Feridun Zaimoğlu’nun Siebentürmeviertel Adlı Eseri ile Yüksel Pazarkaya’nin Oturma İzni Eserlerinin Türk Kültür Öğeleri Bakımından Karşılaştırılarak İncelenmesi

İkinci Dünya Savaşı sonrasında ekonomisini kalkındırmak isteyen Almanya iş gücüne ihtiyaç duymuş ve diğer ülkeler yanında Türkiye ile de 30 Ekim 1961’de işçi göçü anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmanın ardından Almanya’ya resmi olarak işçi göçü başlamıştır. Türkiye’den Almanya’ya giden göçmen işçiler geçici bir süreliğine Almanya’da kalıp, çalışıp ve biraz para biriktirip geri dönmeyi planlamışlardır. Fakat Almanya hükümetinin daha sonra bu göçmen işçilere tanıdığı Aile Birleşimi Hakkı sayesinde ailelerini de yanlarına alan Türk göçmen işçiler Almanya’ya tamamen yerleşmeye başlamışlardır. Bu göçmenlerden bazıları, göçmenlerin Almanya’da yaşadıkları sıkıntıları, hissettikleri duyguları ve çektikleri vatan özlemini dile getirmek için kaleme sarılmışlardır. Böylelikle yeni bir edebiyat kolu sayılacak “Türk Göçmen Edebiyatı” ortaya çıkmış ve Türk göçmen yazarlarının eserleri bu kavram altında ele alınmıştır. Bu çalışmada Türk göçmen işçilerinin Almanya’ya gitmesiyle beraber ortaya çıkan Türk Göçmen Edebiyatı’ndan seçtiğim birinci ve ikinci kuşak yazarlarının eserlerinde Türk kültürünü yansıtma derecesi incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışmada birinci kuşak yazarı Yüksel Pazarkaya’nın “Oturma İzni” adlı eseri ve ikinci kuşak yazarı Feridun Zaimoğlu’nun “Siebentürmeviertel” adlı eseri ele alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde göç; kavramsal, tarihsel, toplumsal ve kültürel açıdan ele alınmıştır. Kültür hakkında bilgiler verilmiştir. Kültürleme (Enkulturation), kültürleşme (Akkulturation), asimilasyon (Assimilation) ve entegrasyon (Intergration) kavramları açıklanmıştır. Çalışmanın temelini oluşturan son bölümde ise Yüksel Pazarkaya’nın yirmi üç öyküden oluşan “Oturma İzni” adlı öykü kitabı ve Feridun Zaimoğlu’nun “Siebentürmeviertel” adlı romanı Türk kültürünü yansıtan ögeler bakımından analiz edilip karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

göç, göçmen işçiler, kültür, Almanya

PDF

___

Abadan-Unat, N. (Ed.). (1976). Turkish Workers in Europe 1960-1975: 1960-1975 a socio-economic reappraisal (Vol. 19). Brill.
Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen göç. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Ackermann, I., and Harald W., (Ed.) (1986). Eine Nicht nur deutsche Literatur: zur Standort bestimmung der" Ausländerliteratur". Piper
Akgür, Z. (1997). Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgeler Arası Dengesizlik (1970-1993). T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Akıncı, B., Ahmet N., & Gedik, E. (2015). Uyum süreci üzerine bir değerlendirme: Göç ve toplumsal kabul. Göç Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 58-83.
Aksoy, E. (2010). Almanya’da yaşayan üçüncü kuşak Türk öğrencilerin kimlik algılamaları ve buna bağlı olarak karşılaştıkları ayrımcılık sorunları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 12 (12), 7-38.
Aktürk, Aysegül. Interkulturelles Lernen am Beispiel von türkischer Migrantenliteratur im Deutschunterricht. diplom. de, 2008.
Alev Tekinay; Dazwischen. http://www.poesiepfad.de/documente/Tekinay%20-%20Dazwischen.pdf, 32.12.2022) Algan, Nesrin, and Özlen Künçek. "Transboundary Population Movements: Refugees Environment and Politics." The Turkish Yearbook of International Relations 28 (1998), 75-103.
Alyakut, Ö., & Küçükkömürler, S. (2018). Geleneksel Bir Ekmek Çeşidi: Yufka Ekmeği (A Traditional Bread Type: Yufka). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 379, 395.
Asutay, H., & Çarikçi, T. (2015). Göçün ellinci yılında Almanya’da yükselen değer: Türk-Alman göçmen yazını. Humanitas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 17-32.
Aytaş, G. (2003). Türkülerde turna. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 28, 13-33. Bartram, D., Poros, M. V., & Monforte, P. (2017). Göç meselesinde temel kavramlar. Hece İnceleme.
Başkurt, İ. (2009). Almanya'da yaşayan Türk göçmenlerin kimlik problemi. HAYEF Journal of Education 6 (2), 81-94.
Çakır, S. (2011). Geleneksel Türk kültüründe göç ve toplumsal değişme. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2011(24), 129-142.
Doğan, A. A. (2001). Türkiye’den Almanya’ya göçün 40. yılında beklentiler ve gerçekler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 17-37. Ekici, Süleyman, and Gökhan Tuncel. "Göç ve insan." Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 5.1 (2015): 9-22.
Emine-Çakır, Ü. (2022). Gelin kuşağı: bekâret kuşağı mı bereket kuşağı mı?. Milli Folklor, 34(134). Erişkon, B. (1992). Almanya’da yazanlardan yazılanlardan seçmeler, Hürriyet Gösteri, 144,23-24. Eryılmaz A. ve Jamin M. (1998) Yaban sılan olur Türkiye’den Almanya’ya göçün tarihi. Almanya: Klartext Verlag
Esser, H., Lucke, D., Klein, H. J., Gukenbiehl, H. L., Waldrich, H. P., Kandil, F., ... & Zimmermann, G. E. (2003). Akkulturation. in Grundbegriffe der Soziologie (pp. 1-31). VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
Gelekçi, C. (2014). Türkiye’den Yurt Dışına Gerçekleşen İşçi Göçlerine Bağlı Olarak Dilimize Yerleşen Bir Kavram:“Almancılar”. Hütad, (21).
Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57. Güvenç, B. (1994). İnsan ve kültür (6. baskı). Remzi Kitabevi Güvenç, B. (1997). Kültürün ABC'si (Vol. 67). YKY. Han, P. (2016). Soziologie der Migration: Erklärungsmodelle, Fakten, politische Konsequenzen, Perspektiven (Vol. 2118). UTB.
Hans, S. (2010). Assimilation oder Segregation?. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanyada-neonazilerin-molln-kentinde-3-turku-oldurmesinin-uzerinden-30-yil-gecti/2744856 (son erişim: 30.12.2022)
https://www.hurriyet.com.tr/seyahat/almanyada-bir-turk-mahallesi-kucuk-istanbul-kreuzberg-40065587 (son erişim: 30.12.2022) Hui, B. P. H., Chen, S. X., Leung, C. M., & Berry, J. W. (2015). Facilitating adaptation and intercultural contact: The role of integration and multicultural ideology in dominant and non-dominant groups. International Journal of Intercultural Relations, 45, 70-84.
In bester Gesellschaft.Zirvedekiler gefördert vom bundesministerium für Bildung und Forschung. Vom Gastarbeiter zum Deutsch –Türken Dr. Rheinhardt von Leoprechting
In bester Gesellschaft.Zirvedekiler gefördert vom bundesministerium für Bildung und Forschung. Von der Anwerbung zur Intergration, Prof.Dr.Rita Süssmuth
Kahraman, F. (2018). Koşullu konukseverlikten hoşnutsuzluğa: Almanya’da yükselen yabancı düşmanlığını türk göçmenler üzerinden okumak. Muhafazakar Düşünce Dergisi 14 (53), 209-228.
Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.) Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı.
Kongar, Emre (1984). Kültür üzerine. Çağdaş Yayınları Namal, Y. (2012). Türkiye'de 1933–1950 Yılları Arasında Yükseköğretime Yabancı Bilim Adamlarının Katkıları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 14-19.
Oktay, A. T. İ. K. (2015). Gurbetçinin edebiyatı. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 3(1), 99-101.
Özcan, E. D. E. (2017). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183-215. Polat, S. (2020) Türkiye’deki geçici koruma altındaki yabancıların kurumlar ile uyumu. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 6(1), 57-72.
Saleh, Arig. Rezeption arabischer Migrationsliteratur in Deutschland: eine Untersuchung am Beispiel der in Deutschland lebenden syrischen Autoren. Diss. 2011. 27
Salim, M. (19.09.2011). Almanya’da göçmen edebiyatı, Neuesleben-Yenihayat Gazetesi. https://yenihayat.de/2011/09/19/almanya%E2%80%99da-gocmen-edebiyati/ son erişim: 01.12.2022
Schührer, Susanne. "Türkeistämmige Personen in Deutschland: Erkenntnisse aus der Repräsentativ untersuchung" Ausgewählte Migrantengruppen in Deutschland
Spohn, Margret. Türkische Männer in Deutschland: Familie und Identität. Migranten der ersten Generation erzählen ihre Geschichte. transcript Verlag, 2002.
Talas, M., G. Çatılı Özen vd. (2019). Kültürel Antropoloji. Lisans Yayıncılık Turan, A. (1991). Törelerimizde kalın (başlık) adeti. Milli Folklor, 2(12), 39-42. Türk Dil Kurum Online Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/ (son erişim: 28.09.2022) Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (son erişim: 26.08.2022, Ünver, C. (2003). Almanya'ya Türk işgücü göçü: geçmişten geleceğe sorunlar, imkânlar ve fırsatlar. Journal of Social Policy Conferences. No. 45.
Wilpert, C. (2007). Göçte cinsiyet ve istihdam. Kaya. A. ve Şahin, B.(Der.) Kökler ve Yollar Türkiye’de Göç Süreçleri içinde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 158-184.
Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Anı Yayıncılık.
Yaşar, H. (2012). Ahmet Ümit’in Beyoğlu Rapsodisi’nde mekân olarak “Beyoğlu”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 37-58.
Yaşar, H. (2017). Osmanlı kapısında büyüyen Gayrimüslim bir halk: İstanbul Ermeni Toplumu. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 94-104.
Yaşar, H. (2017). Samiha Ayverdi’nin eserlerinde mürebbiye eğitiminin yansımaları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 486-501.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, O. (2016). Almanya’daki başarılı entegrasyon örnekleri-rol model olarak Türkler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 303-318.
Zafer, A. B. (2016). Göç çalışmaları için bir anahtar olarak “kültürleşme” kavramı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(30), 75-92.
Zengin, D. (2000). Göçmen edebiyatı'nda yeni bir yazar. Mehmet Kılıç ve" fühle dich wie zu hause" adlı romanı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 40(3-4), 103-135.
Zengin, D. (2011). Alman edebiyatı 19. yüzyıldan günümüze kadar edebi devirler, önemli yazarlar, eserleri ve eserlerden okuma parçaları. Pelikan Yayınları.
Zengin, E. (2010). Türk-Alman edebiyatına tarihsel bir bakış ve bu edebiyata ilişkin kavramlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 12 (12), 329-349.