SüleymanDemirel Üniversitesi TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ: 1999 Mart; 6(1) İsparta İli Gönen İlçesinde Guatr Sıklığı ve Bu Durumu Etkileyen Çeşitli Faktörlerin İncelenmesi Mustafa Öztürk, Mehmet İşler, Mehmet Yorganc: Özet İsparta ve çevresinin endemik guatr bölgesi olduğu bilinmektedir. Bu durumun, bölgenin coğrafi yapısının, basit guatr oluşmasında en önemli etyolojik faktör olan iyot eksikliğine yol açmasından kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Bu çalışmada, İsparta İli Gönen ilçe merkezinde örnekleme ile seçilen 12 ve üzeri yaştaki 468 kişiye anket uygulandı ve tiroid palpasyonlan yapıldı. Yapılan tiroid muayenesi sonucunda, araştırma grubunda guatrı olanların -WHO'nun önerdiği sınıflamaya göre evre l b ve üzeri- 115 (% 24,6) kişi, guatr nedeniyle öpere olanların ise 41 (% 8.8) kişi olduğu belirlendi. Guatrı olanlar; erkekler, gençler ve eğitim durumu yüksek olanlarda düşük oranda idi. Medeni durum ve sosyal güvencenin ise guatr sıklığım anlamlı bir şekilde etkilemediği görüldü. Araştırma grubunda iyotlu tuz kullandığım söyleyenler ise 198 kişi (% 42.3) idi. İyotlu tuz kullanma oranının yaşlılar, dullar, eğitim düzeyi düşük olanlar ve sosyal güvencesi olmayanlarda daha düşük olduğu gözlendi; cinsiyet bakımından farklılaşma saptanmadı. Daha önce tiroid muayenesi olduğunu, kendisine guatr teşhisi konulduğunu, guatr için ilaç kullandığını ve guatr operasyonu geçirdiğini söyleyenler, diğerlerine göre daha yüksek oranda iyotlu tuz kullanıyordu. Ayrıca, normal ve guatrlı olanlar arasında iyotlu tuz kullanma bakımından anlamlı bir fark görülmedi. Yapılan logistik regresyon analizinde; cinsiyet ve yaşın guatrlı olmayı; eğitim, yaş ve daha önce guatr muayenesi olmanın ise iyotlu tuz kullanmayı anlamlı bir şekilde etkilediği ortaya çıktı. Anahtar Kelimeler: İyot Eksikliği Bozuklukları (IDD), guatr, endemik guatr, prevalans, İyotlu tuz kullanımı Abstract Goitre Prevalance in Gönen Town of İsparta Province andthe Investigation ofSame Factors Affecting This Situaüon it is knov/n that İsparta and its vicinity is an endemic goitre region. it is supposed that this disorder is causedby iodine deficiency vvhich is basic etiological factor in simple goitre formation. The geographical structure of this region affects this deficiency. in this study, a questionnaire was applied in 468 persons aged 12 andolder selected by randomly sampling method in Gönen Town of İsparta Province and their thyroid glands \vere palpated. in thyroid glands examination, the number of persons having goitre in the investigation group -according to WHO criteria, stage Ib ör more- vere 115 (24.6 %) and surgically operated persons because of goitre were 41 (8.8 %). Goitre had low ratio in youngs, men and ones mth higher education. Marital status and social security didn 't signifıcantly influence the goitre prevalance. in the investigation group, 198 person (42.3 %) stated that they used iodinated salt. it is observed that the ratio of iodinated salt utilisation was low in olders, widows, ones \vith lower education and not having social security. Sexuality didn't influence this ratio. People whö had thyroid examihation before, diagnosed as goitre, used medication for goitre and surgically operated för goitre used iodinated salt in higher ratio in comparison vtiih others. Additionally, there was no signifıcant differencefor iodinaied salt utilisation between normals and persons with goitre. in regression analysis, it was observed that sexuaUty and age influenced to be having goitre; while, education, age and goitre examination formerly influenced to use iodinated salt. Key Words: iodine deficiency disorders (IDD), goitre, endemic goitre, prevalance, iodinated salt utilisation.