Sinemadan Edebiyata Farklı Bir Aktarım: Fatih Akın’ın “Im Juli” (Temmuzda) Filmi ile Selim Özdoğan’ın Aynı Adlı Romanının Karşılaştırılması

Gelişen teknoloji karşısında insan çevresinin, insanın çevresine olan bakış açısının ve olayları algılamasına paralel olarak sanat dallarında da önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bunun neticesinde edebiyatı birinci derecede ilgilendiren türler ortaya çıkmıştır. Buna en güzel örnek kuşkusuz Sineroman’dır. Bu tür edebiyattan sinemaya uyarlamayı kapsadığı gibi sinemadan edebiyata olan yolculuğu da içermektedir. Bu çalışmada inceleme konusu yapılmış olan yazınsal eser, sinemadan edebiyata aktarılmış olan bir edebiyat yapıtıdır. Bu çalışmada edebiyat ve medya disiplinlerinin arasındaki etkileşimden yola çıkılarak, her iki sanat dalının kendine özgü inceleme ve eleştiri teknikleri ele alınacaktır. “Im Juli”, (Temmuzda) adlı sinema yapıtı ile aynı adı taşıyan romanın incelenmesi sonucunda, her iki eserin de kendi içindeki farklılıklara ve bu farklılıklardan yola çıkılarak görsel anlatımdan yazınsal anlatıma geçişte birbirlerini tamamlayan etkileşim unsurlarına değinilecektir. Kendi kurallarına ve disipliner ölçütlere sahip olan edebiyat ve film türlerinin ve buna bağlı olarak bu iki alanı bilimsel düzlemde ele alan bilim dallarının, anlatım dilleri ve anlatım biçimleri ele alınarak, karşılaştırma yöntemi ile incelenecektir. Birinci bölümde Edebiyat ve Sinema konusu ele alınacaktır. Her iki sanat dalının da kendi içerisinde farklılıkların ve benzerliklerin olduğu ve bu benzerliklerden ve farklılıklardan yola çıkılarak hangi noktalarda kesiştikleri incelenecektir. Ayrıca her iki sanat dalının kesiştikleri noktada farklı bir disiplininin nasıl ortaya çıktığına kısaca değinilecektir. İkinci bölümde yazınsal eserlerin görsel yapıtlara uygulanması/uyarlanması sonucunda sineroman (Literaturverfilmung) adında yeni bir disiplinin nasıl ortaya çıktığı, bilimsel çalışmalar ışığında irdelenecektir. Üçüncü bölümde ise Fatih Akın’ın senaryosunu yazmış ve yönetmenliğini yapmış olduğu “Im Juli” (Temmuzda) adlı uluslararası ödüllü filmini, film çözümleme yöntemiyle incelenecek ve aynı adlı filmden alınıp Selim Özdoğan’ın kalemiyle romana aktarılan yazınsal bir eser ele alınarak çözümlemesi yapılacaktır. Bu çalışmanın amacı, her iki eserde aynı konuyu ele almış olması, benzerliklerin yanı sıra farklılıkların da olabileceğini göstermektedir. buna bağlı olarak beyaz perdeden edebi esere dönüştürülen yapıtların da kendi içeresinde ayrı bir şekilde incelenmesi gerekliliğini ortaya koymaktır. Sonuç Bölümünde filmin senaryosu ile aynı adı taşıyan romanın karşılaştırılması yapılarak, aralarındaki fark ve benzerlikler tespit edilecektir.

A Different Transferrence From Cinema to Literature: Comparison of Fatih Akın’s Movie “In Juli” and Selim Özdoğan’s Novel, “In Juli”

In this study, considering the interaction between literature and media disciplines, the specific review and criticism techniques will be discussed. As a result of analysing the movie named “Im Juli” (In July) and the same-named novel, differences within themselves and starting from these differences, the elements of interaction that complete each other in transition from visual expression to literary narration will be mentioned. Taking into account the narration languages, narration forms, literature and movie which have their own rules and disciplinary measures will be analysed by means of comparison method. In the first part, literature and cinema will be discussed. In the second part, how a new discipline called sineroman (Literaturverfilmung) emerged as a result of application of literary works to visual structure will be explored in the light of scientific studies. In the third, part the internationally awarded film “Im Juli”, written and directed by Fatih Akın, will be examined with reference to the film analysis method. Moreover, the literary work which was taken from the same-named film and transferred to novel by Selim Özdoğan will be discussed. In the conclusion part, script and the same-named novel will be compared; the differences and similarities between them will be discussed Meanwhile, the techniques used in the the adaptations of movies into novels or vice versa will be studied. In addition to these, the differences and similarities in these techniques will be compared and contrasted with regard to the Fatih Akın’s award-winning movie, In July and Selim Özdoğan’s novel In July by using a variety of movie and novel anlaysis techniques. Thus, it has been observed that novels, based on the movies, need to be explored and analysed with different techniques and require different approaches as in line with the changing demands in the society.

___

Aykın, Cemal (1983). “Batı Toplumlarında Roman ve Sinema ilişkileri II.”. Türk Dili, 383, s. 482- 503.

Aytaç, Gürsel (2002). Edebiyat ve Medya: Kitaptan Ekrana Edebiyat. Kültür Eserleri Dizisi 344, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.

Bredow, Wilfried (1975). Film und Gesellschaft in Deutschland.Dokumente und Materialien, (Hrsg) Rolf Zurek, Hamburg, Hoffmann und Campe.

Cohen, Keith (2000). Film and Fiction: The Dynamics of Exchange, Baltimore & London, The Johns Hopkins University Press.

Grabes, Herbert (1998). Das amerikanische Drama des 20. Jahrhunderts. Stuttgart, Klett Verlag.

Hacızade, Leyla (2016). “İnternet Edebiyatı- Sanal Edebiyat”. Prof. Dr. Altan Aykut’a Armağan, Rus Dili ve Edebiyatının İzinde, İstanbul, Çeviribilim Yayınları, s. 191-203.

Kale, Özlem (2010). “Edebiyat Sinema İlişkisi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 3, s. 266- 275.

Kayaoğlu, Ersel (2016). Edebiyat ve Film: Edebiyat Bilimi Yaklaşımıyla Çözümlemesine Giriş. İstanbul, Hiperlink Yayınları.

Monaco, James (2000). Film Verstehen. Kunst, Technik, Sprache, Geschichte und Theorie des Film und der Medien. 10. Bs. Reinbeck bei Hamburg, Rowohlt.

Özdoğan, Selim (2000). Im Juli. Roman, Hamburg – Wien, Europa Verlag.

Sommerschuh, Jens Uwe (1999). “Laudation auf Selim Özdoğan. In: Jahrbuch, Bayerische Akademie der Schönen Künste in München, s. 885-889.

Yapıcı, Filiz İlknur (1998). “Literaturverfilmung im Deutschen und Türkischen. Dargestellt am Beispiel von Uwe Timm’s Roman “Morenga” mit dem gleichnamigen Film und Tarik Buğra’s Roman “Küçük Ağa” mir dem gleichnamigen Film”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Yüce, Tuncay (2005). “Sinema ve Edebiyat Türleri Arasında Görülen Etkileşimler”, ZKÜ. Sosyal Bilimler Dergisi, C.1, S.2, s. 67-74.