Serdar YILDIRIM, Giray KOLCU, Özgür BAŞARAN, İbrahim TAMAM

BİR ÜNİVERSİTENİN TIP FAKÜLTESİ BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNDE AKILLI TELEFON BAĞIMLILIĞI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Hayatımıza birtakım kolaylıklar getiren akıllı telefonların birçok zararlarının olduğu bilinmektedir. Akıllı telefonların bakma takıntısına, problemli kullanıma, anksiyete düzeyinde artmaya ve bağımlılığa neden olduğu bildirilmektedir. Akıllı telefonlar yetişkinlerin özellikle de gençlerin vazgeçilmezi olmuştur. Gençlerin bu cihazların zararları açısından en büyük risk grubunu oluşturduğu düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı bir üniversitenin tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığına etki eden faktörleri belirlemek ve buradan hareketle akıllı telefon bağımlılığı konusunda farkındalık oluşturmaktır. Kesitsel-analitik tipteki bu araştırmada evrenin %81,0’ına (n=175) ulaşılmış, öğrencilerin sosyodemografik özelliklerini ve akıllı telefon bağımlılığı ile ilgili olabileceği öngörülen özellikleri sorgulayan anket, “Akıllı Telefon Bağımlılık Ölçeği”, “Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği”, “Utangaçlık Ölçeği” kullanılarak veriler toplanmıştır. Çoklu regresyon modelinde en uzun süreyle köy-kasaba-ilçede yaşamanın, aile bireyleriyle ilişkinin orta-kötü düzeyde olmasının, günlük 3 saat ve üstünde internet kullanımının, uyku düzeninin bozulduğu algısının, arkadaşlık kurma sitelerinde hesabı olması durumunun, gelişmeleri kaçırma korkusu ölçek puanı artışının, utangaçlık ölçek puanı artışının akıllı telefon bağımlılığı ölçek puanını artıran risk faktörleri olabileceği belirlenmiştir. Özellikle genç bireyler yoğun bir şekilde akıllı telefon bağımlılığı riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Yüz yüze iletişimin yerini artık sosyal ağ hesaplarından yapılan paylaşımlar almıştır. Bireylerin akıllı telefonlarını aşırı şekilde kullanımına neden olabilecek faktörler belirlenip düzeltilmelidir. Risk gruplarına yönelik farkındalık çalışmaları düzenlenmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Akıllı telefon, bağımlılık

PDF

___

1. Yalçın C, Demirel M, Demirel DH, Çolakoğlu T. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Boş Zamanın Anlamı İle Akıllı Telefon Bağımlılıklarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. İÜ Spor Bilim Derg. 2017;7(1):1–11. 2. Hoşgör H, Tandoğan Ö. Nomofobinin Günlük Akıllı Telefon Kullanım Süresi̇ ve Okul Başarısı Üzeri̇ndeki Etki̇si̇. Akad Sos Araştırmalar Derg. 2017;46(May):573–95. 3. Türkiye İstatistik Kurumu. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması; 2012 [Internet]. 2012 [cited 2017 Oct 9]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=108804. Türkiye İstatistik Kurumu. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2013 [Internet]. 2013 [cited 2017 Oct 9]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=135695. Türkiye İstatistik Kurumu. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması; 2015 [Internet]. 2015 [cited 2017 Oct 9]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=186606. Erdem H, Türen U, Kalkın G. Mobil Telefon Yoksunluğu Korkusu (Nomofobi) Yayılımı: Türkiye’den Üniversite Öğrencileri ve Kamu Çalışanları Örneklemi. Bilişim Teknol Derg. 2017;10(1):1–12. 7. Örücü E, Yıldız H. İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı : Sanal Kaytarma. Ege Akad Bakış. 2014;14(1):99–114. 8. Köse S, Oral L, Türesin H. İş Yaşamında Sosyal Kolaylaştırma Kavramı ve Sanal Kaytarma ile İlişkisi: Araştırma Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma. Sos ve Beşeri Bilim Derg. 2012;4(1):287–95. 9. Melek S. Akıllı Telefon Bağımlılığının Öznel Mutluluk Düzeyi̇ne Etki̇si̇ni̇n Çeşi̇tli̇ Deği̇şkenler Açısından İncelenmesi̇. Sak Üniversitesi Eğitim Bilim Enstitüsü Eğitim Bilim Anabilim Dalı Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 2016; 10. Dursun M. Orta Öğretim Öğrencilerinde Akıllı Telefon Bağımlılığının Yalnızlık, Yaşam Doyumu ve Bazı Kişisel Özellikler Bakımından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sos Bilim Enstitüsü Eğitim Bilim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 2017; 11. Demirci K, Orhan H, Demirdas A, Akpinar A, Sert H. Validity and Reliability of the Turkish Version of the Smartphone Addictional Scale in a Younger Population. Klin Psikofarmakol Bul. 2014;24(3):226–34. 12. Gökler ME, Aydin R, Ünal E, Metintaş S. Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeğinin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17:53–9. 13. Güngör A. Utangaçlık Ölçeğinin Geliştirilmesi Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehb Derg. 1999;2(15):17–22. 14. Erdem H, Kalkın G, Türen U, Deniz M. Üniversite Öğrencilerinde Mobil Telefon Yoksunluğu Korkusunun (Nomofobi) Akademik Başarıya Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Fakültesi Derg [Internet]. 2016;21(3):923–36. Available from: http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bth&AN=118714191&lang=es&site=ehost-live15. Pew Center Research. Smartphone Ownership and Internet Usage Continues to Climb in Emerging Economies [Internet]. 2016 [cited 2017 Oct 27]. Available from: http://www.pewglobal.org/2016/02/22/smartphone-ownership-and-internet-usage-continues-to-climb-in-emerging-economies/16. Roberts JA, Yaya LHP, Manolis C. The invisible addiction: Cell-phone activities and addiction among male and female college students. J Behav Addict [Internet]. 2014;3(4):254–65. Available from: http://www.akademiai.com/doi/abs/10.1556/JBA.3.2014.01517. Çakır Ö, Oğuz E. Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ile Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg. 2017;13(1):418–29. 18. Çalışkan N, Ylaçın O, Aydın M, Ayık A. BÖTE Öğretmen Adaylarının Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma. Int J Eurasia Soc Sci. 2017;8(26):111–25. 19. Lee C, Lee S. Prevalence And Predictors Of Smartphone Addiction Proneness Among Korean Adolescents. Child Youth Serv Rev. 2017;77(April):10–7. 20. Hawi NS, Samaha M. Relationships Among Smartphone Addiction, Anxiety, And Family Relations. Behav Inf Technol. 2017;36(10):1046–52. 21. Güzeller CO, Ayvallı M, Gök N. An Investıgatıon Of Psycho-Social Variables In Predicting Smartphone Addiction Among University Students. In: Fazlagic J, Erkol A, editors. Images Of Intellectual Capital [Internet]. 2016. p. 79–87. Available from: https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=JjXZDQAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA79&ots=imalC57o0U&sig=gVaphSaXrgYjZnz4K_M_Hr_CPQg&redir_esc=y#v=onepage&q=güzeller&f=false22. Taylan HH. Yükseköğretim Öğrencilerinde Akıllı Telefon Bağımlılığı. In: International Conference on Quality in Higher Education Proceeding Book. 2016. p. 1093–100. 23. Noyan CO, Enez Darçın A, Nurmedov S, Yılmaz O, Dilbaz N. Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeğinin Kısa Formunun Üniversite ÖğrencilerindeTürkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Anadolu Psikiyatr Derg. 2015;16:71–83. 24. Ünal MH. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; 2015. 25. Choi S-W, Kim D-J, Choi J-S, Ahn H, Choi E-J, Song W-Y, et al. Comparison of risk and protective factors associated with smartphone addiction and Internet addiction. J Behav Addict [Internet]. 2015;4(4):308–14. Available from: http://www.akademiai.com/doi/abs/10.1556/2006.4.2015.04326. Minaz A, Çetinkaya Bozkurt Ö. Üniversite Öğrenci̇leri̇ni̇n Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeyleri̇ni̇n Ve Kullanım Amaçlarının Farklı Deği̇şkenler Açısından İncelenmesi̇. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sos Bilim Enstitüsü Derg [Internet]. 2017;9(21):268–86. Available from: http://dergipark.gov.tr/doi/10.20875/makusobed.30690327. Soni R, Upadhyay R, Jain M. Prevalence Of Smart Phone Addiction, Sleep Quality And Associated Behaviour Problems In Adolescents. Int J Res Med Sci [Internet]. 2017;5(2):515–9. Available from: www.msjonline.org28. Randler C, Wolfgang L, Matt K, Demirhan E, Horzum MB, Beşoluk Ş. Smartphone Addiction Proneness In Relation To Sleep And Morningness–Eveningness In German Adolescents. J Behav Addict [Internet]. 2016;5(3):465–73. Available from: http://www.akademiai.com/doi/abs/10.1556/2006.5.2016.05629. Lopez-Fernandez O, Kuss DJ, Romo L, Morvan Y, Kern L, Graziani P, et al. Self-Reported Dependence On Mobile Phones In Young Adults: A European Cross-Cultural Empirical Survey. J Behav Addict [Internet]. 2017;6(2):168–77. Available from: http://www.akademiai.com/doi/abs/10.1556/2006.6.2017.02030. Fox J, Moreland JJ. The dark side of social networking sites: An exploration of the relational and psychological stressors associated with Facebook use and affordances. Comput Human Behav [Internet]. 2015;45:168–76. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2014.11.08331. Aktaş H, Yılmaz N. Üniversite Gençlerinin Yalnızlık Ve Utangaçlık Unsurları Açısından Akıllı Telefon Bağımlılığı. Int J Soc Sci Educ Res. 2017;3(1):85–100. 32. Bian M, Leung L. Linking Loneliness, Shyness, Smartphone Addiction Symptoms, and Patterns of Smartphone Use to Social Capital. Soc Sci Comput Rev. 2015;33(1):61–79. 33. Park N, Lee H. Nature Of Youth Smartphone Addiction In Korea. J Commun Res. 2014;51(1):100–32. 34. Casey BM. Linking Psychological Attributes to Smart Phone Addiction, Face-to-Face Communication, Present Absence and Social Capital. Int J Ment Health Addict [Internet]. 2012;4(2):1–43. Available from: http://www.langtoninfo.com/web_content/9780521694643_frontmatter.pdf%5Cnhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22976240%5Cnhttp://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=3194102&tool=pmcentrez&rendertype=abstract%5Cnhttp://www.periodicos.ufpa.br/in35. Davis RA. A Cognitive-Behavioral Model Of Pathological Internet Use. Comput Human Behav. 2001;17(2):187–95. 36. Leung L. Linking Psychological Attributes To Addiction And Improper Use Of The Mobile Phone Among Adolescents In Hong Kong. J Child Media. 2008;2(2):93–113. 37. LaRose R, Lin CA, Eastin MS. Unregulated Internet Usage: Addiction, Habit, Or Deficient Self-Regulation? Media Psychol. 2003;5(3):225–53. 38. Pilkonis PA. Shyness, Public And Private, And Its Relationship To Other Measures Of Social Behavior. J Pers. 1977;45(4):585–95. 39. Zhang KZK, Chen C, LEE MKO. Understanding The Role Of Culture. PACIS 2014 Proceedings [Internet]. 2014;131. Available from: http://cds.cern.ch/record/60256240. Zimbardo, P. G., Pilkonis, P., & Norwood R. The Silent Prison Of Shyness (No. TR-Z-17). Stanford Univ Ca Dept Psychol [Internet]. 1977; Available from: http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a101822.pdf