Ayşe ATILGAN YAŞA, Selim ŞANLISOY, Ahmet ÖZEN

Bütçe Tutarlılığı ile Politik İstikrarsızlık İlişkisi: Türkiye’de 1984-2018 Dönemi Analizi

Bu çalışmada, devlet bütçe gelir ve gider tahminleri ile gerçekleşmeleri arasındaki sapmalar doğrultusunda politik istikrarsızlık ile bütçenin tutarlık ilkesi arasındaki ilişkinin tespiti amaçlanmıştır. Bir başka ifade ile çalışmada, bütçe dokümanlarında yer alan hedeflerin tutarlılığı, performans denetimi ve politik istikrarsızlığın belirleyicileri üzerinden bütçeye etkileri değerlendirilmiştir. Konu çerçevesinde belirlenen değişkenler ile yapılan analizde, Türkiye’de 1984-2018 dönemine ait veriler ile ARDL yöntemi kullanılarak, politik istikrarsızlığın bütçe tahminlerini ve gerçekleşmelerini ne ölçüde etkilediği değerlendirilmiştir. Çalışmada ayrıca 2006 yılında gerçekleştirilen bütçe sistemindeki yapısal değişimin bütçe hedeflerine ulaşma noktasında olumlu etki yarattığı bulgusu elde edilmiştir. Çalışma sonucunda, gelecekteki tahmin tutarlığını sağlamak ve politik istikrarsızlığın yol açabileceği sorunları iyileştirmeye yönelik çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bütçe, Bütçe İlkeleri, Tutarlılık, Politik İstikrarsızlık, ARDL

The Relationship Between Political Instability and Budget Consistency: 1984-2018 Period Analysis in Turkey

In this study, it is aimed to determine the relationship between the political instability and the consistency of the budget in line with the deviations between the government budget revenue and expenditure estimates and their realizations. In other words, the study evaluated the consistency of the objectives in the budget documents, the performance audit and the effects of the political instability on the budget. In the analysis performed with the variables identified in the framework of the subject in Turkey by using the ARDL method with data for the 1984-2018 period, the budget estimates and the realization of political instability assessed to what extent the effects. In addition, it was found that the structural change in the budget system realized in 2006 had a positive effect on the achievement of budget targets. As a result of this study, solutions for improving the consistency of forecasting and problems that may be caused by political instability were developed.

Keywords:

Budget, Budgetary Principles, Consistency, Political Instability, ARDL,

PDF

___

Akçoraoğlu, A. & F. Yurdakul (2004), “Siyasal Ekonomi Açısından Büyüme, Enflasyon ve Bütçe açıkları: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59(1), 1-25.
Alesina, A. & G. Tabellini (1990), “A Positive Theory of Fiscal Deficits and Government Debt”, Review of Economic Studies, 57(3), 403-414.
Alesina, A. & R. Perotti (1996), “Income Distribution, Political Instability and Investment”, European Economic Review, 40(6), 1203-1228.
Ayaydın, H. (2015), “Politik Faktörler ile Finansman Arasındaki İlişki Üzerine: Teorik ve Literatür”, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 4(8), 57-73.
Balan, F. (2016), “Politik İstikrar ve Devlet Harcamaları İlişkisi: 1986-2013 VAR Analizi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(27), 519-537.
Bohn, F. (2002), “Public Finance Under Political Instability and Debt Conditionality”, Working Paper, University of Essex, Department of Economics, Economics Discussion Papers, Colchester.
Cangir, N. & T. Turan (2014), “Politik İstikrarsızlığın Bütçe Dengesi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, 166(1), 243-267.
Carmignani, F. (2003), “Political Instability, Uncertainty and Economics”, Journal of Economic Surveys, 17(1), 1-54.
Demirgil, H. (2011), “Politik İstikrarsızlık, Belirsizlik ve Makro Ekonomi: Türkiye Örneği (1970-2006)”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 31(2), 123-144.
Devereux, M.B. & J.F. Wen (1998), “Political Instability, Capital Taxation and Growth”, European Economic Review, 42(9), 1635-1651.
Dickey, D.A. & A.F. Wayne (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. Duarte, P. & G. Schnabl (2019), “Monetary Policy, Inequality and Political Instability”, The World Economy, 42(2), 614-634.
Edizdoğan, N. & Ö. Çetinkaya (2011), Kamu Bütçesi, Ekin Kitabevi, Bursa.
Egeli, H. & A. Özen (2017), Bütçe Politikası, Kitapana Basım Yayım Dağıtım, İzmir.
Grilli, V. & D. Masciandaro & G. Tabellini (1991), “Political and Monetary Institutions and Public Financial Policies in the Industrial Countries”, Economic Policy, 6(13), 341-392.
Güvel, E.A. & A.G.A. Koç (2010), “Bütçe Açıklarının Politik ve Kurumsal Belirleyicileri: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 286-301.
Mutluer, M.K. & E. Öner & A. Kesik (2010), Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ozler, S. & G. Tabellini (1991), “External Debt and Political Instability”, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No.3772, 1-44.
Pesaran, M.H. & S. Yongcheol & J.S. Richard (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
Pesaran, M.H. & S. Yongcheol (1999), “An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis”, İçinde: S. Strom (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Cambridge: Cambridge University Press.
Pettersson-Lidbom, P. (2001), “An Empirical Investigation of the Strategic Use of Debt”, Journal of Political Economy, 109(3), 570-583.
Phillips, P.C.B. & P. Perron, (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrica, 75, 335-346.
Saraçoğlu, F. & H. Ejder (2002), “Kamu Mali Yönetiminin Açıklık ve Samimilik İlkeleri Açısından Analizi”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 27, 39-53.
Spolaore, E. (2004), “Adjustments in Different Government Systems”, Economics & Politics, 16(2), 117-146.
Şanlısoy, S. (2010), “Politik İstikrarsızlık-Ekonomik Süreç Politikaları Etkileşimi”, Sosyoekonomi, 13(2), 191-214.
Şenesen, G.G. (2000), “Bütçe Başlangıç Ödeneklerinin Başarımının Değerlendirilmesinde Nicel Yaklaşımlar”, 15. Maliye Sempozyumu, Antalya, 345-367.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, , 12.05.2019.
Tüğen, K. (2018), Devlet Bütçesi, Başsaray Matbaası, İzmir.
Utkulu, U. & R. Ekinci (2016), “Uluslararası Petrol ve Gıda Fiyatlarından İç Fiyatlara Asimetrik ve Doğrusal Olmayan Fiyat Geçişkenliği: Türkiye İçin NARDL Modeli Bulguları”, Finans, Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(617), 9-22.
Zivot, E. & W.K.A. Donald (1992), “Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.