SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN OSMANLI EĞİTİMİNE YAPTIĞI ÖNEMLİ BİR KATKI: EMLÂK-I HÜMÂYÛN'A İNŞA EDİLEN OKULLAR
II. Abdülhamid dönemi, Osmanlı eğitim sisteminde modernleşmenin üst düzeylere geldiği bir devir olma özelliğini taşır. İstanbul ve taşrada, ilköğretimden ortaöğretime kadar bir çok modern eğitim kurumunun açılışı gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde, ülke dışında kaybedilen topraklardan, İstanbul ve Anadolu'ya kitleler halinde muhacir göçünün yaşandığı bilinen bir vakadır. Gerek mevcut nüfusun gerekse göçmenlerin okur-yazar oranının yükseltilmesi olayı genel bir sorundu. Padişah, hem Osmanlı vatandaşları için hem de bizzat kendi arazilerine yerleştirdiği muhacirler için birçok okul inşa ettirerek Osmanlı eğitimine önemli bir katkı sağlamıştır. Bu okulların büyük bir bölümü, ilköğretim düzeyinde eğitim veren ibtidâi mekteplerinden oluşmaktaydı. Bunun yanında az da olsa, rüşdiye ve medresenin de inşa edildiği bilinmektedir. Bu çalışmada, II. Abdülhamid döneminde padişah arazilerine inşa edilen okullar ve bu okulların vilâyetlere göre dağılımı ilmi bir disiplin içerisinde analiz edilmiştir.
AN IMPORTANT CONTRIBUTION OF SULTAN ABDULHAMID II TO OTTOMAN EDUCATION SYSTEM: THE SCHOOLS BUILT ON SULTAN'S LAND
The era of II. Abdülhamid is the era in which the modernization arrives its last level in Ottoman education system. In Istanbul and in town, many modern institutions of education were opened from primary school to secondary school. In this period, it is known that a great mass of refugee emigrated from the land lost outside country, to Istanbul and Anatolia. It was a general problem to increase the rate of literacy of both the existing population and the refugee. Sultan built many schools for both ottoman citizens and refugee who he placed in his lands and thus made an important contribution to education. A large number of these schools were ibtidâi training at the level of elementary schools. In addition to this, it is known that secondary school and madrasah were built. In this work, the schools built on sultan's lands during II. Abdülhamid era and the distribution of these schools according to provinces are scientifically analyzed.
___
- AKYILDIZ, Ali (1993), Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform (1836--1856), İstanbul: Eren.
- DERİNGİL, Selim (2014), İktidarın Sembolleri ve İdeoloji II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909), İstanbul: Doğan Kitap.
- EKIN, Ümit ve Hümmet Kanal (2014), "Tekfurdağı Sancağının Sosyal ve Ekonomik Yapısı (1890--1902)", Hümanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 4: 109-127.
- GEORGEON, François (2012), Sultan Abdülhamid, İstanbul: İletişim.
- İPEK, Nedim (1999), Rumeli 'den Anadolu'ya Türk Göçleri, Ankara: TTK.
- KAYIŞ, Yasin (2012), Aydın Vilâyeti Salndmelerinde Torbalı ve Sultan II. Abdülhamid'in Hayır
- Eserleri, Izmir: Torbalı Belediyesi Kültür Yay.
- KOÇAK, Cemil (1990), Abdülhamid 'in Mirası, İstanbul Arba.
- KODAMAN, Bayram (1991), Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara: TTK.
- KURŞUN, Zekeriya (1998), Necid ve Ahsa'da Osmanlı Hâkimiyeti: Vehhabi Hareketi ve Suud Devleti 'nin Ortaya Çıkışı, Ankara: TTK.
- MARDİN, Şerif (1987), "Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İktisadî Düşüncenin Gelişmesi (1838- 1918)", Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi III, Istanbul.
- NAZİF, Süleyman (1924), Çalınmış Ülke, İstanbul.
- ÖKE, Mim Kemal (1883), II. Abdülhamid ve Dönemi: İngiliz Casas Arminias Vambery'nin Gizli Raporlarında, İstanbul Üçdal Neşriyat.
- (1998), Gizli Belgelerle II. Abdülhamid Devri ve İngiliz Ajanı Yahüdi Vambery Saraydaki Casas, İstanbul: İrfan.
- ÖZBEK, Nadir (2002), Osmanlı İmparatorluğunda Sosyal Devlet Siyaset, İktidar ve Meşruiyet (1876--1914), İstanbul İletişim.
- ÖZBEK, Yıldıray (1994), "Son Dönem Osmanlı Medreselerine Bir Örnek: Şıhlı Hamidiye Medresesi", Vakıflar Dergisi, XXIV: 165-176.
- ÖZTÜRK, Nazif (1995), Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
- SAHİLLİOĞLU, Halil (1993), "Ceyb-i Hümâyun", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. Vll: 465--467.
- SOMEL, Selçuk Akşin (2010), Osmanlı'da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908), İstanbul: İletişim.
- ŞENSÖZEN, Vasfi (1982), Osmanoğullarının Varlıkları ve II. Abdülhamid 'in Emlaki, Ankara: TTK.
- ŞİMŞİR, Bilal (1968), Rumeli'den Türk Göçleri Belgeler--İ, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yaymları.
- (1970), Rumeli'den Türk Göçleri Belgeler--İİ, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yaymları.
- TERZİ, Arzu (1993), "Hazine--i Hassa", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. XVII: 137- 141.
- (2000), Hazine--i Hassa Nezareti, Ankara: TTK.
- (2009), Bağdat ve Musul'da Abdülhamid'in Mirası Petrol ve Arazi, İstanbul: İletişim.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1978), "Osmanlı Devleti Maliyesi'nin Kuruluşu ve Osmanlı Devleti İç Hazinesi", Belleten, C. XLII (165): 67-93.
- ISSN: 1300-5766
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1994
- Yayıncı: Selçuk Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
ANLATI İÇİNDE ANLATI: ORHAN PAMUK'UN "KIRMIZI SAÇLI KADIN" ESERİNDE DOĞU-BATI SENTEZİ
Gamze Gizem AVCIOĞLU, Ülfet DAĞ İLHAN
BÂKÎ'NİN "GÖSTERÜR" REDİFLİ GAZELİNİN ONTOLOJİK İNCELEME YÖNTEMİ İLE ÇÖZÜMLENMESİ
BABIÂLİ'DE HİZİP ÇATIŞMALARI: AHMED FEVZİ PAŞA'NIN OSMANLI DONANMASINI MISIR VALİSİNE TESLİMİ OLAYI