DEĞERLER EĞİTİMİ PROJESİNİN İNCELENMESİ: BATMAN İLİ ÖRNEĞİ
Bu araştırmada, Batman il milli eğitim müdürlüğünün 2017–2018 eğitim öğretim yılında ortaokullarında
yürüttüğü değerler eğitimi projesinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum
çalışması olarak tasarlanmıştır. Çalışmada maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın
çalışma grubu, ortaokullarda değerler eğitimi koordinatörü olarak görev yapan 28 öğretmenden oluşmaktadır.
Ayrıca bu okullardaki değerler eğitimi panoları da incelenmiştir. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme
formu ve değerler eğitimi panolarının resimleri aracılığıyla elde edilmiştir. Değerler eğitimi panolarındaki
resimleri incelemek üzere bir “Pano İnceleme Formu” hazırlanmıştır. Değerler eğitimi panolarındaki çalışmalar
bu forma göre incelenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre,
değerler eğitimi koordinatörü olan öğretmenlerin, değerler eğitimi projesini bireysel ve toplumsal açıdan önemli
gördükleri ve genel olarak öğrencilere değer kazandırmada etkili buldukları ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğretmenler,
panoların öğrencilere değer kazandırmada farkındalık oluşturduğunu, ilgi ve dikkat çektiğini, öğrencilerin
bilinçaltına hitap ettiğini belirtmiştir. Değerler eğitimi panolarındaki çalışmaların daha çok bilgisayar çıktısı
ürünler olduğu ve öğretmenler tarafından hazırlandığı ortaya çıkmıştır.
___
- Akarsu, S. (2015). İlkokul (1-4) ve ortaokul (5-8) müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların değerler
bakımından incelenmesi ve değerler eğitimine ilişkin öğrenci algıları. [Yayımlanmamış
Doktora Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aktepe, G. (2016). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler eğitimi uygulamalarına
ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Albayrak, F. (2015). İlkokul sosyal bilgiler dersinde kazandırılan değerlerle ilgili sınıf öğretmenlerinin
görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü.
- Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış, 7(19), 39-45.
- Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine
göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin etkililiği. [Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Baydır, E. (2018) İngilizce öğretmenlerinin 2017 taslak İngilizce öğretim programında yer alan
değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler
yönüyle değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Berkowitz, M. W. (2011). What works in values education. International Journal of Educational
Research, 50, 153–158.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma
yöntemleri (5. baskı). Pegem Akademi.
- Creswell, J. W. (2008). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantative and
qualitative research (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
- Demir, F. (2018). Değer öğretimi yaklaşımlarına göre hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi.
[Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler
ölçeği ile sınanması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Elbir, B. ve Bağcı Bilal. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların
değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1),1321-1333.
- Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M. ve Demircan, A . (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler
eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya
Öğretim Dergisi, 3(1) , 78-91.
- Güngördü, E. (2003). Öğretimde görsellik ve görsel araçlarda bulunması gereken özellikler. Mili Eğitim
Dergisi, 157.
- Izgar, G. ve Beyhan, Ö. (2015). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi
programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 439-
470.
- İpekçi, S. (2018). Altıncı sınıf matematik öğretim programı ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi program
tasarısının etkililiğinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İşcan, C. D. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. [Yayımlanmamış
Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kale, M. (2015). Hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan değerlerin içerik analizi (1948-2012).
[Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kara, B. (2017). İlköğretim okullarında değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri.
[Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Karagöl, N. B. (2018). Ortaokul yöneticilerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kınacı, M. K. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimine ve sosyal bilgiler öğretim
programında yer alan değerlere yönelik görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kuzu, K. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin
sınıf içi uygulamalara yansıması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- MEB. (2014). Millî eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. 26
Temmuz 2014 Cumartesi Resmî Gazete Sayı: 29072.
- MEB. (2018a). Hayat bilgisi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
- MEB. (2018b). İlkokul, ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik dersi öğretim programı. Milli
Eğitim Bakanlığı.
- MEB. (2018c). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation (3rd ed.). JosseyBass.
- Meydan, H. (2012). İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi. [Yayımlanmamış Doktora
Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd
Ed.). SAGE Publications.
- Milli Eğitim Temel Kanunu (24 Haziran 1973). Resmi Gazete, 1739/14574.
- Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen
görüşlerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Paker, T. (2107). Durum çalışması. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma (s. 119-134)
içinde. Anı Yayıncılık.
- Samur, A. (2011). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimine etkisi.
[Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2017). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Anı
Yayıncılık.
- Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education
for Information, 22, 63–75.
- Silah, M. (2005). Sosyal psikoloji davranış bilimi (2. baskı). Seçkin Yayıncılık.
- Temel, N. (2017). Gerçek yaşam temelli değerler eğitimi programının ilkokul 1.sınıf öğrencilerinin
sosyal yeterlik ve okula uyum becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Türkkahraman, M. (2014). Social values and value education. Procedia - Social and Behavioral
Sciences, 116, 633–638.
- Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler).
Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi (ss.1-16) içinde. Pegem Akademi,
- Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin
özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi.
[Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Ünver, Ş. ve Genç, A. (2013). Görselliğin gücü: Almanca ders kitaplarında yer alan görselliğe ilişkin
öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 393-404.
- Vitulli, P. and Santoli, S. P. (2013). Visual arts and social studies: Powerful partners in promoting
critical thinking skills. Social Studies and Practice, 8(1), 117-134.
- Yalar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun
belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. [Yayımlanmamış Doktora
Tezi]. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi. Akçağ.
Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Turkish
Studies, 8(7), 849-858.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yiğittir, S. ve Keleş, H. (2011). Sosyal bilgiler dersinde değer eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin
görüşleri, Milli Eğitim Dergisi, 189, 144-155.