Mimari Bloklar Işığında Isauira Bölgesinin Mimari Uygulamaları

Antik dönemde Isauria Bölgesi sınırları içinde kalan Bozkır ilçesine bağlı Işıklar, Hacılar, Yazdamı köyleri ile Güneysınır ilçesine bağlı Ömeroğlu köyünde tespit edilen on üç mimari blok ışığında bölgenin mimari uygulamaları ve bölgesel etkileşimleri üzerinde durulmuş, stil kritik yolu ile ait oldukları zaman dilimleri belirlenmiştir. Jeopolitik konumu nedeniyle sürekli etkileşime açık olan bölgenin mimari bezemelerinde pek çok dış etkiyi tespit etmek mümkündür. Bölgenin mimari geleneği komşu bölgelerin, özellikle de Suriye-İsrail ve Pamphylia bölgelerinin etkisinde şekillenmiştir. Bazı mimari bezemelerde tespit edilen yerel unsurlar, dışarıdan gelen taş ustalarının yanı sıra yerel ustaların da bu alanda çalıştığını düşündürmektedir. Değerlendirdiğimiz mimari bloklar bölgede Hadrian Dönemi’nden Severuslar Dönemi’ne kadar devam eden imar faaliyetlerine işaret etmektedir. Bunların çoğunluğunun Antoninler Dönemi’ne tarihlenmesi, bu dönemde yaşanan siyasi istikrar ve refah düzeyi ile paralellik göstermektedir.

In the light of thirteen architectural blocks discovered in the village of Ömeroğlu of the town Güneysınır and the villages Işıklar, Hacılar, Yazdamı of the town Bozkır in the region of Isauria in the antique, architectural affairs and regional interactions have been focused on and the time they belonged to was found out by style critics way. This region which is quite open to interaction because of its geopoliticical place has lots of outer effects in its architectural designs. The architectural tradition of the region has formed under the effect of neighbor regions, especially Syria-Israel and Pamphylia regions. Domestic themes discovered in some regions make it clear that not only foreign stone masters but only domestic ones worked in this field. The architectural blocks we have evaluated point out to the reconstruction studies going on from the time of Hadrian to the time of Severus. The fact that a great majority of these were dated in the time of Antonins shows a parallelism with the consistency and comfort experienced during that period.

PDF

___

H. Abbasoğlu, Perge Roma Devri Mimarisinde Arşitravların Soffit Bezemeleri, Ankara, 1994.

E. Akıncı-H. Yıldız, “Menderes Vadisi’nde Bir Kefaret Merkezi: “Apollon Lairbenos Kutsal Alanı””, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu 2, Denizli, 2006, 98-104.

E. Akurgal, Griechische und römische Kunst in der Turkei, München, 1987.

W. Alzinger, Augusteische Architektur in Ephesos, Wien, 1974.

M.U. Anabolu, Küçük Asya’da Bulunan Roma İmparatorluk Çağı Tapınakları, İstanbul, 1970.

B. Andreae, Römische Kunst, Freiburg, 1973.

A. Baldıran, “Taşkent-Avşar Ostotekleri”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, 2005, 67-86.

A. Barattolo, “The Temple of Hadrian-Zeus at Cyzicus. A New Proposed Reconstruction for a Fresh Architectonic and Ideological Interpretation”, IstMitt 45, 1995, 57-108.

C. Başaran, “Anadolu Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesinde Tip Gelişimi”, TAD 28, 1989, 53-72.

C. Başaran, Anadolu Mimari Bezemeleri: Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesi, Erzurum, 1995.

C. Başaran, “Kyzikos Korinth Başlıkları”, TAD 31, 1997, 1-52, Res. 1-40.

C. Başaran, Anadolu Kompozit Başlıkları, İstanbul, 1999.

C. Berns, “Ein Säulenmonument in der Nekropole von Knidos”, Ramazan Özgan’a Armağan, 2005, 29-43.

O. Bingöl, Das Ionische Normalkapitell in Hellenistischer und Römischer Zeit in Kleinasien, IstMitt Beih. 20, 1980.

W. Blümel, Die Inschriften von Knidos I, IK 41, 1992.

C.E. Bonechi, Ephese, Roma, 1989.

J. Borchardt, “Limyra: Bericht über die Abschlusskampagne 1974, TAD 24, 1977, 85-110.

M. Büyükkolancı, “Termessos N1 Yapısı”, Adalya II, 1998, 116-126.

W. M. Calder, “The Site of Isaura Nova” JHS 48. II, 1928, 220-221.

B. Can, “Antoninler Dönemi Baroğu Işığında Aspendos Tiyatrosu Bezemeleri”, Adalya VIII, 2005, 89-120.

J.J. Coulton, The Architectural Development of the Greek Stoa, Oxford, 1976.

J. J. Coulton, “Oinoanda: The Agora”, AnatSt 36, 1986, 61-90.

F. Cumont, Recherches sur le symbolisme funeraire des romains, Paris, 1942.

F. D’andria, Hierapolis (Pamukkale) Arkeoloji Rehberi, İstanbul, 2003.

F.K. Dörner, “Ein Drehbohrgeraet löst das Problem der sepulkralen Kultanlage auf dem Karakuş”, Antike Welt 6 (Sondernummer), 1975, 60-63.

F.K. Dörner, Kommagene, Köln, 1981.

M. Durukan, “Monumental Tomb Forms in the Olba Region”, AnatSt. Vol. 55, 2005, 107-126.

K.T. Erim, Aphrodisias, City of Venus Aphrodite, London, 1986.

M.L. Fischer, Das korinthische Kapitell im Alten Israel in der hellenistischen und römischen Periode: Studien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten, Mainz, 1990.

M.L. Fischer-M. Magaritz-Z. Pearl, “Isotopic and artistic analysis of Corinthian marble capitals from Caesarea: A Case Study”, Caesarea Papers JRA Supply. 5 (Ed: R.L. Vann), 1992, 214-221.

K.S. Freyberger, “Untersuchungen zur Baugeschichte des Jupiter-Heiligtums in Damaskus”, DaM 4, 1989, 61-86.

K.S. Freyberger, Stadtrömische Kapitelle aus der Zeit von Domitian bis Alexander Severus: Zur Arbeitsweise und Organisation stadtrömischer Werkstätten der Kaiserzeit, Mainz, 1990.

A. von Gerkan-F. Krischen, Thermen und Palaestren (Milet. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen seit dem Jahre 1899, I,9) Berlin, 1928.

A.S. Hall, “Notes and Inscriptions from Eastern Pisidia”, AnatSt. 18, 1968, 57-92.

W.D. Heilmeyer, Korinthische Normalkapitelle: Studien zur Geschichte der römischen Architekturdekoration, 16. Ergh. RM, 1970.

F. Hild-H. Hellenkemper, Tabula Imperii Byzantini 5, Kilikien und Isaurien I-II, Wien, 1990.

W. Hoepfner, “Architektur in Kommagene”, Antike Welt 6 (Sondernummer), 1975, 43-50.

V. İdil, “Stratonikeia’da (Eskihisar) Kentin Kuzey Kapısının İç Kesimindeki Korinth Başlığı”, VIII. TürkTK, Ankara, 1979, 477-486.

V. İdil, “Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağı Korinth Başlıkları”, Anadolu XX, 1984, 1-49.

V. İdil, “Kaunos’tan bir Korinth Başlığı”, Ekrem Akurgal’a Armağan-Anadolu XXIII, 1997, 159-165.

I. Kader, Propylon und Bogentor, DaF 7, Mainz, 1996.

D. Kaplan, “Korykos Antik Kentinin ve Kilikia Bölgesinin Korinth Sütun Başlıkları”, Olba XIV, 2006, 89-112.

Ş. Karagöz-W. Radt-Kl. Rheidt, “Ein Römischer Grabbau auf dem Niyazitepe bei Pergamon”, IstMitt 36, 1986, 99-160, Taf. 28-49.

M. Karaosmanoğlu, Roma Çağı Yumurta Dizisi, Erzurum, 1996.

J. Keil-A. Wilhelm, Denkmäler aus dem Rauhen Kilikien, MAMA III, Manchester, 1931.

G. Kleiner, Das Römische Milet, Bilder aus der griechischen Stadt in römischer Zeit, (Sıtzungsberichte der wissenschaftlichen gesellschaft an der johann wolfgang goethe-universität Frankfurt/Main Band 8, Nr. 5, Jahrgang 1969), Wiesbaden, 1970.

W. Koenigs-W. Radt, “Ein kaiserzeitlicher Rundbau (Monopteros) in Pergamon”, IstMitt 29, 1979, 317-324, Taf. 93-123.

K. G. Von Lanckoronski, Städte Pamphyliens und Pisidiens, Band I: Pamphylien, 1890.

A.M. Mansel, “1946-1955 Yıllarında Pamphylia’da Yapılan Kazılar ve Araştırmalar”, Belleten 22, 1958, 214-240.

A.M. Mansel, Die Ruinen von Side, Berlin, 1963.

A.M. Mansel, “Die Nymphaeen von Perge”, IstMitt 25, 1975, 367-372.

A.M. Mansel, “Bericht über Ausgrabungen und Untersuchungen in Pamphylien in den Jahren 1957-1972”, AA 1975, 49-96.

A.M. Mansel, Side. 1947-1966 Yılları Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları, Ankara, 1978.

G. Mendel, Musees Imperiaux Ottomans. Catalogue des sculptures grecques, romaines et byzantines II, Constantinople, 1914.

S. Mitchell, Cremna in Pisidia. An ancient City in Peace and War, Chippenham, 1995.

R. Naumann, Der Zeustempel zu Aizanoi (Denkmäler antiker Architektur 12), Berlin, 1979.

R. Naumann-S. Kantar, Kleinasien und Byzans, IstForsch 17, 1950.

G. Paul, “Die Anastylose des Tetrapylons in Aphrodisias”, Aphrodisias Papers 3 (Ed: C. Roueché-R.R.R. Smith), 1996, 201-216.

A. Peschlow-Bindokat, “Zur Säulenstraße von Pompeiopolis in Kilikien”, IstMitt 25, 1975, 373-392, Taf. 71-82.

S. Pülz, “Zur Bauornamantik des Zeus Tempels von Euromos” IstMitt 39, 1989, 451-453.

W.M. Ramsay, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çev: M. Pektaş), İstanbul, 1960.

M. Recke, In loco Murtana, ubi olim Perge sita fuit: Pamphylia’daki Arkeolojik Araştırmaların Başlangıcı ve Gustav Hirschfeld’in 1874 Yılı Küçük Asya Araştırma Gezisi, Adalya Ekyayın 5, Antalya, 2007.

W. Ruge, “Isaura”, Paulys Realencyclopädie der Classischen Altertumswissenschaft, IX.2, 1916, 2055-2056.

F. Rumscheid, Untersuchungen zur kleinasiatischen Bauornamentik des Hellenismus I-II, Mainz, 1994.

Y. Er Scarborough, The Funerary Monuments of Clicia Tracheia, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Cornell University, 1991.

Y. Er Scarborough, “1994 Isaura Yüzey Araştırması”, 8. AST-I, 1996, 339-355.

Y. Er Scarborough, “Dağlık Kilikya-Lamotis Mezarları”, Olba I, Mersin, 1998, 77-85.

P. Scherrer, Efes Rehberi, İstanbul, 2000.

B. Söğüt, “Tombs with Monumental Columns in the Olba Region”, Olba XI, 2005, 103-154.

B. Söğüt-T. Sezgin-B. Dönmez, “Çivril’den Hierapolis Arkeoloji Müzesi’ne Taşınan Mimari Eserler”, 25. AST, 2008, 217-232.

B. Söğüt-C. Şimşek, “Çivril ve Çevresindeki Arkeolojik Kalıntılar”, Dünden Bugüne Çivril Sempozyumu, Çivril, 2001, 279-299.

J.R.S. Sterrett, The Wolf Expedition to Asia Minor. Papers of the American Schools of Classical Studies III, Boston, 1888.

H. Stiller, Das Traianeum, AvP V.2, Berlin, 1895.

Strabon, Coğrafya (Çev: A. Pekman), İstanbul, 1987.

V.M. Strocka, Das Markttor von Milet, 128. Winckelmannsprogramm der Archäologischen Gesellschaft zu Berlin, 1981.

V.M. Strocka, “Wechselwirkungen der stadtrömischen und kleinasiatischen Architektur unter Trajan und Hadrian”, IstMitt 38, 1988, 291-307.

D.E. Strong, “Late Hadrianic Architectural Ornament in Rome”, PBSR XXI, 1953, 118-151.

C. Strube, Baudekoration im nordsyrischen Kalksteinmassiv Band I: Kapitell, Tür und Gesimsformen der Kirchen des 4. und. 5. Jahrhunderts n. Chr., DaF 5, Mainz, 1993.

H. Swoboda-J. Keil-F. Knoll, Denkmäler aus Lykaonien, Pamphylien und Isaurien, Prag, 1935.

S.R. Syme, “Isauria in Pliny”, AnatSt. Vol. 36, 1986, 159-164.

M. Şahin, “Grabdenkmäler aus Isaurien und Ihre Künstler”, EpigAnat 29, 1997, 75-87.

Ch. Texier, Description de l’Asie Mineure III, Paris, 1849.

H. Thür, Das Hadrianstor in Ephesos (Forschungen in Ephesos 11.1), Wien, 1989.

L. Vandeput, The Architectural Decoration in Roman Asia Minor. Sagalassos: a Case Study, SEMA I, 1996.

W. Voigtländer, Der jüngste Apollontempel von Didyma. Geschichte seines Baudekors, IstMitt Beih.14, 1975.

F. Yegül, The Bath-Gymnasium Complex at Sardis (Archaeological Exploration of Sardis, Report 3), Harvard, 1986.

M. Yılmaz, Bozkır Çevresinin (Hadim-Ahırlı-Yalıhüyük) Antik Tarihi ve Eserleri: Isauria, Konya, 2005.

L. Zoroğlu, “Tarsus Cumhuriyet Alanı 1994 Yılı Çalışmaları”, 17. KST-II, 1996, 245-262.