TÜRKİYE’DE DOĞURGANLIĞIN DEĞİŞİMİ: SOSYAL POLİTİKA AÇISINDAN RİSKLER VE FIRSATLAR

Dünya genelinde toplam doğurganlık hızı her geçen gün azalmaya devam etmektedir. Toplam doğurganlık hızının azalmasında sosyal, ekonomik, kültürel açıdan yaşanan değişimler belirleyici etken olabilmektedir. Bu bağlamda eğitimli nüfusun artması, kadın istihdam oranlarının artması, kentleşme, hiç evlenmeyenlerin oranındaki artışlar, ortalama ilk evlilik yaşının yükselmesi, kontraseptif kullanımı, kürtaj uygulamaları, çocuğun artan maliyeti gibi birçok gelişme doğrudan ya da dolaylı olarak toplam doğurganlık hızının düşmesinde etkili olmuştur. Bu çerçevede Türkiye’de de “demografik geçiş süreci” hızlı bir şekilde yaşanmış ve son elli yılda doğurganlık hızlı bir şekilde düşmeye başlamıştır. Doğurganlık hızının düşmesi ise demografik ve sosyo-ekonomik açıdan birçok sonucu beraberinde getirmiştir. Bu araştırmanın amacı Türkiye’de toplam doğurganlık hızında yaşanan değişimin nedenlerini ve sonuçlarını tartışmak ve azalan doğurganlık neticesinde ortaya çıkabilecek muhtemel riskleri ve fırsatları değerlendirmektir. Çalışmada ilgili literatür taranmıştır. Bu kapsamda, ilk olarak doğurganlığın dünyadaki genel görünümü değerlendirilmektedir. Daha sonra Türkiye’nin doğurganlıktaki değişim süreci açıklanmaktadır. Nihayetinde Türkiye açısından riskler ve fırsatlar analiz edilmektedir. Sonuç olarak yaşanan kültürel ve demografik dönüşüme rağmen geliştirilen politikalarla ve teknolojik imkânlarla doğurganlığın negatif etkilerinin hafifletilebileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğurganlık, Yaşlılık, Sosyal Politika, Teknolojik Gelişmeler

FERTILITY CHANGE IN TÜRKİYE: RISKS AND OPPORTUNITIES IN TERMS OF SOCIAL POLICY

nges can be the decisive factor in the change of total fertility rate. In this context, many developments such as the increase in the educated population, the increase in female employment rates, urbanization, the increase in the rate of people who have never been married, the increase in the average age at first marriage, the use of contraceptives, abortion practices, and the increasing cost of children are directly or indirectly effective in the decrease in the total fertility rate. Within this framework, the “demographic transition process” has been experienced rapidly in Türkiye and fertility has started to decline rapidly in the last fifty years. The decrease in the fertility rate brings many consequences in terms of demographic and socio-economic. The aim of this research is to discuss the causes and consequences of the change in the total fertility rate in Türkiye and to evaluate the possible risks and opportunities that may arise as a result of declining fertility. In the study, the relevant literature was reviewed. In this context, the general view of fertility in the world is evaluated first. Then, Türkiye's fertility change process is explained. As a result, despite the cultural and demographic transformation, it is foreseen that the negative effects of fertility can be mitigated with the policies and technological opportunities.

Keywords:

Fertility, Old Age, Social policy, Technological Developmments,

PDF

___

Başkaya, Z., ve Özkılıç, F. (2017). Türkiye'de Doğurganlıkta Meydana Gelen Değişimler (1980-2013). Journal of International Social Research, 10(54), 404-423.
Bloom, D. E. Canning D. and Sevilla, J. (2003). Demographic divided: New perspectives on economic consequences of population change. Santa Monica: Rand Corporation.
Bongaarts, J. (2003). Completing the fertility transition in the developing world: The role of educational differences and fertility preferences. Population Studies, 57(3), 321-335.
Coşan, B. (2020). Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a Teknoloji ve İşsizlik. Yılmaz, B. (Ed.), Çalışma Hayatının Geleceği (ss. 217-254). Ankara: Gazi Kitabevi.
Day, L. H. (2004). The Future of Low-Birthrate Populations. London and New York: Routledge.
Eryurt, M. A. (2019). Türkiye’de Temel Doğurganlık Davranışları: Düzey, Belirleyiciler, Politikalar, Türkiye Aile Yapısı İleri İstatistik Analizi, 2018. Ankara: T.C Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Eryurt, M. A. (2014). Türkiye’de Yaşlı nüfus ve Yaşlılık Dönemiyle İlgili Yaşam Tercihleri. Türkiye Aile Yapısı Araştırması Tespitler, Öneriler. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
EUROSTAT. (28 Haziran 2021). Total Fertility Rate, Erişim Tarihi: 2 Temmuz 2021, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do.
Furuoka, F. (2009). Population Growth and Economic Development: New Empirical Evidence from Thailand. Economics Bulletin, 29(1), 1-14.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2015). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması. Ankara.
Hodgson, D. (1983). Demography as social science and policy science. Population and Development Review, 9(1), 1-34.
Hotar, N. (2021). Sosyal Politikada Yeni Ufuklar. Çalışma İlişkileri Dergisi, 12 (1), 1-23.
Ivanov, S. (2017). Robonomics - principles, benefits, challenges, solutions. Yearbook of Varna University of Management, 10, 283-293.
Japan Cabinet Office (2021). Society 5.0, Erişim Tarihi: 4 Temmuz 2021, https://www8.cao.go.jp/cstp/english/society5_0/index.html.
Kayacan, E. (2022). Türkiye’nin Nüfus Politikalarındaki Değişimin Kalkınma Planları Üzerinden Değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(54), 107-139. DOI:10.21560/spcd.vi.1081252
McKinsey and Company. (2020). İşimizin Geleceği Dijital Çağda Türkiye’nin Yetenek Dönüşümü, Erişim Tarihi: 6 Temmuz 2021, https://www.mckinsey.com/tr/~/media/mckinsey/locations/europe%20and%20middle%20east/turkey/our%20insights/future%20of%20work%20turkey/isimizin-gelecegi-mckinsey-turkiye-raporu_ocak-2020.pdf.
Peker, M. (2016). Türkiye’de Nüfussal Dönüşüm. Sosyoloji Dergisi, 34, 133-196.
Semiz, Y. (2010). 1923–1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 27, 423-469.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023. Ankara. T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Ankara.
Tartiyus, E. H., Dauda, T. M., and Peter, A. (2015). Impact of population growth on economic growth in Nigeria. IOSR Journal of Humanities and Social Science (IOSRJHSS), 20(4), 115-123.
Taşçı, F. (2010). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya örnekleri. Çalışma ve Toplum, 1, 175-202.
TÜİK. (11 Haziran 2019). Ölüm İstatistikleri, 2018, Erişim Tarihi: 3 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-Istatistikleri-2018-30701.
TÜİK. (17 Eylül 2020). Hayat Tabloları, 2017-2019, Erişim Tarihi: 3 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2017-2019-33711.
TÜİK. (18 Mart 2021). İstatistiklerle Yaşlılar, 2020, Erişim Tarihi: 4 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020-37227.
TÜİK. (18 Mayıs 2021). Doğum İstatistikleri, 2020, Erişim Tarihi: 3 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229.
TÜİK. (2021). Nüfus ve Demografi, Erişim Tarihi: 2 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1.
TÜİK. (4 Şubat 2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2020, Erişim Tarihi: 4 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayal%C4%B1-N%C3%BCfus-Kay%C4%B1t-Sistemi-Sonu%C3%A7lar%C4%B1-2020-37210.
TÜİK. (12 Mayıs 2022). Doğum İstatistikleri, 2021, Erişim Tarihi: 25.05.2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2021-45547&dil=1
WorldBank. (2021). Fertiliy Rate, total (births per woman), Erişim Tarihi: 2 Temmuz 2021, https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.TFRT.IN.
Yıldız, Y. (2019). Robot Vergisi: Yeni Nesil Bir Maliye Politikası Aracı. Maliye Dergisi, 177, 299-329.
Yılmaz, Y. (2020a). Dijitalleşmenin Etkisi Altında Değişen Çalışan Yapısı Geleceğin İşgücü Yetkinlikleri. Yılmaz, B. (Ed.), Çalışma Hayatının Geleceği (ss. 125-171). Ankara: Gazi Kitabevi.
Yılmaz. Y. (2020b). Yaşlıların Aktif Yaşlanma Boyutuyla Çalışma Hayatına Kazandırılması: Köprü İstihdam. Akgül, O. (Ed.), Ücret ve İstihdam Boyutuyla Çalışma Hayatında Dezavantajlı Gruplar. (ss. 35-66). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
Yüceşahin, M. M. (2009). Türkiye’nin demografik geçiş sürecine coğrafi bir yaklaşım. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(1), 1-25.
Yüksekbilgili, Z., ve Çevik, G. Z. (2018). Endüstri 4.0 bağlamında Türkiye’nin yerine ilişkin güncel ve gelecek eksenli bir analiz. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 422-436.