Okuryazarlık Yaklaşımları
Okuryazarlık, daha çok genç ve yetişkinler için kullanılan bir kavramdır. Genel olarak bir dildeki işaretleri okuma, yazma ve anlama becerilerini içermektedir. Eskiden sadece adını okuyup yazabilene ve imzasını atabilene okuryazar deniliyordu. Zamanla bu sınırlı anlayış değişmiş, temel, orta ve üst düzey okuryazarlık becerileri gündeme gelmiştir. Ardından işlevsel okuryazarlıkla birlikte sadece okuma ve yazma değil, bunları günlük yaşamda kullanma, bireyin sosyal, ekonomik, yurttaşlık görev ve rollerine hazırlanmasının yolu olarak görülmüştür. Dünyamızda okumaz yazmazlık sorununu çözmek için çeşitli okuryazarlık yaklaşımları uygulanmaktadır. Bunlar geleneksel, işlevsel, bilinçlendirici, bütünleşik, durumsal, yansıtıcı, aile ve beslenme okuryazarlığı gibi sıralanmaktadır. Geleneksel okuryazarlık yaklaşımı dünyamızda 1900-1965 yılları arasında uygulanmıştır. İşlevsel okuryazarlık yaklaşımına geçiş 1965 yıllarından sonra aşamalı olarak gerçekleşmiştir. Ardından bilinçlendirici okuryazarlık gündeme gelmiştir. Günümüzde çoğu ülkede çoklu ve çeşitli okuryazarlık yaklaşımı uygulanmaktadır. Bu yaklaşımlara dayalı çok sayıda kampanya ve kurs yapılmıştır. Ancak bunlar sorunun köklü bir çözümü için yeterli olmamıştır. 2020’li yıllara girdiğimiz şu günlerde bile halen dünyamızda 15 ve daha yukarı yaşlarda 745 milyon, ülkemizde ise 2 milyon civarında okumaz yazmaz vardır. Bu durum yeni bir okuryazarlık anlayışı olan kapsayıcı okuryazarlığı gündeme getirmiştir. Dileğimiz bu yaklaşımla okuryazar bir dünyaya ulaşılmasıdır.
Anahtar Kelimeler:
Okuryazarlık, yaklaşımlar, kapsayıcı okuryazarlık
Literacy Approaches
Literacy is a concept used mostly for young and adults. Generally, it includes reading, writing and understanding skills of signs in a language. In the past, only those who could read and write their name and sign was called literate. Over time, this limited understanding changed and basic, intermediate and high level literacy skills came to the agenda. Then, along with functional literacy, not only reading and writing, but using them in daily life was seen as a way of preparing individuals for their social, economic and civic duties and roles. In our world, various literacy approaches are applied to solve the problem of illiteracy. These are traditional, functional, awareness-raising, integrated, situational, reflective, family and nutrition literacy. Traditional literacy approach has been applied in our world between 1900-1965. The transition to a functional literacy approach took place gradually after 1965. Then, awareness-raising literacy came to the fore. Nowadays, in many countries, multiple and various literacy approaches are applied. There are many campaigns and courses based on these approaches. However, these were not sufficient for a radical solution to the problem. Even in these days when we entered the 2020s, there are still 745 million people in the world at the age of 15 and over, and 2 million in our country are illiterate. This has brought to the agenda a new literacy approach, inclusive literacy. Our wish is to reach a literate world with this approach.
Keywords:
Literacy, approaches, inclusive literacy,
___
- Akroman, A. (2011). Alphabétiser : Comment et pourquoi ? Abidjan, Edilis.
- Beauregard, F. et Trépanier, N.S. (2010). Le concept d'intégration scolaire… mais où donc se situe l'inclusion? Dans N.S. Trépanier et M. Paré (Dir.), Des modèles de service pour favoriser l'intégration scolaire (pp. 31-56). Québec : Presses de l'Université du Québec.
- Bhola, H. S. (1986). Les campagnes d’alphabétisation,Paris:UNESCO.
- Bhola, H. S. (1989).Tendanceset perspectives mondiales de l’éducation des adultes, UNESCO.
- Couvert, R. (1979). L’évaluation des programmes d’alphabétisation. Paris, UNESCO.
- Du Sautoy,P.(1966).La planification et l’organisation des programmes d’alphabétisation des adultes Afrique,Guides Pratiques pour Extrascolaire,4,Editions UNESCO.
- Freire,P.(1974). La pédagogie des opprimés suivi de Conscientisation et Révolution, Paris: Maspero.
- Güneş, F. (1992). Yetişkinlere Okuma Yazma Öğretimi, MEB. Çıraklık ve Yaygın Eğitimi Genel Müdürlüğü Yayınları
- Güneş, F. (1996). Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi), Ankara:Ocak Yayınları.
- Güneş, F. (2000).Okuma-Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi,Ankara: Ocak Yayınları.
- Hamadache, A.ve Martin, D.(1988).Theori et Pratique de l’Alphabetisation,UNESCO/ OCED
- Levine,K.(1990).L'abécédaire électronique, Un Milliard D'analphabètes le défi, Courrier de l’UNESCO,Juilliet 1990.
- MEB. (1984).Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Çalışmaları, Ankara. MEB
- MES (2017).L’éducation inclusive, Ministère de l’Éducation de la Saskatchewan, Canada
- Soungari,Y.(2015). Identification des typologies d’alphabétisation susceptibles de lutter efficacement contre l’analphabétisme des adultes en Côte-D’ivoire, Revue Universitaire des Sciences de l’Éducation.
- UNESCO (1970). L’alphabétisation fonctionnelle. Pourquoi et comment, Paris:UNESCO.
- UNESCO (1996). L’éducation : un trésor est caché dedans. Paris: ODILE JACOB.
- UNESCO (2004). La pluralité de l’alphabétisation et ses implications en termes de politiques et programmes, Paris: UNESCO.
- UNESCO (2009). Principes directeurs pour l’inclusion dans l’éducation. Paris:UNESCO.
- UNESCO (2014). Rapport mondial de Suivi de l’Education Pour Tous 2013/2014 ; Paris:UNESCO.
- UNESCO (2016). Lire le Passé Écrire L’avenir,La promotion de l’alphabétisation ces 50 dernières années -Une brève analyse – Paris: UNESCO.
- UNİCEF.(1990).Herkes için eğitim dünya beyannamesi ve temel öğrenme ihtiyaçlarının karşılanması için hareket çerçevesi Ankara:UNİCEF.
- Velis,J-P.(1990).Lettre d’Illettrie : Nouvelles d’une contrée récemment redécouverte dans les pays industrialisés, Editions La Découverte, Paris:UNESCO.
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Sınırsız Eğitim ve Araştırma Derneği