KIRGIZ SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ TARİHİNİN BAZI MESELELERİ

Kırgızların XX. yüzyıl başlarında Sovyetler bünyesinde cumhuriyet kurmaları ve yaklaşık 70 sene devam eden Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti dönemi kendi içinde bazı çelişkili konuları barındırmaktadır. Kırgız Cumhuriyeti bağımsız olalı 25 yıl geçmesine karşılık Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarihinin bazı meseleleri tam olarak aydınlatılmış değildir. Kırgızistan’da Sovyet rejiminin kurulması, Kırgızistan’ın Rusya Federasyonu bünyesine dahil edilmesi, ülkedeki kolhozlaştırma ve iskan politikaları, basmacılık harekatı, aydınlara yapılan soykırımlar ve İkinci Dünya Savaşı bu sorunlu meselelerin öne çıkanlarıdır. Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarihinin bu gibi öne çıkan meseleleri yeniden yorumlama beklemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Bolşevikler, Basmacılar, Represya, İkinci Dünya Savaşı.

SOME ISSUES OF THE HISTORY OF THE KYRGYZ SOVIET SOCIALIST REPUBLIC

The establishment of Kyrgyz republic within the body of Soviet Union and about 70-year of ongoing Kyrgyz Soviet Socialist Republic contains some controversial issues in itself. Even after 25 years of independence of Kyrgyz Republic some issues in the history of the Kyrgyz Soviet Socialist Republic haven’t yet been clarified in depth. The establishment of Soviet Regime in Kyrgyz Republic, the inclusion of Kyrgyz Republic into Russian Federation, collective farming and settlement policies of the republic, basmachi operation, massacre of intellectuals, and World War II are prominent ones of these problematic issues. These kinds of outstanding issues in the history of Kyrgyz Soviet Socialist Republic should be reinterpreted.

Keywords:

Kyrgyz Soviet Socialist Republic, Bolsheviks, Basmachis, Political Repression, World War II.,

___

ASKAR, Akayev (2002),‚Kırgızistan: Geçmişte, Bugün ve Gelecekte‛, Türkler, c. XIX, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 451- 453.
BATIRBAYEVA, D. Şayır (2004), ‚Kırgızistan Kırsal Nüfusunun II. Dünya Savaşı Döneminde Uğradığı Kayıplar‛, Mudafaa-i Hukuk, Haziran s. 51-54.
ÇOROTEGİN, Tınçtıkbek (2000), KIYAZ Moldokasımov, Kırgızdardın Cana Kırgızstandın Kıskaça Tarıhı, Bişkek.
ÇOROTEGİN, Tınçtıkbek (2002), ‚Kırgızistan Cumhuriyeti‛, Türkler, c. XIX, Ankara: Yeni Türkiye Yay. s. 454- 484.
DJAMGERÇİNOV, B. D. (1981), İstoriya Kirgizskoy SSR, Frunze: Mektep Yay.
FADEYEV, A., ÇERMİNSKİ, E., GOLİKOV, G. (1996), Sovyetler Birliğinde Sosyalizmin Kuruluşu, Çev. Şerif Hulusi, İstanbul: Payel Yay.
GÜNGÖR, E. (2013), Bozkırda Bir Ceditçi Kırgızistan'ın Rehberi Moldoke İşenaali Arabayev, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
HAYIT, Baymirza (1995), Türkistan Devletlerinin Milli Mücadeleleri Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
HAYIT, Baymirza (1986), Türkistan’da Basmacılık (Milli Mücadele) Tarihinin Ana Hatları, Türk Tarihi I, İstanbul.
İDİL, Aydın (2007), Yerel Kaynaklara Göre Özet Kırgızistan Tarihi, Bişkek: Mega Media Yayınları. ‚İstoriçeskiy Oçerk, Kirgizskaya Sovetskaya Sotsialistiçeskaya Respublika‛, 1953Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, Tom 23, Vtoroe İzdanie, Moskva:, s. 75- 83. İstoriya Kirgizskoy SSR (1986), c. II-III, Frunze.
ÖLÇEKÇİ, Tamara (2004), Kırgızların Birinci ve İkinci Dünya Savaşları Arasında Sosyo-Kültürel Durumları, Dоktora Tezi, Ankara Üniversiteti Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 399 y.
YILDIRIM, Hüsamettin (1996),Kırgızistan’ın Sosyo-Kültürel Yapısı: (XX. Yüzyıl), Doktora Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 238 y.