NANKİNG’İN İŞGALİ VE TÜRK BASINI (1937-1938)

20. yüzyılın ortalarına yaklaşırken dünyanın emperyalist söylemlerle giderek gerginleştiği bir dönemde Japonya Temmuz 1937’de Çin içlerine doğru yürüyerek bir istila hareketi başlatmıştır. Batılı ülkelerin sessizliği ve Milletler Cemiyeti’nin bu girişimle ilgili caydırıcı bir karar alamaması Japonya’nın giderek Çin üzerinde yayılmasına ve dozu giderek artan şiddet olaylarına imza atmasına sebep olmuştur. Pekin, Şanghay ve sonra dönemin başkenti Nanking Japonya tarafından işgal edilmiştir. Nanking’in işgali sırasında Japon orduları tarafından birçok sivil, işkence ve tecavüze uğratılarak öldürülmüş ve bu olay tarihe Nanking Katliamı olarak geçmiştir. Türk basını da dünya ile beraber Çin-Japon Savaşı’nın başından itibaren Uzakdoğu’da yaşanan olayları yakından takip etmiş ve değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu istila hareketini Japonya’nın asıl hedefi olan Sovyet Rusya’dan bir önceki basamak olarak gören Türk basını Avrupa ve Amerika’nın müdahalesi halinde bunun bir dünya savaşı getireceği tahmininde bulunmuştur. Japon ordusunun Nanking kapılarından içeri girişini ve şehrin düşüşünü ayrıntılı olarak veren Türk basını başkentin düşüşünden sonra işgal hareketlerinin sona ermeyeceği görüşündedir. Gerçekleşen işgalin askeri boyutu ve uluslararası ilişkilere olan etkisine Türk basınında geniş yer verilirken şehirde yaşayan halkın durumu ancak satır aralarında kendine yer bulabilmiştir. Bu çalışmada Çin-Japon savaşının başlamasından Nanking’in işgaline kadar olan süreçte yaşanan hadiselerin ve işgal sırasında gerçekleşen sivil ölümlerinin Türk basınında seçilen gazeteler üzerine yansımaları takip edilecek ve değerlendirilmeye çalışılacaktır.

THE INVASION OF NANKING AND TURKISH PRESS (1937-1938)

20. yüzyılın ortalarına yaklaşırken dünyanın emperyalist söylemlerle giderek gerginleştiği bir dönemde Japonya Temmuz 1937’de Çin içlerine doğru yürüyerek bir istila hareketi başlatmıştır. Batılı ülkelerin sessizliği ve Milletler Cemiyeti’nin bu girişimle ilgili caydırıcı bir karar alamaması Japonya’nın giderek Çin üzerinde yayılmasına ve dozu giderek artan şiddet olaylarına imza atmasına sebep olmuştur. Pekin, Şanghay ve sonra dönemin başkenti Nanking Japonya tarafından işgal edilmiştir. Nanking’in işgali sırasında Japon orduları tarafından birçok sivil, işkence ve tecavüze uğratılarak öldürülmüş ve bu olay tarihe Nanking Katliamı olarak geçmiştir. Türk basını da dünya ile beraber Çin-Japon Savaşı’nın başından itibaren Uzakdoğu’da yaşanan olayları yakından takip etmiş ve değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu istila hareketini Japonya’nın asıl hedefi olan Sovyet Rusya’dan bir önceki basamak olarak gören Türk basını Avrupa ve Amerika’nın müdahalesi halinde bunun bir dünya savaşı getireceği tahmininde bulunmuştur. Japon ordusunun Nanking kapılarından içeri girişini ve şehrin düşüşünü ayrıntılı olarak veren Türk basını başkentin düşüşünden sonra işgal hareketlerinin sona ermeyeceği görüşündedir. Gerçekleşen işgalin askeri boyutu ve uluslararası ilişkilere olan etkisine Türk basınında geniş yer verilirken şehirde yaşayan halkın durumu ancak satır aralarında kendine yer bulabilmiştir. Bu çalışmada Çin-Japon savaşının başlamasından Nanking’in işgaline kadar olan süreçte yaşanan hadiselerin ve işgal sırasında gerçekleşen sivil ölümlerinin Türk basınında seçilen gazeteler üzerine yansımaları takip edilecek ve değerlendirilmeye çalışılacaktır. evaluations about the issue. Considering this invasion movement as a step before Soviet Russia, which is the main target of Japan, the Turkish press predicted that it would bring a world war providing that Europe and America intervened. The Turkish press, which detailed the Japanese army's entrance through the Nanking gates and the fall of the city, is of the opinion that the occupation movements will not end after the fall of the capital. While the military dimension of the occupation and its impact on international relations was widely covered in the Turkish press, the situation of the people living in the city was rarely mentioned. In this study, the reflections of the events from the beginning of the Sino-Japanese war to the occupation of Nanking and the civilian deaths during the occupation on the selected newspapers in the Turkish press will be followed and evaluated.

___

  • A-Arşivler
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı.
  • Diplomatik Arşiv Kataloğu.
  • B-Süreli Yayınlar
  • Akşam Gazetesi (1937-1938).
  • Cumhuriyet Gazetesi (1937-1938).
  • Tan Gazetesi (1937-1938).
  • Ulus Gazetesi (1937-1938).
  • C-Kitaplar ve Makaleler
  • Armaoğlu, F. (2017). 20. yüzyıl siyasi tarihi (1914-1995). İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Atay, F. R. (1937). Nankin kapılarında. Ulus
  • Birbudak, T. S. (2018). The Sino-Japanese war Of 1894-1895 and the Ottoman Empire. Tarih
  • Araştırmaları Dergisi, 37(63), 199-218.
  • Doğrul, Ö. R. (1937). Japonlar nihayet Nankin kapılarında. Tan
  • Doğrul, Ö. R. (1938). Sarıların beyazlardan nefreti. Cumhuriyet
  • Esmer, A. Ş. (1937). Uzak şarkta Japonya, Ulus
  • Gürün, K. (1997). Savaşan dünya ve Türkiye. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Henshall, K. G. (2004). A history of Japan: from stone age to super power. Londra: Palgrave McMillan Press.
  • Kadıoğlu, A. M. (2020). Meiji dönemi Japon ve Osmanlı askeri modernleşmesi. Ankara: Gece Kitaplığı.
  • Nadi, Y. (1937). Uzakşark meselesi nerede ve nasıl hallolunur?. Cumhuriyet Perrigarlt, M. J. (1937). Japonya ve Çin, Cumhuriyet
  • Safa, P. (1937). Merhamet+kuvvet = adalet, Cumhuriyet
  • Safa, P. (1938). Türk inkılabı ve Japonya, Cumhuriyet
  • Shudo, H. (2005). "The Nanking Massacre: fact versus fiction." a historian’s quest for the truth ( S. Shuppan, Çev.). Inc., Tokyo.
  • Togay, M. F. (1937). Çin-Japon ihtilafı, Cumhuriyet
  • Togay, M. F. (1937). Galibin hakkı, Cumhuriyet
  • Togay, M. F. (1937). Shangay muharebesinin ehemmiyeti, Cumhuriyet
  • Uçarol, R. (1995). Siyasi tarih (1894-1994). İstanbul: Filiz Kitabevi. D-Tezler
  • Polat, Y. C. (2011). 21. yüzyılda Çin halk cumhuriyeti Japonya ilişkileri ve milliyetçilik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
  • Sinan, L. (2009). Cumhuriyet gazetesine göre II. dünya savaşı öncesi Türk basınında Japonya (1933- 1939) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.