GÖZETİM TOPLUMUNUN GÜNÜMÜZ TÜKETİM DİNAMİKLERİ BAĞLAMINDA YORUMLANMASI

Tarihsel süreç dikkate alındığında, insanlar, kontrol altında tutmak, gözlemlemek ve denetlemek gibi çeşitli amaçlarla diğerlerine bakmışlardır. Monarşilerin yıkılmasıyla başlayan ve küreselleşme olarak adlandırılan yeni dünya düzeni ile devam eden siyasal, ekonomik ve kültürel süreçlere, bilişim teknolojilerinde yaşanan baş döndürücü gelişmeler de eklenince; günümüzde, günlük hayatın tamamını kapsayan ticari amaçlı bir gözetim sistemi de ortaya çıkmıştır. Tüketicinin özel hayatından elde edilen gözetim bilgisi, tüketim düzeninin üretimi ve yeniden üretimi için kullanılmaktadır. Bu makalede gözetim olgusunun geçirdiği dönüşüm, tüketim dinamikleri bağlamında ele alınmıştır. Bu amaçla, öncelikle sosyolojide yer alan temel gözetim yaklaşımları, çalışmanın amacı doğrultusunda sınıflandırılmış, gözetim uygulamaları tarihsel olarak takip edilerek kırılma noktalarının gözetim olgusuna etkisi tüketim bağlamında değerlendirilmiştir. Gözetimin "çoğunluğun" tercihlerini tespit etmedeki artan başarısı ile birleşen sermayenin daha çok kâr elde etme arzusu neticesinde, daha çok bireye hitap eden mal ve hizmetlerin piyasaya sürüldüğü gözetim yaklaşımlarına ilişkin yapılan çözümlemelerde belirginleşen bir durum olarak işaretlenebilir. Çoğunluğun tercihlerini ve çok satmayı yücelten bu nesneleştirme süreci; tüketen bireyleri, tüketim sınıfları bağlamında ve değişik düzeylerde birbirine benzetmekte ve aynı ürünün müşterisi yapmaktadır

THE INTERPRETATION OF SURVEILLANCE SOCIETY IN THE CONTEXT OF TODAY'S CONSUMER DYNAMICS

Considering the historical process, people have always watched others for several reasons such as keeping under control, observing and checking. Upon the rapid increase of dizzying developments in information technology in addition to political, economic and cultural processes which first started with the collapse of the monarchies and continued with the new world order called globalization; today, a malignant surveillance system covering every moment of daily life is emerged as well. The surveillance information acquired from the private life of the consumers is used for production and reproduction of the consumption system. In this article, the transformation of the surveillance phenomenon is discussed in the context of the dynamics of consumption. With this aim, primarily dominant surveillance approaches in sociology, classified in accordance with the objectives of the study, following the historical surveillance applications, the effect of breaking points on surveillance phenomenon were assessed in the context of consumption. It could be marked as evident case base on the analysis made in relation to surveillance approach, as a result of the increasing success of the surveillance in detecting preferences of the "majority", conjoining with the capital which desires to make more and more profit; good and services appealed by most of the individuals are introduced to the market. Such an objectification process, aimed at outselling and glorifying the preferences of the majority, assimilates the consumers at different levels within the context of consumption classes and make them buyer of the same products

PDF

___

Arpacı T (1992) Pazarlama, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
Atabek Ü (2006) İnternette Etik Sorunların Ekonomi Politik Bağlamı, Küresel İle- tişim Derg, 2 (8), 1-9.
Attawel P (1987) Big Brother and the Sweatshop: Computer Surveillance in the Automated Office, Sociological Theory, 5 (1), 87-100.
Avcı Ö (2015) Dijital Yaşamın Dijital Özne(l)leri: Herkes ya da Hiç Kimse, Uşak
Üniversitesi Sosyal Bilimler Derg, 8 (1), 249-266. Babaoğul M ve Bener Ö (2010) Yeni Teknolojiler ve Tüketici Etkileşimi, Babaoğlu
M ve Şener A (eds), Tüketici Yazıları II, TÜPADEM, Ankara, 103-116. Başlar G (2013) Yeni Medyanın Gelişimi ve Dijitalleşen Kapitalizm, Akdeniz Bili- şim 2013 Konf, 23-25 Ocak 2013, Antalya.
Baudrillard J (2004) Tüketim Toplumu, Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin (çev),
Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Bauman Z ve Lyon D (2013) Liquid Surveillance, Polity Press, Cambridge.
Bozkurt V (2000) Gözetim ve İnternet: Özel Yaşamın Sonu mu?, Birikim Derg, , 69-74.
Briggs A ve Burke P (2011) Medyanın Toplumsal Tarihi, Ümit Hüsrev Yolsal ve Erkan Uzun (çev), Kırmızı Yayınları, İstanbul.
Brown B, Chui M, and Manyika J (2011) Are You Ready fort he Era of Big Data, www.t-systems.com/solutions/download-mckinsey-quarterly-/1148544_1/blob
Binary/ Study-McKinsey-Big-data.pdf, erişim tarihi: 09.04. 2015.
Canpolat N (2005) Foucault, Nur Doğan Rigel vd. (eds), Kadife Karanlık 1, Su Yayınları, İstanbul, 73-142.
Cavoukian A and Jonas J (2012) Privacy by Design in the Age of Big Data, www.privacybydesign.ca/index.php/privacy-design-age-big-data.pdf, erişim ta- rihi: 09.04. 2015.
Clarke R A (1988) Informatıon Technology and Dataveıllance, Communications of the ACM, 31 (5), 498-512.
Clarke R A (28 Mart 2003) Dataveillance - 15 Years On, Privacy Issues Forum,
Australian National University, Kanbera. Çarşılı İ H (1988) Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Türk Tarih
Kurumu Basımevi, Ankara. Danah B ve Kate C (2012) Critical Questions For Big Data, Information,
Communication & Society, 15 (5), 662-679. Dobson J E ve Fisher P F (2007) The Panopticon's Changing Geography,
American Geographical Society, 97 (3), 307-323. Dolgun U (2004) Gözetim Toplumunun Yükselişi: Enformasyon Toplumundan
Gözetim Toplumuna, Yönetim Bilimleri Derg, 1 (3), 55-75. Dolgun U (2008) Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Foucault M (1992) Hapishanenin Doğuşu, Mehmet Ali Kılıçbay (çev), İmge Kitabevi, Ankara.
Foucault M (2000) Seçme Yazılar 2, Işık Ergüden ve Osman Akınhay (çev), Ayrın- tı Yayınları, İstanbul.
Foucault M (2012) İktidarın Gözü, Işık Ergüden (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Gülen Salih (2012) Bilinmeyen Yönleriyle Topkapı Sarayı, Kaynak Yayınları, İz- mir.
Hesse H (1994) Bozkır Kurdu'nun Düş Yolculukları, Kamuran Şipal (çev), Remzi Kitabevi, İstanbul. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDK.
GTS.5640f101ecc9b7.48661800, erişim tarihi: 15.10. 2015.
Huxley A (2007) Cesur Yeni Dünya, Ümi Tosun (çev), İthaki Yayınları, İstanbul.
İzgören A Ş (2006) Eşikaltı Büyücüleri, Elma Yayınevi, Ankara.
King L (2001) Information, Society and the Panopticon, The Western Journal of
Graduate Research, 10 (1), 40-50. Knight B (2000) Watch me Webcams and the Public Exposure of Private Lives, Art Journal, 59 (4), 21-25.
Kymlicka W (2004) Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş, Ebru Kılıç (çev), Bilgi Üni- versitesi Yayınları, İstanbul.
Lyon D (1996) Elektronik Göz, Dilek Hattatoğlu (çev), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
Lyon D (2006) Günlük Hayatı Kontrol Etmek Gözetlenen Toplum, Gözde Soykan
(çev), Kalkedon Yayıncılık, İstanbul. Marcuse H (2010) Tek Boyutlu İnsan, Aziz Yardımlı (çev), İdea Yayınevi, İstan
Marx G T (1998) Ethics for the New Surveillance, The Information Society Journal, 14:3, 171-185.
Marx G T (2002) What's New About the "New Surveillance"? Classifying for
Change and Continuity, Surveillance & Society, 1:1, 9-29. Marx K (2004) Kapital Cilt I, Alaattin Bilgi (çev), Sol Yayınları, Ankara.
Mattelart A (2012) Gözetimin Küreselleşmesi, Onur Gayretli ve Su Elif Karacan
(çev), Kalkedon Yayınlar, İstanbul. Mayer V ve Schönberger K C (2013) Big Data A Revolution That It will
Transform How We Live, Work, and Think, Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company, New York. Mucuk İ (2004) Pazarlama İlkeleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Mutlu E (2012) İletişim Sözlüğü, Sofos, Ankara.
Myers W B (2007) Shopping the Shopper: Retail Surveillance and Performances of Consumerism, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Southern Illinois University, Carbondale.
Odabaşı Y (2004) Postmodern Pazarlama, Kapital Medya Hizmetleri, İstanbul.
Odabaşı Y ve Barış G (2013) Tüketici Davranışı, MediaCat Akademi, İstanbul.
Ortaylı İ (2007) Mekânlar ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı, Kaynak Yayınları, İs- tanbul.
Orwell G (2011) 1984, Celal Üster (çev), Pergamino Yayınları, İstanbul.
Otay F (2001) Pazarlama İletişiminde Global Pazarlama Stratejisi, Selçuk İletişim Derg, 1 (4), 99-106. Öztürk
Süperpanoptikon, Sinoptikon, Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 36, 132-151. Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Petersen J K (2012) Handbook of Surveillance Technologies, CRC Press, London.
Poster M (1984) Foucault, Marxism and History, Polity Press, Oxford.
Postman N (2010) Televizyon Öldüren Eğlence, Osman Akınbay (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Postman N (2013) Teknopoli, Mustafa Emre Yılmaz (çev), Sentez Yayıncılık, An- kara.
Ritzer G (2011) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Şen Süer Kaya (çev),
Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Robins K ve Webster F (1999) Times of the Technoculture, Routledge, London.
Rule J B (1988) Theories Of Civil Violence, University of California Press, Los Angeles.
Rule J B (2007) Privacy in Peril, Oxford University Press, Oxford.
Rule J B (2008) Global Privacy Protection, Rule J B ve Greenleaf G (Ed.), Edward
Elgar Publishing, Massachusetts. Rule J B ve Brantley P (1992) Computerized Surveillance in the Workplace: Forms and Distributions, Sociological Forum, 7 (3), 405-423.
Schermer B W (2007) Software Agents, Surveillance, and the Right to Privacy: a
Legislative Framework for Agent-enabled Surveillance, Leiden University Press, Leiden. Schiller H (2005) Zihin Yönlendirenler, Cevdet Cerit (çev), Pınar Yayınları, İstan- bul.
Scott J C (1995) Tahakküm ve Direniş Sanatları, Alev Türker (çev), Ayrıntı Yayın- ları, İstanbul.
Selçuk G (2011) Fordist Birikim Rejimi ve Kitle Kültürü, Journal of Yasar University, 24 (6), 4130-4152.
Steger M B (2013) Küreselleşme, Abdullah Ersoy (çev), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
Sucu İ (2011) Gözetim Toplumunun Karşı Ütopya Yüzü: İktidar Güçleri ve Öteki- ler, Atatürk İletişim Derg, 2, 125-140.
Şentürk Ü (2008) Modern Kontrol: Tüketim, C.Ü. Sosyal Bilimler Derg, 32 (2), 239.
Şimşek S (2004) İnternet ve İnternette Pazarlama Olgusunun Firmalar Tarafından
Uygulamaya Konulması, Selçuk İletişim Derg, 3 (2), 145-158. Urhan V (2007) M. Foucault ve Bilgi/ İktidar İlişkisinin Soykütüğü, Kaygı, 99-118.
Uteck E A (2004) Electronic Surveillance and Workplace Privacy, Yayımlanma- mış Bitirme Tezi, Dalhousie University, Halifax.
Uzgören E (1999) Bilgi Toplumunda Uluslararası Rekabetedebilirlik Avantajının
Yaratılmasına Yönelik Stratejik Yaklaşım: Devingen Yaratıcılık, Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 165-177. Uzun R (2011) İletişim Etiği: Sorunlar ve Sorumluluklar, Dipnot Yayınları, Anka- ra.
Virilio P (2003) Enformasyon Bombası, Kaya Şahin (çev), Metis Yayınları, İstan
Yang C (2015) From Surveys to Surveillance Strategies: A Case Study of Life
Satisfaction, Yayımlanmamış Doktora Tezi, The University of Iowa, Iowa. Yeygel S (2006) Postmodern Toplumsal Yapının Pazarlamaya Getirdiği Yeni Bo- yut, Bilig, 38, 197-228.
Zamyatin Y (1970) Biz, Algan Sezgintüredi (çev), Versus Kitap Yayınları, İstan- bul.