12025

Suriyeli Göçmenlerin Türk Vatandaşlığı Hakkındaki Görüş ve Beklentileri

Suriye’de yıllardır süren savaş, son yılların en büyük insani krizlerinden birine dönüşmüş vaziyettedir. Savaştan dolayı zorunlu kitlesel göçe maruz kalan Suriyelilerin çoğunluğu Türkiye’ye yönelmektedir. Türkiye, coğrafi konumu itibariyle düzensiz göç hareketlerinde bir çekim merkezi haline dönüşebilme riskinden dolayı 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme’yi Cenevre sözleşmesi “coğrafi çekince/kısıt” şartıyla kabul etmekte ve dolayısıyla topraklarına yönelen 3,7 milyon Suriyeliyi geçici koruma statüsü altında değerlendirmektedir. Ayrıca hükmetler, yıllar içinde sayıları hızla artan Suriyeli göçmenlerin uyum sürecini hızlandırmak için farklı alanlarda kamu politikalarını hayata geçirmektedir. Eğitim, sağlık ve istihdam gibi alanlardaki düzenlemelerin yanı sıra Türk vatandaşlığına geçirilme ile ilgili tartışmalar son dönemde uygulanan göç politikasının sonuçlarındandır.Suriyelilerin “misafir” ya da “geçici” olma hallerinin “kalıcılığa” dönüşme aşamasını temsil eden vatandaşlık verme/kazanma konusu son zamanlardaki en önemli tartışmalardandır. Suriyeli göçmenlere dair vatandaşlık tartışmaları zaman zaman alevleniyor olsa da Geçici Koruma Yönetmeliğinin 25. maddesi, Suriyeli göçmenlerin Türkiye’de aldıkları ikamet izin süreleri 5 yılı geçmiş olsa da Türk vatandaşlığına başvuru için bir dayanak olarak kullanılamayacağını göstermektedir. Bu konuyla alakalı olarak yapılan bazı araştırmalarda ev sahibi konumunda olanların çoğunun Suriyeli göçmenlere vatandaşlık verilmesine sıcak bakmadığı görülmektedir. Ancak bu tartışmanın bir diğer tarafı olan Suriyeli göçmenlerin vatandaşlık kazanma konusunda ne düşündüklerinin açığa çıkarılması da önem arz etmektedir. Bu çalışma, nitel araştırma kapsamında 20 Suriyeli göçmen ile yapılan derinlemesine mülakatlardan elde edilen verilere dayanmaktadır. Çalışmada, Suriyeli göçmenlerin vatandaşlık kazanma taleplerinin olup olmadığı gerekçeleriyle birlikte incelenmiştir. Ayrıca Suriyelilerin misafirlik ve gelecek beklentilerine dair görüşlerine de yer verilmiştir. Suriye’den kitlesel akının başladığı ilk yıllarda öncelikli beklentiler temel ihtiyaçlarının karşılanması noktasında yoğunlaşırken, son yıllarda bu beklentilerin farklılaştığı görülmektedir. Göçmenlerin beklentileri çalışma hakkı, seyahat hakkı, mülkiyet hakkı gibi temel vatandaşlık haklarını elde etmeye yönelik taleplere bırakmıştır. Araştırma bulgularına göre Suriyeli göçmenlerin çoğu “misafir” olarak görülüyor olmaktan rahatsızlık duymadıkları ve Türk vatandaşlığı kazanmaya sıcak baktıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca, Türkiye’nin ulusal ve uluslararası siyasi arenada Suriye savaşının yarattığı olumsuz sonuçları, temel insan hakları ölçeğinde ele alarak kendi lehine nasıl çevirebileceğine dair çözüm önerilerine de yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Göç, Suriyeli göçmenler, Türk Vatandaşlığı, Uyum Süreci

The View of Syrian Immigrants About Turkish Citizenship and Expectations

The war that has been going on for years in Syria has turned into one of the biggest humanitarian crises of the years. The vast majority of Syrians who have been subjected to forced mass migration due to the war go towards Turkey. Turkey became a party to the Geneva convention of 1951, which imposed a geographical limitation in1961, dueto the risk of becoming a center of attraction for irregular migration movements. Despite the change in 1967, the geographical limitation has kept the evil to the present day. Therefore, Turkey considers 3.7 million Syrians who turn to temporary protection in the territory of Turkey as a guest statute. In this process, governments are implementing public policies in different areas in order to accelerate the adaptation process of Syrian migrants, whose numbers are increasing rapidly. In addition to regulations in areas such as education, health and employment, discussions about registration to Turkish citizenship are the results of the recent migration policy. One of the most important debates in recent years is the issue of citizenship, which represents the stage in which Syrians become “guests” or “temporary a into “permanence”. Citizenship debate sparks from time to time. Article 25 of the Temporary Protection Regulation. The article shows that although the residency periods of Syrian migrants in Turkey have been more than 5 years, they will not establish a basis for applying for Turkish citizenship. Research on this issue does not welcome Turkish citizens to give citizenship to Syrian immigrants. In this context, it is important to reveal what Syrian immigrants think about gaining citizenship, which is another side of the debate. This study is based on the data obtained from the in-depth interviews conducted within the scope of qualitative research with 20 Syrian immigrants who had to migrate to Batman city center with the increase of conflicts in Syria. The study examined the reasons whether Syrian migrants had requests to gain citizenship. In addition, the views of Syrians about their guests and their future expectations are included. While the primary expectations of the mass influx from Syria begins with the basic needs, these expectations have come to the fore in matters such as the right to work, the right to travel, and the right to property. The research findings show that most Syrian migrants are not uncomfortable being seen as "guests" but want to gain Turkish citizenship to eliminate uncertainty about the future

Keywords:

Migration, Syrian Immigrants, Turkish Citizenship, Integration Process,

PDF

___

AFAD (2017), Türkiye’deki Suriyelilerin Demografik Görünümü, Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentilerine Yönelik Saha Araştırması, Ankara.
Akçadağ, E. (2012). Yasa Dışı Göç ve Türkiye, Bilgesam Yayınları, Rapor No: 42, [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi: 05. 08. 2019].
Amman, M. T. ve Altındiş, E. (2019). “İstanbul’da Yaşayan Geçici Koruma Statüsündeki Suriyelilerin Türk Vatandaşlığına İlişkin Görüşleri”, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social and Cultural Studies) 5 (9): 1-20.
Apak, H. (2015). “Suriyeli Göçmenlerin Gelecek Beklentileri: Mardin Örneği”, Birey ve Toplum Dergisi, 5 (9): 125-142
Aybay, Rona. Vatandaşlık Hukuku, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
Baylis, Jhon, Smith, Steve ve Owens, Patricia. The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, England, Oxford University Press, 2010.
Bernstein, Peter Leonard. Tanrılara Karşı Risk: Riskin Olağanüstü Tarihi. Çev.: Canan, Feyyat, İstanbul, Scala Yayıncılık, 2008.
Brubaker, Rogers. Citizenship and Nationhood in France and Germany, Cambridge, Harvard University Press, 1992.
Brubaker, Rogers. Fransa ve Almanya'da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu, Çev.: V. Pekel, Ankara, Dost Kitabevi, 2009.
Çitfçi, H. (2018). “Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutum, Algı ve Empatik Eğilimlerinin Analizi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (3): 2232-2256.
Erdoğan, Murat. Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, 2014.
Erdoğan, Murat. Suriyeliler Barometresi; Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2018.
Ersoy Quadır, S. ve Kabaklı Çimen, L. (2018). “Türk Vatandaşlarının Suriyeli Sığınmacılarla İlgili Görüşleri (Konya ili örneği)”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53 (2): 327-345.
Gerston, Larry. Public Policymaking in a Democratic Society: A Guide to Civic Engagement, New York, 2002.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM), Türkiye ve Göç Broşürü, 2. Baskı, Ankara, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları, 2015.
Gülyaşar, M. (2017). “Suriyeliler ve Vatandaşlık: Yerel Halk ve Suriyeli Sığınmacılar Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, OPUS- Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7 (13): 678-705.
Güney, Ü. ve Konak, N. (2016). “Bolu’da Suriyeli ve Iraklı Sığınmacılar Vatandaşlık ve Kaynak Dağılımı Temelinde Öteki Algısı”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2): 113-133.
Kaya, İbrahim ve Yılmaz Eren, Esra. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Durumu, Seta Raporu, İstanbul, Seta Yayınları, 2014.
Kümbetoğlu, Belkız. Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, 3. Basım, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2012.
Marshall, Thomas H. Citizenship and Social Class: And Other Essays, England, Cambridge University Press, 1950.
Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma, Çev.: Selahattin Turan, 3. Baskı, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
Nurdoğan, A. K. ve Öztürk, M. (2018). “Geçici Koruma Statüsü İle Türkiye’de Bulunan Suriyelilerin Vatandaşlik Hakkı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (3): 1163-1172
Örselli, E. ve Babahanoğlu, V. (2016). “Türkiye’nin Göç Yönetimi ve Göç Politikalarının Gelişimi: Bir Kamu Politikası Analiz”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (43): 2063-2072. Polat, E. G. (2011). “Osmanlı’dan Günümüze Vatandaşlık Anlayışı”, Ankara Barosu Dergisi, sayı: 3, s. 127- 157.
Punch, Keith F. Sosyal Araştırmalara Giriş, 2. Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi, 2011.
T24 Haber Sitesi (2019), Süleyman Soylu, vatandaşlık verilen Suriyelilerin sayısını açıkladı [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi 09.09.2019].
TBMM (2019), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası madde 66, [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi 03.09.2019].
The Refugee Convention (1951), [Online] Available at: , [Erişim Tarihi 04.03.2020].
Türk, E. (2019). “Türk Basınında Suriyeli Göçmenlere İlişkin Haberlere Yapılan Yorumların İncelenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1): 17-30.
Türk, E. ve Nerse, S. (2019). General Conditions, Problems and Expectations of Syrian Migrants in Turkey. Social Science, Ed.: Cahit Aslan ve Özlem Aydoğmuş Ördem (C. I, s. 193-206). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
UN (1948), Universal Declaration of Human Rights. [Online] Available at: , [Erişim tarihi: 04.03.2020].
Usta, A. (2013). “Kamu Politikaları Analizine Kuramsal Bir Bakış”, Yasama Dergisi Parlamento Hukuku Özel Sayısı, I (24): 78-102.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (6458 sayılı ve 2013 tarihli) [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi: 01.08.2019].
Türk Vatandaşlığı Kanunu (5901 sayılı ve 2009 tarihli) [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi: 02.08.2019]
T.C. Resmi Gazete (2017, 12 Ocak), Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Sayı no: 29946 [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi: 02.8.2019].
Yıldırımalp, S., İslamoğlu, E. ve İyem, C. (2017). Suriyeli sığınmacıların toplumsal kabul ve uyum sürecine ilişkin bir araştırma. [Online] Mevcut: , [Erişim tarihi: 04.8.2019].
Yıldız, A. (2017). “Göç ve Entegrasyon Politikalarında Vatandaşlık”, Göç Araştırmaları Dergisi, 3 (1): 36-67.