Seray DOGRU ORAL

4414

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmeye çalışmaktır. Bu amaç doğrultusunda öğrencilerin eleştirel düşünmelerinin ne düzeyde olduğu; cinsiyete, anne-baba eğitim durumuna, akademik başarıya göre farklılaşıp farklılaşmadığı gibi sorulara yanıt aranmıştır.  Araştırma “tarama” modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılında random seçki yoluyla seçilen bir lisede eğitim gören yine random yolla seçilen lise hazırlık, birinci ve üçüncü sınıf 345 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada, verileri toplamak amacıyla Özdemir (2005) tarafından geliştirilen 30 maddelik “Eleştirel Düşünme Ölçeği” ile birlikte araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 22 paket programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Bağımsız Gruplar T testi ve Tek Yönlü ANOVA kullanılmıştır.  Araştırmanın sonunda ortaöğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin orta seviyede olduğu ve eleştirel düşünme düzeyleri arasında sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık oluşmadığı, puanların cinsiyet, not ortalamasına göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Eleştirel düşünme düzeyi, ortaöğretim, cinsiyet

AN EVALUATION ON CRITICAL THINKING LEVELS OF HIGH SCHOOL STUDENTS

The aim of this study is to determine whether the critical thinking levels of high school students differ in respect of several variables. In accordance with this aim, questions such as what the level of critical thinking in students is ; whether  it varies in relation to gender, education level of parents, academic success. The study follows ‘survey’ model. The study group of the survey consists of 345 randomly chosen preparation class, first grade and third grade students of a randomly chosen high school in 2016-2017 education year. In this study, the ‘Critical Thinking Scale’ with 30 items developed by Özdemir (2005) as well as the ‘Personal Information Form’ developed by the researcher is used to collect data. The data obtained as a result of the application were transferred to computer environment, and analysed with SPSS 22 package programme. In the analysis of the data, Independent Groups T test and One-way ANOVA were used. With survey results, it has been established that no meaningful differences occur in the critical thinking levels of high school students in relation to grade differences and the education level of either parent; on the other hand, the scores vary depending on gender, academic success, and the school subject they most discuss and ask questions about. 
Keywords:

Critical thinking levels, high school, gender,

PDF

___

  • Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Ay, Ş. ve Akgöl H. (2008). Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf Düzeyi, Kurumsal Eğitimbilim 1(2), 65-75.
  • Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 43-60.
  • Aybek, B. (2010). Örneklerle düşünme ve eleştirel düşünme. Adana: Nobel Kitapevi.Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 679-693.
  • Brahler, C. J. , Quitadamo, I. J, Johnson, E. C, (2002). Student critical thinking is enhanced by developing exercise prescriptions using online learning modules. Advances In Physiology Education, Volume 26(3 ), 210-221.
  • Brooks, K. L. , Shepherd, J. M. (1992). Professionalism versus general critical thinking abilities of senior nursing students in four types of nursing curricula. Journal of Professional Nursing, Volume 8(2), 87-95.
  • Chaffee, J. (2000). Thinking Critically. New York: Houghton Mifflin Company.
  • Cüceloğlu, D. (1993). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sitem Yayıncılık.Çetin, A. (2008). Sınıf öğretmeni adayların eleştirel düşünme gücü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Çıkrıkçı, N. (1992b). Watson-Glaser akıl yürütme gücü ölçeğinin ( form ym) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 559-569.
  • Çıkrıkçı, N. (1996, Nisan). Eleştirel düşünme: bir ölçme aracı ve bir araştırma. Ulusal Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Kongresinde Sunulan Bildiri , Adana
  • Demir, R. ve Aybek, B. (2014). Lise öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 122-140.
  • Demirel, Ö. (2002). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.Ekinci, Ö. ve Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 816-827.
  • Ennis, R. H. (1986). A Taxonomy of Critical Thinking Dispositions and Abilities. Teaching Thinking Skills Theory and Practice (Edited by: Robert J. Sternberg). New York: W.H. Freeman and Company
  • Evcen, D. (2002). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü testinin (form s) Türkçe’ ye uyarlama çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gülveren, H. (2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Kaasboll, J.J. (1998). Teaching critical thinking and problem defining skill. Education and Information Technologies, 3, 101-117.
  • Kaloç, R. (2005). Orta öğretim kurumu öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve eleştirel düşünme becerilerini etkileyen etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Kazancı, O. (1989). Eğitimde Eleştirici Düşünme ve Öğretimi, İstanbul: Kazancı Kitap A.Ş.
  • Korkmaz, Ö. ve Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2).
  • Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • MEB (2006). İlköğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu 6.sınıf, TTKB, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.Mıller, M. A. ( 1992 ). Out comes evaluation measuring critical thinking. Journal of Advanced Nursing, 17(12), 1401-1407
  • Özdemir, S.M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-17.
  • Saçlı, F. ve Demirhan, G. (2008). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 92-110.
  • Scott, J. , Markert, R.J. , Dunn, M.M. (1998). Critical thinking: change during medical school and relationship to performance in clinical clerkships. Medical Education, 32, 14-18.
  • Sımon, A., Ward, L. O. ( 1974 ). The performance on Watson-Glaser critical thinking approval of university students classified according to sex, type of course, pursued and personality score category. Educational and Psychological Measurement, 34, 957-960.
  • Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks. 1(2), 69-89.
  • Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 215-234.
  • Türnüklü, E. B. ve Yeşildere, S. (2005). Türkiye’den bir profil: 11-13 yaş grubu matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim ve becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 38(2), 167-185.
  • Yıldırım, A. Ç. (2005). Türkçe ve türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
  • Walsh, C.M., Hardy, R.C. (1999). Dispositional differences in critical thinking related to genderand academic major. Journal of Nursing Education, 38(4), 149-155
  • Wood, D. (1998). How children think and learn. Oxford: Blackwell Publishers.YÖK, (2009). Yüksek öğretim kanunu. Erişim Tarihi: 03.06.2017, http://www.yok.gov.tr/ content/view/435/.
  • Zayif, K. (2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
  • Zoller, U., Ben-Chaim, D., Ron. S., Tivon, K., Pentimalli , R., Chiara, M.S.(2000). The disposition toward "critical thinking of high school and university science students:an inter-intra ısraeli-ıtalian" International Journal Of Science Education. 22(6), 571-582
Scientific Educational Studies-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Mahmut SAĞIR
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Seray DOGRU ORAL

VERİTABANI DERSİNDE ÖRTÜK PROGRAM ETKİSİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Nihan ARSLAN NAMLI

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ETİK HAK VE SORUMLULUKLARINA İLİŞKİN ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Nilgün SAKAR, Birsel AYBEK

OKUL DEĞİŞKENLERİNİN AKADEMİK BAŞARIYA OLAN ETKİSİNE YÖNELİK ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Sait AKBAŞLI, Pelin KÖSECE, Meral BALTA UÇAN

ÖĞRENCİLERİN DÜNYA VATANDAŞI ÖZELLİKLERİNİ TAŞIMALARINA İLİŞKİN MESLEK LİSESİ YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Mahmut SAĞIR, Hatice ÖNCÜ