Soner ÇANKAYA, Osman GÜRDAL, Taner TUNÇ, Hikmet ORHAN

Eğitim-Araştırma Hastanelerinde Çalışanların İş Doyumu, Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi: Ordu İli Örneği

Bu tez çalışmasında Sağlık Bakanlığı-Ordu Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının iş doyumu, örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) tekniğiyle açıklanması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada toplam 486 personele (hekim, hemşire, sağlık teknisyeni ve diğer) Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Minnesota İş Doyum Ölçeği ve Allen-Meyer Örgütsel Bağlılık Ölçeği uygulanmıştır. YEM sonuçlarına göre, araştırma bulguları sağlık çalışanlarının tükenmişlik ile örgütsel bağlılıkları arasında negatif, iş doyumu ile örgütsel bağılıkları arasında ise pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Çalışmada, ayrıca, çalışanların tükenmişlik ile iş doyumları arasında negatif anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, hastane yöneticileri veya karar vericiler, personelin tükenmişliklerini azaltmak ve iş doyumu ile örgütsel bağlılıklarını arttırmak için çalışanlarının iş yükünü yeniden revize etmeli, adil bir yönetim anlayışı sergilemeli, çalışanlarına işle ilgili söz hakkı tanıma, uygun çalışma ortamı sağlamalıdır. Bu sayede, sağlık çalışanlarının işe gelme istekleri arttırılarak kuruma karşı bağlılıkları yükseltilebilir ve motivasyonları arttırılabilir.

Anahtar Kelimeler:

İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Tükenmişlik, Sağlık Çalışanı

PDF

___

Rice PL. Stres and Health. Pacific Grove, California: Brooks/Cole Publishing, 1992.
Weisberg J, Sagie A. Teachers Physical, Mental, and Emotional Burnout: Impact on Intention to Quit. The Journal of Psychology. 1999;133(3):333–9.
Bakker A.B, Schaufeli W.B, Demerouti E, Janssen P.M.P, Van Der Hulst R, Brouwer J. Using equity theory to examine the difference between burnout and depression. Anxiety, Stress and Coping 2002; 13: 247-268.
Maslach C, Jackson S.E. The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior 1981; 2(2): 99-113.
Pines A.M. Burnout. Handbook of Stress. In: Theorical and Clinical Aspects. L. Goldberger L, Breznitz S, Eds. The Free Press, New York, 1993. p. 386-402.
Maslach C, Leiter M.P. The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stres and What To Do About It, San Francisco, California: Jossey-Bass, 1997.
Rose J. Stress and residential staff who work with people who have an ıntellectual disability: A factor analitic study. Journal of Intellectual Disability Research 1999; 43: 268-278.
Wright T.A. Cropanzano R. Psychological Well-being and Job Satisfaction as Predictors of Job Performance. Journal of Occupational Health Psychology 2000; 5: 84-94.
Mitchell G, Hastings R.P. Coping burnout and emotion in staff working in community services for people with challenging behaviors. American Journal on Mental Retardation 2001; 106: 448-459.
Şeşen H. Adalet Algısının tükenmişliğe etkisi: İş tatmininin aracı değişken rolünün yapısal eşitlik modeli ile testi. Savunma Bilimleri Dergisi 2010; 9(2): 67-90.
Belicki K, Woolcott R. Employee and patient designed study of burnout and job satisfaction in a chronic care hospital. Employee Assistance Quarterly 1996; 12(1): 37-45.
Brewer E.W, Clippard L.F. Burnout and job satisfaction among student support services personnel. Human Resource Development Quarterly 2002; 13(2): 169-186.
Haj-Yahia MM, Bargal D, Guterman N.B. Perception of job satisfaction, service effectiveness and burnout among Arab social workers in Israel. International Journal of Social Welfare 2000; 9: 201-210.
Oncel S, Ozer Z.C, Efe E. Work-related stress, burnout and job satisfaction in Turkish midwives. Social Behavior and Personality 2007; 35(3): 317-328.
Güleryüz G, Güney S, Aydin E.M, As Ö. The mediating effect of job satisfaction between emotional intelligence and organisational commitment of nurses: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies 2008; 45: 1625–1635.
İşcan Ö.F, Atılhan N. Çalışanların örgütsel bağdaşlarının belirleyicileri olarak örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algıları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 2004; 59 (1): 181-201.
Ersoy S, Bayraktaroğlu S. Örgütsel Bağlılık. Örgütsel Davranışta Güncel Konular Ergun Özler D, Edi. İstanbul: Ekin Yayın Evi, 2010, s. 1-18.
Top M. Hekim ve hemşirelerde örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve iş doyumu profili. İstanbul Üniversitesi Işletme Fakültesi Dergisi 2012; 41(2): 258-277.
Ağapınar S, Şahin H.G. Ağrı ilinde çalışan ebelerin tükenmişlik düzeylerinin iş doyumları ve empatik eğilimleri üzerine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2014; 13(2): 141-150.
Okray Z, Abatay B. Birinci basamak temel sağlık ve yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşirelerin tükenmişlik sendromu ve iş doyumlarının karşılaştırılması. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counseling 2015; 4 (2): 49-56.
Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı, 1992; 143-154.
Schermerhorn, J.R., J.G. Hunt and R.N. Osborn (1994) Managing Organizational Behavior (5th edition), Wiley, New York.
Yorulmaz A, Çelik S. İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlilik, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlik davranişlari arasindaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2016; 6 (1): 161-193.
Baycan FA. Farklı gruplarda çalışan kişilerde iş doyumunun bazı yönlerinin analizi. Boğaziçi Üniversitesi, Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, İstanbul, 1985.
Weiss D.J, Dawis R.W, England G.W, Lofquist L.H. Manual for the Minnesota Satisfaction Quesitionnaire. 1967.
Karadağ E, Başaran A, Korkmaz T. İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları liderlik biçimleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009; 12 (21): 32-45.
Ercan İ, Kan İ. Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 30(3): 211-216.
Altunışık R, Coşkun R, Yıldırım E, Bayraktaroğlu S. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Geliştirilmiş 5. Baskı. Sakarya Kitabevi. Adapazarı; 2007.
Gorsuch, R.L, 2003. Factor Analysis, Handbook of Psychology, I.B. Weiner, New York, 2003. 143-164.
Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 2002; 32(32): 470-483.
Şimşek Ö.F. Bilimsel Araştırma ve Yapısal Eşitlik Modeli, (Erişim Tarihi: 28.06.2006), www.science.ankara.edu.tr/ ~ozbek/omer.htm., 2006.
Erdoğan Y, Bayram S, Deniz L. Web tabanlı öğretim tutum ölçeği: Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2007; 4(2): 1-14.
Schermelleh Engel K, Moosbrugger H, Müler H. Evaluating the fit of structural equation models: Tests of signifiance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online 2003; 8(2): 23-74.
Sümer, N. Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji yazıları 2000; 3(6): 49-74.
Yılmaz V. Lisrel ile yapısal eşitlik modelleri: Tüketici Şikayetlerine Uygulanması. Sosyal Bilimler Dergisi 2004; 1: 77-90.
Geyik, S.K. Gökçen A. “Türkiye’de İnternet Servis Sağlayıcıları Sektöründe Müşteri Sadakati ve Bileşenlerinin Yapısal Eşitlik Modellemesi İle Belirlenmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi 2014, 36(2):159-184.
Çerezci E.T. Yapısal eşitlik modelleri ve kullanılan uyum indekslerinin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, (Tez Danışmanı: Prof. Dr. A. Alptekin ESİN), 2010.
Karagöz, Y. SPSS 23 ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti, 1. Basım, Ankara, 2016
Şehribanoğlu S. Yapısal Eşitlik Modellerinde Parametre Tahmininde Gibbs Örneklemesi: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Van, 2012.