Giddens Sosyolojisinde Toplumsal Dönüşümün Temel Kavramları ve Bağlantılar: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme

Çağdaş sosyolojide eserleri ve ortaya koyduğu kuramları ile önemli yer tutan entelektüellerden biri şüphesiz Giddens’tır. Onun en temel sosyolojik yaklaşımı, kendi ifadesiyle “toplumun üretiminin insanlar tarafından sürdürülen ve mümkün kılınan ustaca bir icra olduğu” üzerinedir. Bu üretim Giddens’a göre gerçekte sadece toplumdaki her bireyin pratik bir sosyal teorisyen olmasından dolayı mümkündür. İçinde bulunduğumuz tarihsel süreç temelinde özelllikle de modernite ve küreselleşme kavramları odaklı toplumsal dönüşümü anlama adına Giddens’ı anlamak faydalı olacaktır. Bu fayda eksenli çalışmada kendi eserlerinden yola çıkılarak Giddens’ın sosyolojisindeki yapılanma kuramı, modernite ve küreselleşme ilişkisi ortaya konulup söz konusu kavramların toplumsal dönüşümdeki yeri ve önemine değinilmiştir. Çalışmada Giddens ‘ın tüm dünyada bu denli ilgi odağı haline getiren kuramlarını -öncelikle modernite, küreselleşme ve yapılanmayı -anlamak ve bu kavramların özne temelli sosyal eyleme kapasitesi bağlamında sosyal değişimin dönüşümü nasıl gerçekleştirdiği aktarılmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda Giddens gözlemci olarak bilgilerini derinleştirirken asıl görevinin gerçekte kendi kültürel kimliğinden yola çıkarak araştırdığı kültüre ilişkin betimlemeler sayesinde diyalog kurmak olduğunu ifade etmektedir. Bu diyalog çerçevesinde Giddens, moderniteyi özellikle de ‘güvenlik, tehlike ve risk’ temelli, küreselleşmeyi ise dört boyutlu (kapitalizm, ulus devlet, askeri dünya düzeni ve uluslararası işbölümü) süreci ile yaşadığımız sonuçlarını eleştirir. Giddens’ın diğer yapı kuramcılarından farklı olarak ele aldığı ‘yapı’ ise zamansal olarak ortaya çıkar ve bu şekilde mevcut olabildiğinden yapılar, kişi eylemlerini de mümkün kılan araçlardır.

___

  • Bilgin, Nuri, Sosyal Bilimlerin kavşağında Kimlik Sorunu, İzmir: Ege yayıncılık 1994.
  • Cassell, P. The Giddens Reader, California: Stanford University Press 1993.
  • Doğan, E. Anthony Giddens ‘ın Çağdaş Eleştirisi, Praksis(1), 2001, ss:247-260.
  • Emre, Y, “Anthony Giddens ve Uluslararası İlişkiler: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme”,Uluslararası İlişkiler, Cilt 11, Sayı 44, 2015, s. 5-23.
  • Esgin, Ali, Anthony Giddens Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık 2008.
  • Eisenstadt. S. Noah, Modernleşme Başkaldırı ve Değişim, çev: Ufuk Coşkun, Ankara:Doğu Batı Yayınları 2007.
  • Giddens, Anthony, Modernliğin sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 1998.
  • Giddens, Anthony, Toplumun Kuruluşu, çev: Hüseyin Özel, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları 1999.