Sağlık Hizmetleri Piyasasında Belirsizlik Ölçülebilir Mi?

Belirsizlik konusu piyasalar açısından tarihsel bir süreç içerisinde piyasa dengelerinin sağlanarak piyasanın daha öngörülebilir olması amacıyla araştırılmış ve tartışılagelmiş bir fenomendir. Her türlü piyasa için belirsizlik önemli bir girişim ve yatırım belirleyicisi olarak, zamana ve olaylara bağlı olarak artan ve azalan seviyelerde etkili olmaktadır. Ancak, sağlık hizmetleri alanında piyasanın özelliklerinden dolayı daima dikkate alınmak zorunda olan bir etken olarak değerlendirilmektedir. Sağlık hizmetleri piyasasında belirsizlik kavramının diğer piyasalara göre kalıcı olarak daha belirgin ve etkili olmasının nedenlerinin temelde sağlık hizmetleri alanının çeşitli farklılıklarından kaynaklanmış olduğu ve sağlık hizmetlerinde belirsizlik kavramına karşı bir kabullenme davranışının ortaya çıkmış olduğu değerlendirilmektedir. Bu çalışmada diğer piyasalar için uygulanabilen “belirsizlik ölçütleri” sağlık hizmetleri piyasası için de uygulanabilir olarak değerlendirilmiş ve “Sağlık Hizmetleri Piyasasında Belirsizlik Ölçülemez” hipotezinden hareketle sağlık piyasaları bu yönüyle diğer piyasalardaki belirsizlik ölçütleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada önce sağlık hizmetleri piyasası açısından belirsizliğin tanımı yapılmış, diğer piyasalarda olduğu gibi sağlık piyasasındaki belirsizlik kaynakları ele alınmıştır. En sık kullanılan belirsizlik ölçütleri bu kaynaklardan ortaya çıkan sağlık hizmetleri piyasa belirsizliği hakkında sağlık hizmet piyasası aktörlerine uyarlanmış ve bu yol ile sağlık hizmetleri piyasasında belirsizliğin ölçülebilirliği, sayısallaştırılabilirliği ve formüle edilebilirliği incelenmiştir. Sonuç olarak; sağlık hizmetleri piyasasında belirsizliğin sayısal olarak ölçümü ve beklenen belirsizlik süreçlerinin sayısal olarak tahmininin yapılabilmesi varsayımsal olarak mümkündür. Tespit ve tahmin edilebilir olan sağlık hizmet piyasası belirsizlik değerleri sayesinde sağlık hizmet piyasasının tüm aktörleri karar verme süreçlerinde daha yüksek bilgi düzeyine sahip olarak daha dengeli bir piyasa içerisinde daha düşük maliyetlerle yüzleşecek ve daha risksiz yatırımlar yapabilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık ekonomisi, Sağlık Piyasa Belirsizliği, Belirsizlik Ölçütleri

IS IT POSSIBLE TO MEASURE UNCERTAINTY IN THE HEALTHCARE MARKET?

The subject of uncertainty is a phenomenon that has been researched and discussed in order to make the market more predictable by providing market balances in a historical process. Uncertainty is an important determinant of enterprise and investment for all kinds of markets, and it is effective at increasing and decreasing levels depending on time and events. However, due to the characteristics of the health services market, it is always considered as a factor that has to be taken into account. It is considered that the reasons why the concept of uncertainty in the health services market is more pronounced and effective than other markets are mainly due to the various differences in the field of health services, and an acceptance behavior has emerged about the concept of uncertainty in health services. In this study, the "uncertainty measures" that can be applied to other markets were evaluated as applicable to the health services market, and health markets were evaluated in terms of uncertainty measures in other markets, based on the hypothesis of "Uncertainty cannot be measured in the Health Services Market". In the study, primarily, the definition of uncertainty in terms of the health services market was made, and the sources of uncertainty in the health market were tried to be determined as in other markets. The most frequently used uncertainty measures have been adapted to the health service market actors about the health services market uncertainty arising from these sources, and in this way, the measurability, quantification, and formulalability of the uncertainty in the health services market have been examined. As a result; Quantitative measurement of uncertainty in the healthcare market and making a numerical estimation of the expected uncertainty processes are hypothetically possible. Thanks to the determinable and predictable healthcare market uncertainty values, all actors in the healthcare market will have a higher level of knowledge in decision-making processes, face lower costs in a more balanced market, and make less risky investments.

Keywords:

Health Economics, Uncertainty of Healthcare Market, Uncertainty Meauserment,

PDF

___

Abel, J., Rich, R., Song, J., & Tracy, J. (2016). The Measurement and Behavior of Uncertainty: Evidence from the ECB Survey of Professional Forecasters. Journal of Applied Econometrics, 533-550.
Ahir, H., Bloom, N., & Furceri, D. (Mart 2020). 60 Years Of Uncertainty. Finance & Development, 58-60.
Aksoy, T., & Şahin, I. (2009). Belirsizlik Altında Karar Alma: Geleneksel ve Modern Yaklaşımlar. Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni.
Alexopoulos, M., & Cohen, J. (2009). Uncertain Times, uncertain measures. Toronto: University of Toronto Department of Economics.
Altay, E. (2015). Knight Belirsizliği: Risk ve Muğlaklığın Borsa İstanbul Aşırı Getiri Oranları Üzerindeki Etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Cilt 9 Sayı 2, 45-72.
Arıöz, Ö. (2012). Belirsizlik Altında Karar Alma Süreçlerinin Analizi: Türkiye Çimento Sektöründe Bir Uygulama Örneği. Anadolu Üniversitesi.
Arrow, K. (1963). Uncertainty and The Welfare Economics of Medical Care. American Economic Review, 941-973.
Bakırcı, M. (2021). İlaç Sektörü Raporu. Erdem&Erdem: https://www.erdem-erdem.av.tr/bilgi-bankasi/ilac-sektoru-raporu
Berdine, G. (2016). Uncertainty and the welfare economics of medical care: An Austrian rebuttal Part 2. https://pulmonarychronicles.com/index.php/pulmonarychronicles/article/view/371/813
Bloom, N. (2009). The Impact of Uncertainty Shocks. Econometrica, 623-685 Vol 77 Issue 3.
Cotterelli, C., & Jaramillo, L. (2012). Walking Hand in Hand: Fiscal Policy and. IMF Working Paper.
Çalışkan, Z. (2008). Sağlık Ekonomisi; Kavramsal Bir Yaklaşım. HÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29-50.
Çelik, Y. (2011). Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama. Sosyal Güvenlik Dergisi, 62-81.
Deniz , H. (2019). Belirsizlik ve Risk Altında Tüketici Karar Alma Süreci: Teorik Bir İnceleme. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dunn, A., Gottlieb, J., Shapiro, A., & Tebaldi, P. (2020). The Costs of Payment Uncertainty in Healthcare Markets. FEDERAL RESERVE BANK OF SAN FRANCISCO WORKING PAPER SERIES, Nisan 2020-13.
Dzielinski, M. (2012 ). Measuring economic uncertainty and its impact on the stock market. Finance Research Letters, Volume 9 Issue 3 167-175.
Eckholm, E. (1991). Rescuing Health Care. The New York Times, May 2.
Economic Policy Uncertainty. (2022). Metodolgy. Economic Policy Uncertainty: http://www.policyuncertainty.com/methodology.html
EPU Category. (2022). US Policy Categories. Economik Policy Uncetainty: http://www.policyuncertainty.com/categorical_epu.html
European Central Bank. (2022, Mart). ECB staff macroeconomic projections for the euro area. Macroeconomic Projections: https://www.ecb.europa.eu/pub/projections/html/ecb.projections202203_ecbstaff~44f998dfd7.en.html#toc2
Gifford, R., Fleuren, B., Baan, F., & And Others. (2021). To Uncertainty and Beyond: Identifying the Capabilities Needed by Hospitals to Function in Dynamic Environments. Medical Care Research and Review, 1-13.
Gülhan, Y. B. (2022). Sağlık Politikası Ders Notları. İstanbul: İstanbul Okan Üniversitesi.
Gürgün, G. (2020). Belirsizlik Kavramı, Belirsizlik Ölçütleri ve Belirsizliğin Makroekonomik Etkileri Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21-38.
Haddow, A., & Hare, C. (2013). Macroeconomic uncertainty: what is it, how can we measure it and why does it matter? Quarterly Bulletin 2013, 100-109.
Han, P., Klein, W., & Arora, N. (2011). Varieties of uncertainty in health care: a conceptual taxonomy. Med Decis Making, 828-838 Nov-Dec; 31(6).
İğdeli, A., & Sever, E. (2018). Belirsizlik ve Risk Kavramlarının Felsefi ve Matematiksel Açıdan İncelenmesi. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 2 Sayı 1, 1-12.
IMF. (2013). Hopes, Realities, Risks. International Monetary Fund. Research Dept.
IMF. (2022). GDP, current prices. https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/TUR/USA/ZAF/SUR/CHN
IMF. (2022, Ocak). Rising Caseloads, A Disrupted Recovery, and Higher Inflation. World Economic Outlook Update: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2022/01/25/world-economic-outlook-update-january-2022
Jalonen, H. (2012). The Uncertainty of Innovation: A Systematic Review of the Literature. Journal of Management Research , 1-53 Vol 4 No 1.
Jones, T. (2005). Business Economıcs and Managerial Decision Making. John Wıley &Sons Ltd.
Kemper, V., & Vivaca, N. (1991). The Great American Health-Care Sellout. The Washington Post, Oct 13.
Leduc , S., & Liu, Z. (2015). Uncertainty Shocks are Aggregate Demand Shocks. SAN FRANCISCO: FEDERAL RESERVE BANK OF SAN FRANCISCO WORKING PAPERS.
Nina, B., Grigoli, F., & Hengge, M. (2007). Fear Thy Neighbor: Spillovers From Economic Policy Uncertainty. IMF Working Paper.
OECD Data. (2022). İnfant Mortality Rates.
OECD Data. (2022). Life Expectancy At Birth.
OECD Stat. (2022). OECD Stat.: https://stats.oecd.org/viewhtml.aspx?datasetcode=SHA&lang=en#
SESPAM, S. B. (2020). www.sbu.edu.tr/FileFolder/Dosyalar/xoFsAuL2/2020_5/hasan-giray-ankara-baris-sancak-kenneth-arrow-1963-6f578754.pdf.
Shubham, S., Latko, B., & Martin, C. (2018). The future of healthcare: Finding the opportunities that lie beneath the uncertainty. McKinsey&Company: https://www.mckinsey.com/industries/healthcare-systems-and-services/our-insights/the-future-of-healthcare-finding-the-opportunities-that-lie-beneath-the-uncertainty
Smith, L. (2012). A tutorial on Principal Components Analysis. http://www.iro.umontreal.ca/: http://www.iro.umontreal.ca/~pift6080/H09/documents/papers/pca_tutorial.pdf
Stolberg, S., & Pear, R. (2010). Obama Signs Health Care Overhaul Bill, With a Flourish. The New York Times, Mar 2010.
TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2019). Çölyak ve Görülme Sıklığı. Metabolizma ve Çölyak: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/metabolizma-ve-colyak/%C3%A7%C3%B6lyak-ve-g%C3%B6r%C3%BClme-s%C4%B1kl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.html
The World Bank. (2022, 01 11). Global Growth to Slow through 2023, Adding to Risk of ‘Hard Landing’ in Developing Economies. The World Bank News: https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/01/11/global-recovery-economics-debt-commodity-inequality
The World Bank Data. (2022). World Bank national accounts data, and OECD National Accounts data files. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=IT-ZA-TR-US
TUİK. (2022). Sağlık harcamaları ile ilgili göstergeler, 1999-2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri
TUİK Sağlık Harcamaları. (2022). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2020-37192
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2018). Quantifying Uncertainty and Identifying its Impacts on the Turkish Economy. TCMB.
United Nation. (2019). Infant mortality rate, 1q0, for both sexes combined (infant deaths per 1,000 live births). https://population.un.org/wpp/DataQuery/.
United Nations. (2022). World Economic Situation and Prospects 2022. https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/WESP2022_web.pdf
Woolhandler, S., & Himmelstein, D. (1991). The Deteriorating Administrative Efficiency of the U.S. Health Care System. The New England Journal of Medicine, 1253-1258.
Yıldırım, H., & Alkan, B. (2018). Türkiye İçin Bir Makroekonomik Belirsizlik Endeksi Önerisi. Bankacılar, 6-39.

ISSN: 2146-5649
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler