OĞUZLARIN KAYI BOYU DAMGASININ ANADOLU TÜRK MİMARİ SÜSLEMESİNDE MOTİF OLARAK KULLANILMASI ÜZERİNE

Türkler tarih sahnesine çıktıkları dönemden itibaren, hayvanlarına, kulanım eşyalarına ve inşa ettikleri küçük veya büyük mimari eserlere ait olduklarını düşündükleri boylarının damgalarını vurmayı gelenek haline getirmişlerdir. Anadolu’nun fethinde rol alan Türk boyları, fethettikleri yerlere de çoğunlukla kendi boy adlarını vermişlerdir. Bu boyların en etkili olanlarından biri de Kayı boyudur. Kayı boyu damgasının sadece damga olarak değil damga-motif olarak ta kullanıldığını görmekteyiz. Bu çalışma Selçuklu’dan Osmanlı’ya bu damganın mimaride damga-motif kullanımı üzerinedir.

Anahtar Kelimeler:

Kayı boyu, Oğuzlar, damga-tamga.

PDF

___

DEMİRİZ, Y. (2000), İslam Sanatında Geometrik Süsleme, İstanbul.
DURSUN, Ş. (2016), Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Süsleme, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
ERCİLASUN, A.B.,AKKOYUNLU, Z. (2014), Kâşgarlı Mahmud Dîvânu Lugâti’t-Türk, Ankara.
ERCİLASUN, A.B. (2016), Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, İstanbul, 357-361.
KARATAYEV, O. JANIBEKOVA, K. (2016), “Damgalar ve Onların İşlevleri (Fonksiyonları)”, TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, C.4, Sayı:8, 163-179.
KIRZIOĞLU, N.G. (1995), Altaylar’dan Tunaboyu’na Türk Dünyasında Ortak Motifler, Ankara.
KİDİRALİ, D., BABAYAR, G. (2015), Türk Bengü Taşı: Şivеet-Ulаan Damgalı Anıtı, Astana.
KURU Çağmakoğlu, A. (2017), “Anıtkabir’deki Renkli Taş Süslemeler- İkonografik Bir Yaklaşım”, Sanat Tarihi Dergisi, C.: XXVI, S.:1, İzmir, Nisan, 69-93.
KÖPRÜLÜ, F. (1999), Osmanlı’nın Etnik Kökeni, İstanbul.
KÜRKÇÜOĞLU, E. (2013), “Anadolu’nun Parlayan Yüzü;Kayılar”, Atatürk Üni. Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 51, Aralık, 135-148.
MERMUTLU, B.-ÖCALAN, H.B. (2011), Tarihi Bursa Mezar Taşları- 1, Bursa Hazireleri, Bursa.
MÜLAYİM, S. (1982), Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler, Ankara.
REŞİDÜ’D-DİN FAZLULLAH, H.H. (2010), Cami’ü’t-Tevarih Selçuklu Devleti (Çev. Göksu, E.,-Güneş), İstanbul.
SOMUNCUOĞLU, S. (2008), Sibirya’dan Anadolu’ya Taştaki Türkler, İstanbul, 139-140, 370.
SÖNMEZ, Z. (1995), Başlangıcından 16. Yüzyıla Kadar Anadolu Türk-İslam Mimarisinde Sanatçılar, Ankara.
SÜMER, F. (2002), “Kayı”, TDVİA, C.: 25, Ankara, 77.
TOGAN, Z.V. (1982), Oğuz Destanı (Reşideddin Oğuznamesi, Tercüme ve Tahlili), Oğuzların ve Türklerin Tarihi (Reşideddin Fazlullah Cami’üt-Tevarih, Cilt II), İstanbul, 49-50.