Akıl Hastalığının Evlilikteki Etkilerine Genel Bir Bakış

Akıl hastalığının hem evlilik kurulurken hem evliliğin devamı sırasında hem de evliliğin sona ermesinde birçok etkisi bulunmaktadır. Akıl hastalığının evliliğe etkilerine ilişkin olarak açıklığa kavuşturulması gereken hususların varlığı, bazı yargı kararlarının isabetsizliği ve daha önce konuyu sistematik şekilde ele alan bir çalışmanın bulunmaması, bu çalışmanın hazırlanmasında teşvik edici olmuştur. Çalışmada, akıl hastalığının evlilik üzerindeki etkileri; çözümlenmeye muhtaç sorunlar açıklığa kavuşturulmaya gayret edilerek ve yerinde olmayan yargı kararları irdelenerek, evliliğin kurulması, devamı ve sona ermesi aşamaları bakımından ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde de akıl hastalığının bazı durumlarda ayırt etme gücünü ortadan kaldıran, bazı durumlarda ise ayırt etme gücünü ortadan kaldırmayan niteliği dikkate alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Akıl Hastalığı, Ayırt Etme Gücü, Mutlak Butlan, Nisbî Butlan, Boşanma

A General Outlook on the Effects of Mental Illness in Marriage

There’re many effects of mental illness both in establishment of marriage, during marriage and in dissolution of marriage. The existence of issues that need to be clarified in relation to these, the inaccuracy of some judicial decisions and the absence of a study that previously assessed the subject systematically encouraged the preparation of this work. In the study, the effects of mental illness on marriage had been assessed according to the stages of establishment, continuation and termination of marriage, by trying to clarify the problems and examining the judicial decisions that weren’t appropriate. Mental illness may or mayn’t remove mental competence in some cases and this quality of it had been considered in the present study.

Keywords:

Mental Illness, Mental Competence, Absolute Nullity, Relative Nullity, Divorce,

PDF

___

AKGÜN Zerrin, Boşanma Hukuku, Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul, 1949.
AKINTÜRK Turgut/ATEŞ Derya, Türk Medeni Hukuku, 2.Cilt, Aile Hukuku, Yenilenmiş 20.Baskı, Beta Yayınevi, Ankara, 2017.
AKİPEK İlhan, Mukayeseli Hukuk Bakımından Boşanma Sebepleri, Güney Matbaacılık, Ankara, 1952.
ALDEMİR İpek Betül, Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Taraf İradelerinin Etkisi, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
ARSEBÜK Esat, Medeni Hukuk, Cilt:II, Aile Hukuku, Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara, 1940.
ARSLAN Yusuf, Boşanma Davaları, Balkanoğlu Matbaacılık, Ankara, 1970.
ATAAY Aytekin, “Boşanma Davasında Gayri Mümeyyiz Olan Davacının Kanuni Temsili”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:25, Sayı:1-4, Yıl:1960, s.193-213.
ATAAY Aytekin, Medeni Hukuk, Uygulama Çalışmaları I, Genel Teori (Umumi Esaslar, Şahıslar Hukuku ve Aile Hukuku, 2.Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1966, (Medeni Hukuk).
AYAN Serkan, Evlilik Birliğinin Korunması, Türkiye Barolar Birliği Yayınları:58, Ankara, 2004.
AYDOĞDU Murat, Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme, Günaydın Hukuk Yayınları, İzmir, 2006.
AYDOS Oğuz Sadık, “Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, Ocak 2000, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789893, s.1-23.
AYDOS Oğuz Sadık, “Eşlerin Geçmişe Etkili Mal Rejimi Sözleşmesi Yapabilmesi (4722 Sayılı Kanun m.10/III)”, Cevdet Yavuz’a Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt:22, Sayı:3, Ocak 2016, s.383-393.
BELEN Herdem, Yeni Türk Medeni Kanun Hükümleri Uyarınca Evlat Edinme, Beta Yayınevi, İstanbul, 2005.
BELGESAY Mustafa Reşit, Türk Kanunu Medenisi Şerhi II, Aile Hukuku, 3.Baskı, Şaka Matbaası, İstanbul, 1949.
BERKİ Şakir, “Türk Medeni Kanunda Evlenmede Mutlak Butlan”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, Yıl:1962, s.201-231, (Mutlak Butlan).
BERKİ Şakir, Medeni Hukuk, Umumi Esaslar, Şahıs ve Aile Hukuku, 2.Bası, Yargıçoğlu Matbaası, Ankara, 1969, (Medeni Hukuk).
BİRSEN Kemaleddin, Medeni Hukuk Dersleri, 3.Kitap, Aile Hukuku, 5.Bası, Ahmed Said Matbaası, İstanbul, 1959.
BUCHER Eugen/AEBI-MÜLLER Regina E., BK-Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Die natürlichen Personen, Art.11-19d ZGB, Rechts- und Handlungsfähigkeit, 2.Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2017, (www.legalis.ch, E.T.28.9.2020).
BÜCHLER Andrea/BROZZO Patrick, Kurzkommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2.Auflage, Hrsg. BÜCHLER, Andrea/JAKOB Dominique, Art.104-110 ZGB, Zürich-Basel, 2018, (www.legalis.ch, E.T.28.9.2020).
BREITSCHMID Peter, CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen und Familienrecht Partnerschaftsgesetz, Art.1-456 ZGB PartG, 3.Auflage, Hrsg. BREITSCHMID Peter/JUNGO Alexandra, Art.7-26, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2016, (www.swisslex.ch, E.T.08.10.2020).
ÇAKICI GERÇEK Leyla, Akıl Hastalığı Nedeni ile Boşanma Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 1999, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/34655.pdf, E.T.28.08.2020).
ÇANDARLI Zahit, Boşanma Sebeplerinden Akıl Hastalığı, (I), Ankara Barosu Dergisi, Cilt:6, Sayı:73-74, Mayıs-Haziran 1950, s.12–18.
ÇANDARLI Zahid/BERKİ O. Fazıl, Medeni Kanun ve Devletler Hususi Hukukunda Boşanma Ayrılık ve Buna M. Tedair Yargıtay Kararları, Güney Matbaası, Ankara, 1949.
DURAL Mustafa/ÖĞÜZ Tufan/GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku, Cilt:III, Aile Hukuku, 15.Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
ERDEM Mehmet, Aile Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
ERDEM Sabri, Yerli-Yabancı İlmi ve Kaza İçtihatlarla Aile Hukuku (Evlenme-Boşanma-Nafaka), İstanbul Matbaacılık, İstanbul, 1966.
ERKAN Vehbi Umut/YÜCER İpek, “Ayırt Etme Gücü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:60, Sayı:3, Yıl:2011, s.485-522.
EROL Yasemin, “Akıl Hastalığına Dayalı Boşanma”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, Yıl:2011, s.119-149.
ESEN Bülent Nuri, Türk Medeni Hukuku El Kitabı Cilt:1, Başlangıç Hukuku-Şahsın Hukuku-Aile Hukuku, Maarif Matbaası, İstanbul, 1943.
EŞSİZ Ömer Övünç, Demansın Hukuki Boyutları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2012.
FANKHAUSER Roland, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I, Art.1-456 ZGB, 6.Auflage, Hrsg. GEISER Thomas/FOUNTOULAKIS Christiana, Art.11-21 ZGB, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2018, (www.legalis.ch, E.T.28.9.2020).
FEYZİOĞLU Feyzi Necmeddin, Medeni Hukuk II, Aile Hukuku, 3.Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1986.
GEISER Thomas, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I, Art.1-456 ZGB, 6.Auflage, Hrsg. GEISER Thomas/FOUNTOULAKIS Christiana, Art.104-110 ZGB, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2018, (www.legalis.ch, E.T.28.9.2020).
GENÇCAN Ömer Uğur, Aile Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2011.
GÖKTÜRK Hüseyin Avni, Türk Medeni Hukuku: İkinci Kitap, Aile Hukuku, 3.Basım, Güney Matbaacılık, Ankara, 1954.
GÖNENSAY A. Samim, Medeni Hukuk, Cilt:2, Aile Hukuku, Kısım II, Nesep, Velayet, Vesayet, Arkadaş Basımevi, İstanbul, 1940.
GÜCÜN Cevad Abdürrahim, Nazari ve Ameli Hukuk Davaları, Cilt:3, I.Kısım, Şahıs ve Aile Hukuku Hakkında İzahlar, Düşünceler, Tenkitler, Tatbikat ve İçtihatlar, İstanbul Matbaacılık, İstanbul, 1951.
GÜMÜŞ Mustafa Alper, Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m.185-281), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
GÜRKAN Ülker, Evlâd Edinme ve Beslemenin Hukuki Durumu, Türk Hukuku ve Toplumu Üzerine İncelemelerden Ayrı Bası, Sevinç Matbaası, Ankara, 1974.
HATEMİ Hüseyin/KALKAN OĞUZTÜRK Burcu, Aile Hukuku, 6.Baskı, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
HAVUTCU Ayşe, Evlilik Birliğinin Temsili, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
HOTZ Sandra, Kurzkommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2.Auflage, Hrsg. BÜCHLER, Andrea/JAKOB Dominique, Art.11-19 ZGB, Zürich-Basel, 2018, (www.legalis.ch, E.T.28.9.2020).
IŞIK Mehmet, Yeni Türk Medeni Kanun Hükümlerine Göre Evlat Edinme, Adalet Yayınevi, Ankara, 2005.
İKİZLER Metin, Evlenmenin Hükümsüzlüğü, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
İMRE Zahit, Medeni Hukuka Giriş: Temel Kavramlar, Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri Ve Hakiki Şahıslar Hukuku, 3.Bası, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.
İNAL Nihat, Nişanlanma, Evlenme, Mal Rejimi, Boşanma, Velayet, Nafaka ve Eşya Davaları, Kartal Yayınevi, Ankara, 2003.
İNCE AKMAN Nurten, “Alman ve Türk Hukukunda Ergin veya Kısıtlıların Evlat Edinilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, Cilt:21, Özel Sayı, 2019, s.2357-2393.
KAÇAK Nazif, Açıklamalı-İçtihatlı Boşanma, Nafaka, Mal Rejimleri, Velayet, Kartal Yayınevi, Ankara, 2004.
KAÇAK Nazif, Açıklamalı ve İçtihatlı Boşanma Davalarında Maddi ve Manevi Tazminat ile Yoksulluk Nafakası, 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
KELLER Stefan, CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen und Familienrecht Partnerschaftsgesetz, Art.1-456 ZGB PartG, 3.Auflage, Hrsg. BREITSCHMID Peter/JUNGO Alexandra, Art.90-110, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2016, (www.swisslex.ch, E.T.30.9.2020).
KESKİN Dilşad, “İsviçre Hukukunda Tedbir Vekâleti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:64, Sayı:2, Haziran 2015, s.365-403.
KILIÇOĞLU Ahmet M., Aile Hukuku, 4.Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
KOÇANO RODOSLU Emine, “Ev Başkanının Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:63, Sayı:4, Ocak 2014, s.879–900.
KÖMÜRCÜOĞLU Halit/ERGÜNEY Hilmi, Şahıs, Aile ve Miras Hukuku, Güney Matbaacılık, Ankara, 1951.
KÖPRÜLÜ Bülent/KANETİ Selim, Aile Hukuku, Özdem Kardeşler Matbaası, İstanbul, 1985/1986.
LANZ MÜLLER Andrea, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Orell Füssli Kommentar, 3.überarbeitete Auflage, Hrsg. KREN KOSTKIEWICZ Jolanta/WOLF Stephan/AMSTUTZ Marc/FANKHAUSER Roland, ZGB Art.104-110, Orell Füssli Verlag AG, Zürich, 2016, (www.swisslex.ch, E.T.30.9.2020).
NAMLI Mert, “Yeni Medeni Kanunun Evlilik Hukukunda Yaptığı Değişiklikler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:2, 2003, s.241-388.
OĞUZOĞLU H. Cahit, Medeni Hukuk II, Aile Hukuku, 5.Bası, Yeni Desen Matbaası, Ankara, 1963.
OKTAY ÖZDEMİR Saibe, “Travmaya Bağlı Epilepsi Hastalığının Özel Hukuka İlişkin Olarak Yaratacağı Bazı Sonuçlar”, Epilepsi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, 2013, s.1-6.
ÖZEKES Muhammet, “Dava Dilekçesinde Hukuki Sebep Bildirmek Zorunludur”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Cilt:1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s.745-781.
ÖZKAN Zülfikar, Türkiye’de Boşanmaların Sebep ve Sonuçları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1989.
ÖZTAN Bilge, Aile Hukuku, 6.Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
ÖZUĞUR Ali İhsan, Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler, Boşanma ve Ayrılık, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2000.
PETERMANN Frank Th., Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Orell Füssli Kommentar, 3.überarbeitete Auflage, Hrsg. KREN KOSTKIEWICZ Jolanta/WOLF Stephan/AMSTUTZ Marc/FANKHAUSER Roland, ZGB Art.16-19d, Orell Füssli Verlag AG, Zürich, 2016, (www.swisslex.ch, E.T.8.10.2020).
RUHİ Ahmet Cemal, Gerekçeli-Açıklamalı-İçtihatlı Türk Hukukunda Boşanma, Boşanmanın Sonuçları, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
SARI Suat, Evlilik Birliğinde Yasal mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Beşir Kitabevi, İstanbul, 2007.
SAYMEN Ferit Hakkı/ELBİR Halid K., Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, Cilt:III, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1957.
SCHWARZ Andreas, Aile Hukuku I, Çev. DAVRAN Bülent, 2.Bası, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1946.
ŞANVER Şerafettin, Boşanma Davaları El Kitabı, Evliliğin Kırmızı Çizgileri, Bilge Yayınevi, Ankara, 2008.
ŞIPKA Şükran, Aile Konutu İle İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası (TMK m.194), 2.Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2004, (Aile Konutu).
ŞIPKA Şükran, Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, 3.Baskı, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013, (Mal Rejimi).
TEKİNAY Selahattin Sulhi, Türk Aile Hukuku, 5.Bası, Beta Basımevi, İstanbul, 1984.
TUTUMLU Mehmet Akif, Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku Cilt:II, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005.
ÜNAL Mehmet, Türk Medeni Hukukunda Aile Başkanının Sorumluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No:450, Ankara, 1979.
ÜNLÜTEPE Mustafa, Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebine Dayalı Boşanma (TMK m.166/I-II), Seçkin Yayıncılık, Anlara, 2019.
VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet, Türk Medeni Hukuku, 3.Bası, Nurgök Matbaası, İstanbul, 1963.
YALÇINKAYA Namık/KALELİ Şakir, Boşanma Hukuku, 2.Cilt, THK Basımevi, Ankara, 1987.
YAVUZ Cevdet/ERLÜLE Fulya/TOPUZ Murat, Yeni Vesayet Hukukuna Doğru: Yetişkinlerin Korunması Hukuku (İsviçre Örneği), Beta Yayınevi, İstanbul, 2017.
YILDIRIM Abdulkerim, Türk Aile Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2014.
ZEVKLİLER Aydın/ACABEY M. Beşir/GÖKYAYLA K. Emre, Zevkliler Medeni Hukuk, 6.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2000.
ZEYTİN Zafer, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 3.Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017.