Doğu Avrupa Ülkelerinin Çevresel ve Ekonomik Performansının Bütünleşik CRITIC-TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Çevre performansının ekonomik performans ile olan ilişkisi oldukça önemlidir. Literatürde ülkelerin çevre performanslarının ekonomik performanslarını anlamlı ve pozitif yönlü etkilediği belirlenmiştir. Bu çalışmada çok kriterli karar verme (ÇKKV) teknikleri ile, Çevre Performans Endeksi Doğu Avrupa kümesinde yer alan ülkelerin performansının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Literatürde, bütünleşik CRITIC-TOPSIS yönteminin Çevre Performans Endeksi Doğu Avrupa kümesinde yer alan ülkelerin çevresel ve ekonomik performanslarının değerlendirilmesinde kullanılması sebebiyle literatüre katkı sağlaması hedeflenmektedir. CRITIC yöntemi ile belirlenmesi sonucunda en yüksek değerli kriterin ekosistem hizmetleri ve en düşük değerli kriterin Ekosistem canlılığı olduğu belirlenmiştir. Çevresel ve ekonomik performans değerlendirilmesi sonucu Romanya’nın en iyi, Bosna ve Hersek’in ise en kötü değere sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel Performans, Ekonomik Performans, CRITIC, TOPSIS, Çevre Performans Endeksi (EPI)

Evaluation of the Environmental and Economic Performance of Eastern European Countries with the Integrated CRITIC-TOPSIS Method

The relationship between environmental performance and economic performance is very important. In the literature, it has been determined that the environmental performances of countries affect their economic performances significantly and positively. In this study, it is aimed to evaluate the performance of the countries in the Eastern Europe cluster of the Environmental Performance Index with multi-criteria decision making (MCDM) techniques. In the literature, it is aimed to contribute to the literature because the integrated CRITIC-TOPSIS method is used in the evaluation of the environmental and economic performance of the countries in the Environmental Performance Index Eastern Europe cluster. As a result of the determination by the CRITIC method, it was determined that the highest valued criterion was ecosystem services and the lowest valued criterion was Ecosystem vitality. As a result of the environmental and economic performance evaluation, it was determined that Romania had the best value and Bosnia and Herzegovina had the worst value.

Keywords:

Environmental Performance, Economic Performance, CRITIC, TOPSIS, Environmental Performance Index (EPI),

PDF

___

Abdel-Basset, M., & Mohamed, R. (2020). A novel plithogenic TOPSIS-CRITIC model for sustainable supply chain risk management. Journal of Cleaner Production, 247, 119586.
Ajripour, I., & Alamian, R. (2021). Comparing Green Economy in Iran with OECD Asian Countries by Applying TOPSIS and GI Method. Theory Methodology Practıce: Club of Economıcs In Mıskolc, 17(1), 15-26.
Ajripour, I., & Alamian, R. (2021). Comparing Green Economy in Iran with OECD Asian Countries by Applying TOPSIS and GI Method. Theory Methodology Practıce: Club of Economıcs In Mıskolc, 17(1), 15-26.
Akandere, G. (2021). Kuşak Yol Ülkelerinin Lojistik ve Çevresel Performansının Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4), 1893-1915.
Al-Tuwaijri, S. A., Christensen, T. E., & Hughes, K. E. (2004). The Relations Among Environmental Disclosure, Environmental performance, and Economic Performance: A Simultaneous Equations Approach. Accounting, Organizations and Society, 29, 447–471.
Altıntaş, F. F. (2021). Çevre Performanslarının ENTROPİ tabanlı ROV, ARAS VE COPRAS Yöntemleri ile Ölçülmesi: G20 Grubu Ülkeleri Örneği. Social Sciences Research Journal, 10 (1), 55-78.
Altintas, F. F. (2021). Ülkelerin Çevre Performanslarının CODAS vv TOPSIS Yöntemleri ile Ölçülmesi: G7 Grubu Ülkeleri Örneği. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 9(59), 544-559.
Ayçin, E., ve Çakın, E. (2019). Ülkelerin Çevresel Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Bulanık Mantık Tabanlı Bir Yaklaşım ile Bütünleşik Olarak Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 631-656.
Bilbao-Terol, A., Arenas-Parra, M., Cañal-Fernández, V., & Antomil-Ibias, J. (2014). Using TOPSIS for assessing the sustainability of government bond funds. Omega, 49, 1-17.
Büyükgebiz Koca, E., & Tunca, M. Z. (2019). G20 ülkelerinin ekonomik performanslarının Gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 348-357.
EPI, (2022). Environmental Performance Index 2022 Report, https://epi.yale.edu/downloads/epi2022report06062022.pdf., Erişim Tarihi: 25.07.2022.
Fiorino, D. J. (2011). Explaining National Environmental Performance: Approaches, Evidence, and Ġmplications. Policy Sciences, 44(4), 367-389.
Guenther, E., Hoppe, H., & Endrikat, J. (2002). Corporate Financial Performance and Corporate Environmental Performance: A Perfect Match? Zeitschrift für Umweltpolitik und Umweltrecht, 34, 279-296.
Guo, J. H. (2017). The efficiency evaluation of low carbon economic performance based on dynamic TOPSIS method. Journal of Interdisciplinary Mathematics, 20(1), 231-241.
Hwang, C. L., K. Yoon (1981), Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications, Berlin: Springer.
Jahn, D. (2005). Fälle, Fallstricke und die Komparative Methode in der Vergleichenden Politikwissenschaft, Vergleichen in der Politikwissenschaft. Berlin, Heidelberg: VS Verlag für Sozialwissenschaften, 55-75. Lai, Y. J., Liu, T. Y., & Hwang, C. L. (1994). Topsis for MODM. European journal of operational research, 76(3), 486-500.
Lankoski, L. (2006). Environmental Performance and Economic Performance: The basic links., Managing the Business Case for Sustainability : The integration of Social, Environmental Sheffield: Greenleaf Publishing, 32-46.
Masca, M. (2017). Economic performance evaluation of European Union countries by TOPSIS method. North Economic Review, 1(1), 83-94.
Önder, E., Taş, N., & Hepsen, A. (2015). Economic performance evaluation of Fragile 5 Countries after the Great Recession of 2008-2009 using analytic network process and TOPSIS methods. Journal of Applied Finance & Banking, 5(1), 1-17.
R.C. Tsaur (2011), Decision risk analysis for an interval TOPSIS method, Applied Mathematics and Computation, 218, 4295–4304.
Tunca, M. Z., Ömürbek, N., Cömert, H. G., & Aksoy, E. (2016). OPEC ülkelerinin performanslarinin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Entropi ve Maut ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 1-12.
Wagner, M. (2014). The link of Environmental and Economic Performance: Drivers and Limitations of Sustainability Integration. Journal of Business Research, 68(6), 1306-1317.