Bazı Lacertidlerde (Lacerta trilineata s.l., Parvilacerta parva, Ophisops elegans) Karşılaştırmalı Yaş Tayini

Yapılan çalışmada, Türkiye’nin Konya iline bağlı Akşehir ve civarından toplanmış olan ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ZDEU-ÇOMÜ Koleksiyonu’nda bulunan örnekler kullanılmıştır. Lacertidae familyasına ait üç türden toplamda 30 birey (Lacerta trilineata 5♂♂, 5 juvenil; Ophisops elegans 5♂♂, 5♀♀; Parvilacerta parva 5♂♂, 5♀♀) değerlendirilmiştir. Örneklerden alınan falanj, femur ve humerus kemiklerinde iskelet kronolojisi yöntemi ile karşılaştırma yapılıp, kemiklere göre yaş halkalarının sayılarında herhangi bir fark olup olmadığına bakılarak, bireylerin mevcut yaşları tespit edilmiştir. Bu türler içerisinde Lacerta trilineata türüne ait 5 juvenil örnekte yaş 2 yıl, 5 erkek örnekte ise yaşlar 5-8 arasında değişmektedir. Parvilacerta parva erkek örneklerinde yaşlar 4-6 arasında, dişilerde ise 4 ve 5 olarak değişmektedir. Ophisops elegans erkek örneklerinde yaşlar 4-6 arasında, dişi örneklerde ise 5-7 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Her üç türdeki tüm örneklerde kesit alınıp incelenen üç farklı kemikte de benzer yaşlar bulunmuştur. Kemiklerin yaş halkaları arasındaki bu benzerlik sebebiyle söz konusu türler ile ilgili yapılacak olan yaş çalışmalarında örneklerin öldürülmeden sadece falanjları ile çalışılabileceği düşünülmektedir. Böylece insan faaliyetleri ve değişen çevre faktörleri nedeniyle zarar gören türlerin bu çalışmalardan olumsuz yönde etkilenmesinin önüne geçilmiş olunacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yaş tayini, İskelet kronolojisi, Lacertidae, Lacerta trilineata, Parvilacerta parva, Ophisops elegans

Comparative Age Determination in Some Lacertids (Lacerta trilineata s.l., Ophisops elegans, Parvilacerta parva)

In the study, the samples collected from Akşehir, Konya, Turkey and stored in the Çanakkale Onsekiz Mart University, ZDEU-COMU collection were used. Thirty lizards belonging to the family Lacertidae (Lacerta trilineata 5 juveniles, 5 ♂♂; Ophisops elegans 5 ♂♂, 5 ♀♀; Parvilacerta parva 5 ♂♂, 5 ♀♀) were evaluated. The age of the individuals was estimated after phalanges, femurs, and humeri samples were compared whether if there is any difference in terms of skeletochronological method. Among these species, the age is 2 years in 5 juvenile specimens of Lacerta trilineata and the ages of 5 males vary between 5 and 8. The age of male specimens of Parvilacerta parva vary between 4 and 6, and the age of females vary between 4 and 5. The age of male Ophisops elegans specimens vary between 4 and 6, and the age of females vary between 5 and 7. Similar ages were found in all three different bones that were sectioned and examined in all samples of all three species. Due to this similarity between the LAGs in the cross-sections of the bones, it is thought that phalanges could be used to determine ages without killing the specimens. In this way, the species that are already damaged due to human activities and changing environmental factors will be prevented from being adversely affected by these studies.

Keywords:

Age estimation, Skeletochronology, Lacertidae, Lacerta trilineata, Ophisops elegans, Parvilacerta parva,

PDF

___

Baran İ, Ilgaz Ç, Avcı A, Kumlutaş Y, Olgun K (2012). Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri. TÜBİTAK, Ankara.
Başoğlu B, Baran İ (1977). Türkiye Sürüngenleri, Kısım 1. Kaplumbağa ve Kertenkeleler. İlker Matbaa, Bornova-İzmir.
Boretto J M, Cabezas-Cartes F, Ibargüengoytia N R (2018). Slow life histories in lizards living in the highlands of the Andes Mountains. Journal of Comparative Physiology, 188: 491–503.
Bülbül U, Kurnaz M, Eroğlu A İ, Koç H, Kutrup B (2016). Age and growth of the red-belied lizard, Darevskia parvula. Animal Biology, 66: 81-95.
Castanet J, Baez M (1991). Adaptation and evolution in Gallotia lizards from the Canary Islands: age, growth, maturity and longevity. Amphibia-Reptilia, 12: 81-102.
Comas M, Reguera S, Zamora-Camacho F J, Salvado H, Moreno-Rueda G (2016). Comparison of the Effectiveness of Phalanges vs. Humeri and Femurs to Estimate Lizard Age With Skeletochronolgy. Animal Biodiversity and Conservation, 39.2: 237-240.
Gharzi A, Yari A (2013). Age determination in the Snake-eyed Lizard, Ophisops elegans, by means of skeletochronology (Reptilia: Lacertidae). Zoology in the Middle East, 59 (1), 10-15.
Guarino F M, Gia I D, Sindaco R (2010). Age and Growth of the Sand Lizards (Lacerta agilis) from a High Alpine Population of North-Western Italy. Acta Herpetologica, 5(1): 23-29.
https://www.iucnredlist.org (Erişim Tarihi: 15.03.2021)
https://lacerta.de/AS/Home.php (Erişim Tarihi: 15.03.2021)
Kalaycı T E, Gül Ç, Tosunoğlu M, Özdemir N (2018). On the age structure of two samples of Lacerta trilineata BedriaGa, 1886, from different altitudes in Turkey. Herpetozoa, 31 (1/2), 3-9.
Kumaş M (2013). Türkiye’deki Laudakia stellio (Linnaeus, 1758) (Reptilia: Sauria: Agamidae) Populasyonlarında Yaş Tayini ve Uzun Kemik Histolojisi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, İzmir, Türkiye.
Kumlutaş Y, Üzüm N, Avcı A, Güler H, Ilgaz Ç, Candan K (2018). Comparison of the body size and age structure of Lebanon lizard, Phoenicolacerta laevis (Gray, 1838) at different altitudes in Turkey. Vertebrate Zoology, 68(1): 83-90.
Kutrup B, Odabaş Y, Bülbül U, Eroğlu A İ, Koç H, Kurnaz M (2019). Age structure and growth in a Turkish population of the Balkan Green Lizard, Lacerta trilineata BedriaGa, 1886. Herpetozoa, 31 (3/4), 183-193.
McManus J F A, Mowry R W (1964). Staining methods: Histologic and histochemical. Ist ed. London, UK: Hoeber International.
Mouton P.le Fras N, Curtin A J, Chinsamy A (2005). Bone growth patterns in two cordylid lizards, Cordylus cataphractus and Pseudocordylus capensis. African Zoology, 40(1): 1-7.
Özdemir N, Altunışık A, Kalaycı T E, Uysal İ, Tosunoğlu M (2017). Tarla Kertenkelesi (Ophisops elegans) (Sauria: Lacertidae)‘nin Farklı Rakımlarda Yaşayan İki Populasyonunda Yaş Tayini. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 1, 11-14.
Özdemir N, Kalaycı T E, Uysal İ, Gül Ç (2020). Body size and age structure of the Parvilacerta parva (Boulenger, 1887) population from Sivas, Turkey. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 10 (1), 39-44. Pasko L, Borczyk B (2011). How precise are size-based age estimations in the sand lizard (Lacerta agilis)? Zoologica Poloniae, 56/1-4: 11-17.
Tok C V, Hayretdağ S, Gürkan M, Yakın B Y (2013). Age determination in some Ophisops elegans Mènètriès 1832 (Sauria: Lacertidae) populations living in the vicinity of Çanakkale and Akşehir-Eber. Ecologia Balkanica, 5 (2), 23-30.
Üzüm N (2006). Türkiye'deki Triturus karelinii (Strauch 1870) (Urodela: Salamandridae) Populasyonlarında Yaş Tayini: Populasyonların Büyüme, Yaş ve Boy Bakımından Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 182.
Üzüm N, Beşer N, Ilgaz Ç, Kumlutaş Y, Candan K, Güçlü Ö (2020). Age and growth in two populations of Danford’s lizard, Anatololacerta danfordi (Günther, 1876), from the eastern Mediterranean. Turkish Journal of Zoology, 44, 173-180.
Varela C F D, Cabrera M R (2000). Testing Skeletochronology in Black Tegu Lizards (Tupinambis merianae) of Known Ages. Herpetological Review, 31 (4).
Yakın B Y, Tok C V, Hayretdağ S, Gürkan M (2012). Preliminary data on age estimation and body size of the dwarf lizard, Parvilacerta parva (Boulenger, 1887) (Reptilia: Lacertilia) from Akşehir, Konya (Turkey). Ecologia Balkanica, 4 (1), 81-85.
Yakın B Y, Tok C V (2015). Age estimation of Anatololacerta anatolica (Werner, 1902) in the vicinity of Çanakkale by skeletochronology. Turkish Journal of Zoology, 39, 66-73.
Yaşar Ç, Çiçek K, Mulder J, Tok C V, (Baskıda). The distribution and biogeography of Amphibians and Reptiles in Turkey. North Western Journal of Zoology 2020, e201512.