Savaş Ayetlerinde Beyânî Tasvir: Edebî Bir İnceleme

Tasvir; eski, yeni tüm edebi metinlerin temelinde yer alan en önemli sanatsal yöndür. Öyle ki suret ve biçimsiz tek bir edebi metin bulunmaz, biçimsel özellikler barındırmayan hiçbir kaside ve şiir türüne rastlanmaz. Dahası kimileri nezdinde kaside suretle özdeş hale gelmiş ve şiir tasvirin bir türü olarak kabul edilmiştir. Suret; çağlar boyunca edebi metinlerde bulunan yapısal bir niteliktir. Sanatsal tasvirin estetik ahengi, akıl ve kalbi birlikte etkilemekte, muhatap kitleye anlamla beraber bilhassa duyguları da hissettirmektedir. Kur’an çeşitli konuları ele alış tarzında bu sanatsal türe sıklıkla yer vermektedir. Üstüne üstlük icaz seviyesine ulaşmış bir kitap olarak Kur’an’ın kullandığı yöntemlerin temel karakteri, bu yöntem olmuştur. Kur’an’daki kıtal ayetlerinin konuyla önemli bağlantısı doğal olarak burada yatmaktadır. Nitekim kıtal, insanların duygu durumları ve sahip oldukları neredeyse her şeyle yakından ilgilidir. Ayrıca kıtal, Müslümanların kendi dışındaki ve kendi aralarındaki ilişkilerin düzenlenmesinde kilit rol oynamaktadır. Bu nedenle Kur’an metninde bu içerikteki ayetler büyük bir yekûn tutmaktadır. Belagat bilimlerinin başında yer alan Beyan İlmi için bu ayetlerin düzenleniş tarzı ve bağlamları büyük önem arz etmektedir. Bu araştırma; kıtal ayetleri hakkında beyani suretin açımlamasını ve tahlilini yapmayı amaç edinmektedir. Bu doğrultuda anılan ayetlerin estetik biçimleri, teşekkül yöntemleri incelenecektir. Tasvir yönteminin Kur’ân’daki önemi vurgulanacaktır. Bu meyanda çalışmanın dört saç ayağı bulunmaktadır. 1. Teşbih, 2. İstiare, 3. Kinaye, 4. Tıbak, Mukabele.

Anahtar Kelimeler:

Arap Dili ve Edebiyatı, Kuran, Beyânî Tasvir, Savaş Ayetleri, Edebî İnceleme

Imagery in the War Verses: A Literary Analysis

Without a doubt, imagery is considered one of the most important technical tools in shaping literary texts in both the old and modern times. We cannot possibly imagine a literary text without images or enjoy a poem without its exaggerated images or even resorting to the techniques of figurative language and imagery. For some poets, a poem becomes a mere image and poetry is considered as a branch of visualization. Thus, Image is the stable thing in literary texts throughout ages. For the aesthetics of figurative representation which capture the mind and heart of readers, and for its ability to transfer the meaning while touching the feelings of the recipients, Quran has used the figurative language in its core subjects to the extent that it became a distinctive feature of its style- one that can be considered a miracle. War verses are specifically important in the Quran due to their important meanings. The great of value of their subject directly affect people’s lives, souls and properties, as well as organizes the relations between Muslims and each other as well as between Muslims and non-Muslims. For these reasons, they occupied a large area in the Quranic text. Rhetoric and figurative speeches especially played a significant role in shaping and structuring them. This study aims at demonstrating and analyzing the war verses and their aesthetic qualities, their shaping factors, and asserting their value in the Quran. The study is structured in an introduction and five chapters as follows: 1. The concept of the image, its value and shapes. 2. Similes 3. Metaphor 4. Metonymy 5. Antithesis and opposites.

Keywords:

Arabic Language and Rhetoric, Quran, Imagery, War Verses, Literary Analysis,

PDF

___

Abdullah, Muhammed Hasan. es-Suretu ve'l-Binâu'ş-Şi'ri. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1981.
Abdulmuttalip, Muhammed. el-Belâğatu'l-‘Arabiyyeti Kirâ'atu Sâniyye. Kahire: Loncaman, 2007.
Alevî, Yahya b. Hamza b. Ali b. İbrahim. et-Trâz. Mısır: Muktadif Matbaası, 1924.
Alûsî, Şihabu’d-dîn es-Seyyid Mahmud. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kur’ân ve’s-Seb‘u’l-Mesânî. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turâs, ts.
Askerî, Ebû Hilâl. Kitabu’s-Sinâ‘ateyn. Thk. Mufid Kumihe. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1989.
Bağevi, Ebû Muhammedu'l-Hüseyn b. Mesud el-Ferra. Me‘âlimu’t-Tenzîl. thk. Halid Abdurrahman, Mervan Suvar. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rif, 1987.
Batal, Ali. es-Sûretu fî’ş-Şi‘ri’l-‘Arabî. Kahire: Dâru'l-Endelus, 1981.
Cezâiri, Ebû-Bekr. Eyseru’t-Tefâsîr li-Kelâmi’l-‘Aliyyi’l-Kadîr. Kahire: Dâru’s-Selâm, 1992.
Cürcânî, Abdulkahir b. Abdurrahman b. Muhammed. Delâilu’l-İ‘câz. thk. Mahmut Muhammed Şakir. Cidde: Dâru’l-Medeniyye, 1992.
Ebû Hayyan el-Endelusî, Muhammed b. Yusuf. el-Bahru’l-Muhît. thk. Âdil Ahmed & Abdulmevcud. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmîyye, 2001.
Ebû's-Su'ûd, Muhammed b. Muhammed el-Emâdiy. İrşâdu’l-ʿAkli’s-Selîm ilâ Mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. Kahire: Dâru’l-Mushaf, ts.
Fazl, Salah. ‘İlmu’l-Uslûb Mebâdiihî ve İcraâtihî. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1998.
Fazl, Salah. Nazarîyetu’l-Binâiyyeti fi’n-Nakdi’l-Edebî. Kahire: Dâru'ş-Şurûk, 1998.
Huks, Tirnis. İstiâre. çev. Amr Zekeriyya Abdullah, Kahire: Merkezu’l-Kavmî li’t-Terceme, 2016.
İbn Âşûr, eş-Şeyh Muhammed et-Tahir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: Dâru Sihnûn, ts.
İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdü'l-Hak b. Ğalib. el-Muharraru’l-Vecîz fi’t-Tefsiri Kitâbi’l-Azîz. thk. Abdüsselam Abduşşafi Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2001. İbnu’l-Esîr, Ziyauddin. el-Mesel es-Sâir fî Edebi’l-Kâtib. Takdim Ahmet el-Hufî, Bedevi Tabane. Kahire: Dâru Nahdati Mısır, ts.
İbn Kesîr. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Muhammed İbrahim. İstanbul: Kahraman Yayıncılık, 1985.
İbn Kuteybe, Ebu Muhammed b. Abdullah b. Müslim. Te’vîl-i Muhtelifi’l-Hadîs. thk. Muhammed Muhyiddinu’l-Esğar. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî, ed-Devhâ: Müessesetu’l-İşrâk, 1999.
Kardacinnî, Hazım. Minhâcu’l-Bülağâ ve Sirâcu’l-Üdebâ. thk. Muhammed el-Habib b. el-Huce. Dâru’l-Mektebu’ş-Şarkîyye, 1966.
Kazvinî, el-Hatib. el-İzâh Fi ‘Ulûmi’l-Belâağa el-Me’ânî ve’l-Beyân ve’l-Bedî‘ (Muhtasar Tehlîsu’l-Miftâh), Beyrut: Dâru’l-Cîl, ts.
Kurtubî, Muhammed b. Ahmet el-Ensarî. el-Câmî li-Ahkâmi’l-Kur’ân. Mısır: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1967.
Kut, Abdülkadir. el-İtticâhu’l-Vicdânî fi’ş-Şi‘ri’l-‘Arabi’l-Mu‘âsır. Beyrut: Dâru’n-Nahdatu’l-‘Arabiyye, 1978.
Matlub, Ahmet. Fünûnun Belağiyetun, Beyân, Bedî‘. Kuveyt: Dâru’l-Buhûsi’l-‘İlmiyye, 1975.
Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib. en-Nuket ve’l-‘Uyûn. thk. Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdirrahim, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, ts.
Mekkî, et-Tâhir Ahmed. eş-Şi‘iri’l-‘Arabi’l-Mu‘âsır: Ravâihu ve’l-Medhal li-Kırââtihî. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1986.
Muhammed, el-Vâlî. es-Suretu’ş-Şer‘iyyeti fi’l-Hitâbi’l-Belâğî ve’n-Nakdi. Beyrut: Merkezu’s-Sekâfi’l-‘Arabî, 1990.
Muru, Fransuva. el-Belâğatu’l-Medhal li-Dirâseti’s-Sûrati’l-Beyâniyeti. çev. el-Vâlî Muhammed - Cerîr ‘Âişe, Mağrib: Şark Afrika, 2003.
Nâfi‘, Abdulfettah Salih. es-Sûretu fî şi‘ri Beşşâr İbni Burd. Amman: Dâru’l Fikr li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1983.
Nazif, Mustafa. es-Sûretu’l-Edebîyye. Kahire: Mektebetu’l-Feccale, 1958.
Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer b. el-Huseyn. et-Tefsîru’l-Kebîr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, ts.
Sekkâkî, Ebu Yakup Yusuf b. Muhammed b. Ali. Miftâhu’l-‘Ulûm. thk. Abdulhamid Hindevî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2000.
Taberî, Muhammed b. Cerir. Câmi‘u’l-Beyân an Te’vîli’l-Kur’ân. thk. Mahmud Muhammed Şakir. Mısır: Dâru’l-Me‘ârif, 1969.
Teftâzânî, Sadeddin Mesud b. Ömer. el-Mutavvel: Şerh-i Telhîs Miftâhu’l-‘Ulûm li-Celâliddîn el-Kazvînî. thk. Abdulhamid Hindevi. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2013.
Yâfi, Naîm. Mukaddimetu li-Dirâseti’s-Sûreti’l-Fennîyye. Dimeşk: Vizarat us-Sekâfeti ve ‘l-İrşâd el-Kavmî, 1982.
Yâfi, Naîm. es-Sûretu fi’l-Kasîdeti’l-‘Arabiyyeti’l-Mu‘âsıra: Kahire: Muessesetu’l-Babitin li-İbdâi’ş-Şi‘rî, 1994.
Zamehşerî, Cârullah Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf ʿan Hakâ’iki Ğavâmiżi’t-Tenzîl ve ʿUyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl. Kahire: Mektebetu’l-Halebî, 1966.