Türkiye'de Koşullu Yükümlülüklerin Kamu Finansman Açıkları Üzerine Etkileri

1929 ekonomik bunalımı sonrasında kabul görmeye başlayan ve ekonomik hayata daha çok devlet müdahalesini ön gören Keynesyen iktisadi görüşün etkisi ile dünya ülkelerinde devlet tarafından kurulan işletmelerin milli ekonomi içindeki payı artmıştır. Bu artış sonucunda devletin kamu kesiminde gerçekleşen genişlemeye paralel olarak artan kamu harcamalarının başta vergileme olmak üzere iç borçlanma ve emisyon gibi iç finansman yöntemleri ile karşılanamaması sonucu hükümetler geniş ölçüde dış borçlanmaya da başvurmak zorunda kalmaktadır. Devlet tarafından kurulan işletmelerin ekonomi içindeki payının artışında bütçede yer almadığı için öngörülemeyen koşullu yükümlülüklerde büyük rol oynamaktadır. Bu durumda devletin bütçede öngördüğünden daha büyük bir mali açıkla karşı karşıya kalmasına yol açmaktadır. Çalışmada mali riskler ve koşullu yükümlükler sınıflandırılarak Türkiye’ de koşullu yükümlülüklerin oluşturduğu riskler ve bu risklerin kamu finansman açıkları üzerindeki etkileri değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler:

-

Türkiye'de Koşullu Yükümlülüklerin Kamu Finansman Açıkları Üzerine Etkileri

1929 ekonomik bunalımı sonrasında kabul görmeye başlayan ve ekonomik hayata daha çok devlet müdahalesini ön gören Keynesyen iktisadi görüşün etkisi ile dünya ülkelerinde devlet tarafından kurulan işletmelerin milli ekonomi içindeki payı artmıştır. Bu artış sonucunda devletin kamu kesiminde gerçekleşen genişlemeye paralel olarak artan kamu harcamalarının başta vergileme olmak üzere iç borçlanma ve emisyon gibi iç finansman yöntemleri ile karşılanamaması sonucu hükümetler geniş ölçüde dış borçlanmaya da başvurmak zorunda kalmaktadır. Devlet tarafından kurulan işletmelerin ekonomi içindeki payının artışında bütçede yer almadığı için öngörülemeyen koşullu yükümlülüklerde büyük rol oynamaktadır. Bu durumda devletin bütçede öngördüğünden daha büyük bir mali açıkla karşı karşıya kalmasına yol açmaktadır. Çalışmada mali riskler ve koşullu yükümlükler sınıflandırılarak Türkiye’ de koşullu yükümlülüklerin oluşturduğu riskler ve bu risklerin kamu finansman açıkları üzerindeki etkileri değerlendirilecektir.
Keywords:

-,

___

  • Almeyda, Miguel & Sergio Hinojosa (2001), “Revision of State of the Art Contingent Liability Management”, Bibliography, Washington DC, May.
  • Arınsoy Balaban, Deniz, “Hazine Geri Ödeme Garantilerinin Değerlendirilmesinde Uygulanabilecek Yöntemler”, , 03.09.2009.
  • Burnside, Craig & Martin Eichenbaum, Sergio Rebelo (2001), “Prospective Deficits and Asian Currency Crisis”, Journal of Political Economy, 109(6), pp. 1155–1197.
  • Burnside, Craig & Martin Eichenbaum, Sergio Rebelo (2003), “Government Finance in the Wake of Currency Crises”, NBER Working Paper, No. 9786, June, Cambridge, Massachusetts: National Bureau of Economic Research, pp. 1–2.
  • Cangöz, M. Coşkun (2001), “Kamu Mali Yönetiminde Bir Risk Kaynağı: Koşullu Yükümlülükler”, V. Türkiye Finans Eğitimi Sempozyumu, Balıkesir Üniversitesi, 8–11 Kasım 2001, Bandırma.
  • Currie, E. & A. Velandia (2002), “Risk Management of Contigent Liabilities Within a Sovereing Asset Liability Framework”, World Bank, Working Paper, No: 174069, 24 January 2002.
  • Currie, E. (2002), “The Potential Role of Government Debt Management Offices in Managing Contingent Liabilities”, World Bank, Working Papers, 23 January 2002.
  • D.P.T. (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyon Raporu, Ankara.
  • D.P.T. (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Borçlanma, İç ve Dış Borç Yönetimi Özel İhtisas Komisyon Raporu, Ankara.
  • İnan, Altuğ (2006), “Kamu Borç Yönetiminde Koşullu Yükümlülüklerin Rolü”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 62, Temmuz-Eylül.
  • Merton, Robert & Bodie Zvi (1992), “On The Management of Financial Guarantees”, Financial Management, Winter.
  • Polackova Brixi, Hana & Sergei Shalatov, & Leila Zlaoui (2000), “Managing Fiscal Risk in Bulgaria”, Working Paper, The World Bank, Washington DC.
  • Polackova, Hana (1998), “Government Contingent Liabilities: A Hidden Risk to Fiscal Stability”, Policy Research Paper, No: 1989, The World Bank, Washington DC.
  • Schick, Allen (2000), “Budgeting for Fiscal Risk”, Draft, The World Bank, Washington DC.