine destruction reasons of last Anatolian Sweetgum Forest of the world, underlying motivations of this destruction, transition of societial conscience and establishment of societial agreement in the frame of environmental sociology. This study consists of 531 surveys, 3 focus group meetings and 16 in-depth interviews. It has been pointed out that, despite the dense destruction which have been caused by local people, they are still taking up sweetgum forests, accepting it as one of the most important factors of their region and carrying on consciential responsibility by recognizing their destruction of these forests. By using findigs, it can be indicated that there is a possibility to redirect societial dynamics, which were motivated to wipe out at the beginning, to protect these forests again.

PDF

___

DEMİRKOL, E. 2010 Çevre Sosyolojisi. Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi. Sayı:516, s.60-63.
HAMLE GAZETESİ, MUĞLA 2013 Sığla Ormanları Rehabilite Edilecek. http://www.hamlegazetesi.com.tr/sigla- ormanlari-rehabilite-edecek/. (Erişim tarihi 10.01.2014).
HUŞ, S.1949 Reçine ve Sığla Yağı Elde Etme Metotları. Tarım Bakanlığı, OGM Yayınları, Özel Sayı:36.
İKTÜEREN, Ş., ACAR, İ. 1987 Sığla Ağacının (Liquidambar orientalis Mill.) Doğal Yayılışı, Sığla Yağı Üretimi ve Pazarlaması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Dergi Serisi, Cilt:33, Sayı:2, No:66.
JONAS, H.1985 Technik, Medizin und Ethik. Zur Praxis des Prinzips. Frankfurt: Verantwortung.
KARAAĞAÇ, G.2006 Kaunosdan Köyceğize. Birol Matbaası, Sayfa 37, Muğla.
KELEŞ, R., ERTAN, B.2002 Çevre Hukukuna Giriş. Ankara: İmge Kitabevi.
KONAK, N.2010 Çevre Sosyolojisi: Kavramlar ve Teorik Gelişmeler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:24, s.271-283.
ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BAŞKANLIĞI (ÖÇKKB) 2007 Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi Biyolojik Zenginliğinin Tespiti ve Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Kesin Raporu. Ek-II: Sosyal Araştırma Kesin Raporu. Ankara.
PIEPER, A.2012 Etiğe Giriş. (Einführung in die Ethik. Çev. Veysel Ataman ve Gönül Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
TUNA, M.2001 Çevre Sosyolojisinde Toplumsal Kurgusalcı Model. Mülkiyeliler Birliği Dergisi. Cilt:25, Sayı:229, s.229-243, Ankara.
ÜRKER, O.2014 Çevre Etiği Bağlamında Anadolu Sığla Ormanları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, s.148-167, Ankara.