I. DÜNYA SAVAŞI SONUNDAN CUMHURİYET’İN İLK YILLARINA KADAR HARP KAZANÇLARI VERGİSİ
I. Dünya Savaşı yıllarında ticari hayatta bir kısım tüccarlarda gayri meşru kazanç elde etme temayülü önemli ölçüde artmıştır. Buna mani olmak hususunda devlet, bazı tedbirler almıştır. Bunların başında elde edilen gelirlerden özel bir vergi tahsil edilmesi gelmektedir. Devlet bu vergiyi tahsil etmek için bazı hukuki düzenlemeler yapmıştır. Bu konuda ilk derli toplu çalışma merkezi yönetim tarafından çıkarılan 14 Aralık 1919 tarihli Harp Kazançları Vergisi Hakkında Kararname'dir. Bu kararname ile 1916, 1917 ve 1918 yıllarında elde edilen gelirlerden Harp Kazançları Vergisi alınması hükme bağlanmıştır. Ancak bu verginin mükelleflerden tahsil edilmesi, içinde bulunulan savaş şartlarından dolayı, mümkün olamamıştır. Harp Kazançları Vergisi'nin tahsil edilmesi konusunda Milli Mücadele Döneminde Ankara Hükümeti tarafından bazı çalışmalar yapılmıştır. Bunun neticesinde adı geçen vergi ilk defa 1922'de devletin "gelirler bütçesinde" gösterilmiştir. Harp Kazançları Vergisi 1923, 1925 ve 1925'e ait gelirler bütçesinde de yer almıştır. o
TAX OF WAR EARNINGS FROM THE END OF THE I. WORLD WAR TO THE FIRST YEARS OF THE REPUBLIC
In the First World War, the tendency to gain illegitimate profits in some merchants in commercial life has increased significantly. To avoid this, some measures have been taken by the state. The main of them is a special tax being charged from the obtained income. The state has made some legal arrangements to collect this tax. The first batch of work on this subject was 14 December 1919 dated, Decree on Tax of War Earnings issued by the central government. It was decided that Tax of War Earnings should be taken from the income obtained in 1916, 1917 and 1918 by this decree. However, this tax could not be charged from the taxpayers due to the conditions of war. Some studies have been done by the Ankara government on the collection of Tax of War Earnings. As a result, this mentioned tax was shown for the first time on the government revenues budget in 1922. The Tax of War Earnings is also included in the income budget of 1923, 1924 and 1925. •
___
- Meclis-i Vükela Mazbataları (MV) Dosya Numarası; 221 Gömlek Numarası;188.
- Şûrâ-yı Devlet (ŞD) Dosya Numarası; 2387 Gömlek Numarası;20, Dosya Numarası; 3154 Gömlek Numarası; 46.
- 1.1.1.1.Dâhiliye Nezareti
- Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti (BOA. DH. EUM. MH ) Dosya Numarası; 206 Gömlek Numarası; 102.
- Dâhiliye Nezareti İdare-i Umumiye Müdüriyeti (BOA. DH. İ.UM) Dosya Numarası; 3 Gömlek Numarası; 1.
- Dâhiliye Nezareti Umûr-ı Mahalliye-i Vilâyât Müdüriyeti Belgeleri (DH. UMVM) Dosya Numarası; 162 Gömlek Numarası; 83
- Hariciye Nezareti İstanbul Murahhaslığı (BOA. HR. İM) Dosya Numarası;168 Gömlek Numarası; 87
- Hariciye Nezareti Hukuk Müşavirliği İstişare Odası (BOA. HR. HMŞ. İŞO) Dosya Numarası; 204 Gömlek Numarası; 41
- Bakanlar Kurulu Kararları (BCA. BKK) Fon Kodu; 030.18.01 Yer Kodu; 01.11.26, Fon Kodu; 030.18.01 Yer Kodu;05.33.11
- Muamelat Genel Müdürlüğü (BCA. MUAMELAT) Fon Kodu; 030.10.00 Yer Kodu; 06.31.29, Fon Kodu; 030.10.00 Yer Kodu; 20.114.19, Fon Kodu; 030.10.00 Yer Kodu; 80.525.09, Fon Kodu; 030.10.00, Yer Kodu; 135.968.05, Fon Kodu; 030.10.00 Yer Kodu; 135.968.08, Fon Kodu; 030.10.00 Yer Kodu; 136.974.08;
- Müşterek Kararnameler (BCA. MK) Fon Kodu; 030.11.01 Yer Kodu; 127.48.15
- Alaiye Belediyesi (1330-1331), Alaiye Belediye Meclisi Karar Defteri, Alaiye: (Yayınlanmamış el yazması nüsha.)
- AKBIYIK, Yaşar (1999), Milli Mücadele’de Güney Cephesi, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. Başvekâlet Müdevvenât Müdüriyeti (1928): Düstur (Tertib-i Sani), Cilt: 9, İstanbul: Evkaf Matbaası
- Başvekâlet Müdevvenât Müdüriyeti (1928): Düstur (Tertib-i Sani), Cilt: 10, İstanbul: Evkaf Matbaası
- Başvekâlet Müdevvenât Müdüriyeti (1928): Düstur (Tertib-i Sani), Cilt: 11, İstanbul: Evkaf Matbaası
- DEVELLİOĞLU, Ferit (1998), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitapevi Yayınları
- DURU, Cihan-TURAN, Kemal-ÖNGEOĞLU, Abdurrahman (1982), Atatürk Dönemi Maliye Politikası, 1. Kitap, Ankara: Tisa Matbaacılık Sanayii Ltd. Şti.
- ELDEM, Vedat (1994), Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
- Harp Kazançları Vergisi Hakkında Kararname (1335), İstanbul: Matbaa-i Amire.
- Harp Kazançları Vergisi Hakkındaki Kararnamenin Suver-i Tatbikiyesini Mübeyyin Talimatname (1335), İstanbul: Matbaa-i Amire.
- KÖSTÜKLÜ, Nuri (1999), Milli Mücadele’de Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Meclis-i Ayan (1991), Zabıt Ceridesi, Cilt:1, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası.
- Meclis-i Mebusan (1992), Zabıt Ceridesi, Cilt:1, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası
- Tahsil-i Emval Kanunu (1325): İstanbul: Matbaa-i Amire.
- Ticaret ve Ziraat Nezareti (1329), Teşvik-i Sanayi Kanun-u Muvakkati, İstanbul: Matbaa-i Osmani
- TOPRAK, Zafer (1982), Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Ankara: Yurt Yayınları.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi(1341), Kavanin Mecmuası, Cilt:1, İstanbul: Sabah Matbaası.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi(1338-1341), Kavanin Mecmuası, Cilt:2, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası .
- Türkiye Büyük Millet Meclisi(1338-1341), Kavanin Mecmuası, Cilt:3, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi(1970), Zabıt Ceridesi, Cilt:7, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi (1976), Zabıt Ceridesi, Cilt:18, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası.
- DEMİRYÜREK, Meral (2015, Sonbahar), ‚Savaştan Doğan Bir Tip: Harp Zengini‛ , Turkish Studies, Cilt: 10/16: 493-508.
- Resmi Gazete (1926), ‚Kazanç Vergisi Kanunu‛, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası, Sayı:321: 1145-1154.
- Resmi Gazete (1934), ‚Vergi Bakayasının Tasfiyesine Dair Kanun‛, Ankara: Başvekâlet Matbaası, Sayı:2750: 4126-4128.
- TEZCAN, Cezmi (2005), Tekalif-i Harbiye ve Tekalif-i Milliye Örneklerinde Savaş Dönemlerinde Mali Politikalar, Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü: (Yayınlanmamış Doktora Tezi.)
- ISSN: 1300-5766
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1994
- Yayıncı: Selçuk Üniversitesi