AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NDE EVLENME HAKKI

Evlenme hakkı, günümüzde insan haklarıyla ilgili birçok belgede yer alan temel haklardan biridir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde evlenme hakkı, karşıt cinsiyette olanlar için tanınmıştır. AİHM de eski tarihli kararlarında, evlenme hakkını karşıt cinsiyette olanlar için tanımıştır. Ancak AİHM son yıllarda verdiği kararlarda, cinsiyetin sadece biyolojik cinsiyet olarak anlaşılamayacağını ifade etmektedir. Bu bağlamda AİHM eşcinsel evliliğe izin veren düzenlemeleri AİHS'e aykırı bulmamaktadır. Bununla birlikte taraf devletlerin, eşcinsel evliliğe izin vermek gibi bir yükümlülüğü yoktur. AİHM, evlenmenin; sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan ülkeden ülkeye farklılık gösterdiğinin altını çizer. Bu nedenle; taraf devletlerin, evlilikle ilgilidüzenlemeler konusunda daha yetkin bir konumda olduklarını belirtir. AİHS'te düzenlenen diğer haklar gibi, evlenme hakkı bakımından da devletin negatif ve pozitif yükümlülükleri vardır. Bu bağlamda; negatif yükümlülük uyarınca devletin yapacağı düzenlemeler, hakkın özünü zedelememelidir. Devletin pozitif yükümlülüğü ise özellikle evlenmeyi engelleyen tâli durumların kaldırılmasıdır.

RIGHT TO MARRY ON EUROPEAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS

"Right to marry" taking place in many documents related to human rights is one of fundamental rights. Right to marry on European Convention Human Rights has been given to opposite sex. In the previous decisions of European Court Human Rights, right to marry has been given to opposite sex. However recent decisions of European Court of Human Rights has stated that sex is not only biological sex. In this context, regulations allowing same-sex marriage is not contrary to European Convention on Human Rights. However, States Parties haven't obligations such as allowing same-sex marriage. European Court of Human Rights emphasizes that marriage differs from another countries socially, culturally and economically. Therefore, European Court of Human Rights states that States Parties are more competent. States have negative and positive obligations on right to marry. In this concept, the regulations made by The States must not harm core of right according to negative obligations. The state must eliminate secondary circumstances preventing marriage according to positive obligations of the State.

PDF

___

AKANDJI-KOMBE, Jean François, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap Avrupa Konseyi Yayınları, İnsan Hakları El Kitapları Serisi, No:7, Belçika 2008.
BOYAR, Oya, Devletin Pozitif Yükümlülükleri ve Dolaylı Etki, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Ed. Sibel İnceoğlu, Beta Yayınları, İstanbul 2013.
DERİCİLER, Özge Yücel, Sosyal Haklar ve İnsan Hakları Hukuku Çerçevesinde Devletin Yükümlülükleri: Refah Devletinin Krizi Ekseninde Bir İnceleme, On iki Levha Yayınları, İstanbul 2014.
DİJK Pieter Van, HOOF Fried Van, ZWAAK Leo (Ed.), Theory and Practice of the ECHR, Antwerpen-Oxford 2006.
DOĞAN, İlyas, İnsan Hakları Hukuku, Astana Yayınları, Ankara 2013.
GEMALMAZ, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Beta Yayınları, İstanbul 2007.
Gölcüklü, Feyyaz, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasında Devletin "Olumlu" (Pozitif) Yükümü, Polis Dergisi, Sy. 37, Ekim-KasımAralık 2003.
GÖZÜBÜYÜK Şeref, GÖLCÜKLÜ Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, Ankara 2009.
GÜLMEZ, Mesut, İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi: Egemenlik insanındır, TODAİE Yayınları, Ankara 2001.
GÜMÜŞ, A. Tarık, Devletin Pozitif Yükümlülükleri Ekseninde Özel Hayata Saygı Hakkı (AİHS Uygulaması Çerçevesinde Bir İnceleme), Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
HARRIS David, O'BOYLE Michael, WARBRICK Colin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Çev. Ulaş Karan ve Mehveş Bingöllü Kılcı, Oxford University Press, Oxford 2009.
JANIS, Mark W., European Human Rıghts Law, Oxford Universıty Press, Oxford 2008.
KALIN Walter, KÜNZLI, Jörg, The Law Of İnternational Human Rights Protection, Oxford University Press, New York 2011.
KARAN, Ulaş, Evlenme ve Aile Kurma Hakkı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Ed. Sibel İnceoğlu, Beta Yayınları, İstanbul 2013.
KOCABAŞ, Sadık, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Taraf Devletlere Yüklediği Pozitif Yükümlülükler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2009.
LEACH, Philip, Taking a Case To European Court Of Human Rıghts, Oxford University Press, New York 2011.
METİN, Yüksel, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Evlenme Hakkı, Terazi Hukuk Dergisi, C. 1, Sy. 2, Ekim 2006.
POROY, Mehmet Akif, Yatay İlişkilerde Pozitif Sorumluluk İnsan Haklarının Yatay İlişkilerde Geçerliliği, İstanbul Barosu Dergisi, C. 80, Sy.3, 2006.
SEZEN, Lütfi, Türkiye'de Evlenme Biçimleri, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, C. 11, Sy. 27, 2005.
SUNAY Reyhan, Hukuk ve Siyaset Ekseninde İnsan Hakları, Çizgi Kitabevi, Konya 2013.
ŞEN, Murat, Kişi Hak ve Hürriyetlerinde Devletin Pozitif Yükümlülüğü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007.
ŞİMŞEK, Suat, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarına Göre Mülkiyet Hakkının Korunması Açısından Devletin Pozitif Yükümlülükleri, Sayıştay Dergisi, Sy. 84, Ocak-Mart 2012.
TEZCAN Sabahat, COŞKUN Yadigar, Türkiye'de 20. Yüzyılın Son Çeyreğinde Kadınlarda İlk Evlenme Yaşı Değişimi ve Günümüz Evlilik Özellikleri, Nüfusbilim Dergisi, C. 26, Sy. 1, 2004.