SİBERPUNK FİLMLERİNİN TÜR ÇÖZÜMLEMESİ: BLADE RUNNER ve GHOST IN THE SHELL ÖRNEĞİ
Sinema tarihi içerisinde ticari kaygıların öne çıkmasıyla beraber ortaya çıkan Hollywood tür sineması, seyirciler tarafından en çok izlenen filmlerin üretimini gerçekleştirmiştir. Tür sineması başlangıçta seyircilerin beklentileri doğrultusunda western, müzikal ve bilimkurgu gibi sabit türler üzerinden üretimini gerçekleştirmiş, zaman içerisinde ise farklı türlerin harmanlanmasıyla beraber ortaya yeni melez türleri çıkartmıştır. Bilimi ve teknolojiyi içerisinde barındıran bilimkurgu türü günümüze kadar varlığını sürdüren türlerden biri olmuş ve zaman içerisinde kendi alttürlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Distopik evrende geçen konuları ele alan siberpunk türü bilimkurgu içerisinden çıkıp ayrı bir tür olarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu çalışma kapsamında siberpunkın türsel normlarını analiz etmek amacıyla Blade Runner ve Ghost In The Shell filmleri tür eleştirisi yöntemiyle çözümlenmiş; içermiş olduğu teknoloji paronayası, ana karakterlerin anti kahramanlar arasından seçilmesi, punk kültürünün etkilerini barındırması ve temasal özellikleriyle siberpunk türünün bilimkurgu içerisinde ayrıştığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
Bilimkurgu Sineması, Siberpunk, Tür Sineması, Tür Eleştirisi, Film Çözümlemesi
___
- Abisel, N. (1999). Popüler sinema ve türler (2th ed.). Alan Yayıncılık.
- Altman, R. (2003). Sinema ve tür (A. Fethi, Çev.). G. Nowell-Smith (Ed.). Dünya sinema tarihi (ss. 322-333) içinde. Kabalcı Yayınevi.
- Başaran, B. (2007). Fütürizm’den siber punk’a: yirminci yüzyıl sanatında teknolojinin değişen yansıması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
- Cavallaro, D. (2000). Cyberpunk and cyberculture: science fiction and the work of william gibson. the Athlone Press.
- Chandler, D. (2018). Tür kuramına giriş. J. Özata Dirlikyapan (Ed.) Edebiyatta, sinemada, televizyonda tür kuramı temel metinler (ss. 15-50) içinde. Doğu Batı Yayınları.
- Cornea, C. (2007). Science fiction cinema (1st ed.). Edinburgh University Press.
- Çoker, N. B. (2016). Bilim kurgu sineması 1900-1970. Seyyah Kitap.
- Demirci, U. (2007). Post modern bir fenomen olarak siberpunk. Erişim adresi: https://www.academia.edu/8836927/Postmodern_Bir_Fenomen_Olarak_Siberpunk
- Ersümer, O. (2013). Bilimkurgu sinemasında cyberpunk (1st ed.). Altıkırkbeş Yayın.
- Gönen, M. (2007). Hollywood sineması. Es Yayınları.
- Güçhan, G. (1999). Tür sineması, görüntü ve ideoloji. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Işık, S. (2019). Bilim kurgu ve öteki (1st ed.). İkinci Adam Yayınları.
- Kabadayı, L. (2020). Film eleştirisi kuramsal çerçeve ve sinemamızdan örnek çözümlemeler (4th ed.). Ayrıntı Yayınları.
- King, G. ve Krzwinska, T. (2000). Science fiction cinema: from outerspace to cyberspace. Wallflower.
- Neale, S. (2018). Türe ilişkin sorular. J. Özata Dirlikyapan (Ed.) Edebiyatta, sinemada, televizyonda tür kuramı temel metinler (ss. 108-146) içinde. Doğu Batı Yayınları.
- O’Hara, C., (2003). Punk felsefesi gürültünün ötesinde (the philosophy of punk: more than noise!) (A. Spangler Çev.). Çitlenbik Yayınları.
- Oluk, A. (2008). Klasik anlatı sineması (1st ed.). Hayalet Kitap.
- Onaran, Â.Ş. (1973). Sinemada bilim-kurgu, Türk Dili Aylık Dil ve Edebiyat Dergisi, 256, 341-344.
- Özden, Z. (2020). Film eleştirisi film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi (4th ed.). İmge Kitapevi Yayınları.
- Ryan, M. ve Kellner, D. (2010) Politik Kamera Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası, (Elif Özsayar Çev.). (2th ed.). Ayrıntı Yayınları.
- Seeblen, G. ve Roloff, B. (1995). Ütopik sinema bilim kurgu sinemasının tarihi ve mitolojisi. (V. Atayman Çev.). Alan Yayıncılık. Sinemanın Temelleri Dizisi:1.
- Temizer, M. (2019). Kültür endüstrisi ve tür sineması (1st ed.). Gece Kitaplığı.
- Vincenti, G. (1993). Sinemanın yüzyılı. Evrensel Kültür Kitaplığı.
- Blade Runner Filminden Örnek Görseller, https://www.fullhdfilmizlesenebox.org/bicak-sirti-1-izle/ adresinden alındı. Erişim Tarihi: 15.03.2022
- Cyber + Punk = Cyberpunk (t.y.), http://project.cyberpunk.ru/idb/cyber_punk.html adresinden alındı. Erişim Tarihi: 25.01.2021
- Ghost in the Shell Filminden Örnek Görseller, https://www.fullhdfilmizlesenebox.org/kabuktaki-hayalet-izle/ adresinden alındı. Erişim Tarihi: 15.03.2022
- Kutluhan Kutlu, Sinemada Bilimkurgu Alt Türleri 2: Distopya A.Ş. https://kayiprihtim.com/dosya/sinemada-bilimkurgu-alt-turleri-2-distopya-a-s/ adresinden alındı. Erişim Tarihi: 04.08.2021
- Starwars filmlerine esin kaynağı olan 13 film (2015), https://filmloverss.com/star-wars-filmlerine-esin-kaynagi-olan-13-film/ adresinden alındı. Erişim Tarihi: 03.08.2021
- Siberpunk Nedir? – Punk, Cyberpunk 2020 ve Dahası… (2020). https://www.savebutonu.com/siberpunk-nedir-punk-cyberpunk-2020-ve-dahasi-32076 adresinden alındı. Erişim Tarihi: 25.01.2021
- ISSN: 2536-5223
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Süleyman Demirel Üniversitesi