Filiz GİRAY, Gamze ÇİMEN

5332

Sağlık Harcamalarının Düzeyini Belirleyen Faktörler: Türkiye ve OECD Ülkeleri Analizi

Ekonomik büyüme ve kalkınma çerçevesinde yapılan analizler ve teorik çalışmalar beşeri sermayenin bu süreçte önemli bir belirleyici olduğuna dikkat çekmektedir. Beşeri sermayenin kalitesini artıran ve gelişmesine katkıda bulunan önemli unsurlardan birisi sağlık alanındaki iyileşmelerdir. Sağlıklı ve uzun bir ömür de ekonomik büyüme ve kalkınmanın odak noktalarından biri olmuştur. Sağlık hizmetlerinin gerek kamu ekonomisinde yarı kamusal mal ve hizmetler olarak yer alması gerekse ekonomik büyüme ve kalkınmadaki işlevleri açısından değerlendirildiğinde bir ülkede sağlık harcamalarının düzeyi önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı sağlık harcamalarının düzeyini belirleyen faktörleri Türkiye ve diğer 34 OECD Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü ülkesi açısından panel veri modeli kullanılarak ampirik analiz ile belirlemektir. Bu faktörlerin bilinmesi ülkelerde daha iyi nitelik ve nicelikte sağlık hizmeti sunma olanağı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler:

Yarı Kamusal Mal Olarak Sağlık, Sağlık Harcamaları, Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları.

FACTORS DETERMINING THE LEVEL OF HEALTH EXPENDITURES: ANALYSIS OF TURKEY AND OECD COUNTRIES

The analysis and theoretical studies, which have been done in the framework of economic growth and development, emphasize that human capital is an important determiner in this process. One of the important elements that increase the quality of human capital and contribute to its development is the improvements in health. A healthy and long life is one of the focus points of economic growth and development. The level of heath expenditures in a country is important considering that health services are both semi-public goods and services in public economy, and they have a function in economic growth and development. The aim of this study was to determine the factors, which define the level of health expenditures, by using panel data model with an empirical analysis for Turkey and 34 OECD Organization for Economic Co-operation and Development countries. Knowing these factors in countries provide an opportunity for delivering health services with quality and quantity.
Keywords:

Health as a Semi-Public Good, Health Expenditures, Health Expenditures in Turkey and OECD Countries.,

PDF

___

  • Akar, Sevda (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi. , Cilt 1, Sayı 21, ss. 311- 322.
  • Akıncı, Adil, Güner Tuncer (2016), “Türkiye’de Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Sayıştay Dergisi, Sayı 102 (Temmuz- Eylül), ss. 47- 61.
  • Akram, Naeem, Ihtsham ul Haq Padda, Muhammad Khan (2008), “The Long Term Impact of Health on Economic Growth in Pakistan”, The Pakistan Development Review, Vol 47, No 47, pp. 487- 500.
  • Atun, Rıfat, Susan Fitzpatrick (2005), Advancing Economic Growth: Investing in Health, A Summary of the Issues Discussed, Chatham House Conference, London, pp. 1- 28.
  • Başar, Selim, Serkan Künü, Gürkan Bozma (2016), “Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 10, No 10, ss. 189- 204.
  • Bhargava, Alok, Dean T. Jamison, J. Lau Lawrence, Christopher J. Le. Murray (2001), “Modeling the Effects of Health on Economic Growth”, GPE Discussion Paper, Series, Vol 20, No. 33, pp. 423- 440.
  • Bilir, Nazmi (2004), “Yaşlanan Toplum”, http://www.geriatri.org.tr/pdfler/ Yaslanan Toplum.pdf.
  • Bloom, David. E, Jeffrey D. Sachs (1998), “Geography, Demography, and Economic Growth in Africa”, Brookings Papers on Economic Activity, No 2, pp. 207- 295.
  • Brempong, Kwabena Gyimah, Mark Wilson (2004), “Health Human Capital and Economic Growth in Sub-Saharan African and OECD Countries”, The Quarterly Review of Economics and Finance, Vol 44, No 2, pp. 296- 320.
  • Clark, Tom. S., Drew A. Linzer (2015), “Should I Use Fixed or Random Effects?”, Political Science Research and Methods, Vol 3, No 2, pp. 399- 408.
  • Çelik, Yusuf (2011), “Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 1, ss. 62- 81.
  • Dinler, Zeynel (1997), İktisada Giriş, Ekin Kitapevi, Bursa.
  • Dreger, Cristian, Hans-Eggert Reimers (2005), “Health Care Expenditures in OECD Countries: A Panel Unit Root And Cointegration Analysis”, IZA DP No 1469, IZA Discussion Paper, Bonn.
  • Eker, Aytaç, Kamil Tüğen (1994), Kamu Maliyesine Giriş, Takav Matbaası, İzmir. Grand, Julian. Le, Carol Propper, Ray Robinson (1992), The Economics of Social Problems, Third Edition, Macmillan Press Ltd, London.
  • Granger, Clive William John, Paul Newbold (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics 2, North-Holland Publishing Company, pp. 111- 120. https://wolfweb.unr.edu/homepage/zal/ STAT758/Granger_Newbold_1974.pdf, (Erişim Tarihi: 26.08.2018).
  • Healey, Nige, Mark Cook (1996), Supply Side Economics, Heinemann, Oxford. Heshmati, Almas (2001), “On the Causality Between GDP and Health Care Expenditure in Augmented Solow Growth Model”, SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance, No 423 (January), pp. 1- 19.
  • Holcombe, Randall G. (1997), “A Theory of the Theory of Public Goods”, Review of Austrian Economics, Vol 10, No 1, pp. 1- 22.
  • Holmstrom, Bengt (1982), “Moral Hazard in Teams”, The Bell Journal of Economics, Vol. 13, No. 2 (Autumn), pp. 324-340.
  • Hsiao, Cheng (2003), Analysis of Panel Data, Second Edition, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Hyman, David N. (2005), Public Finance a Contemporary Application of Theory to Policy, Eleventh Edition, Thomson South-Western, Ohio.
  • Johnston, Jack, John Dinardo (1997), Econometric Methods, 4. Edition, McGrawHill, New York.
  • Karaarslan, Erkan (2005), “Kamu Kesimi Eğitim Harcamalarının Analizi”, Maliye Dergisi, Cilt 149, Sayı 42,ss. 36- 73.
  • Karagül, Mehmet (2002), Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye’deki Önemi, Afyonkarahisar: Kocatepe Üniversitesi Yayınları No 37, Afyon.
  • Karsten, Siegfried G. (1995), “Health Care: Private Good vs. Public Good”, The American Journal of Economics and Sociology, Vol 54, No 2, pp. 129- 144.
  • Künü, Serkan (2013), Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmış Doktora Tezi, Erzurum.
  • Lustig, Nora (2004), Investing in Health for Economic Development: Executive Summary, Version for Consultation and Comments, Mexico.
  • Maddala, G.S., Wu, Shaowen (1999), “A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and A New Simple Test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Special Issue, 0305-9049, pp. 631- 652.
  • Mandıracıoğlu, Aliye (2010), “Dünyada ve Türkiye’de Yaşlıların Demografik Özellikleri”, Ege Tıp Dergisi, Cilt 4, Sayı 3, ss. 39- 45.
  • Mazgit, İsmail (2002), “Bilgi Toplumu ve Sağlığın Artan Önemi”, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, ss. 405- 415.
  • Mcdonald, Scott, Jennifer Roberts (2002), “Growth and Multiple Forms of Human Capital in An Augmented Solow Model: A Panel Data”, Economic Letters, No 74, pp. 271- 276.
  • Nadaroğlu, Halil (1998), Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Basım Yayım, İstanbul.
  • Odrakiewicz, David (2012), “The Connection Between Health and Economic Growth: Policy Implications Re-Examined”, Global Management Journal, Vol 1, No 2, pp. 65- 76.
  • OECD, “Health Expenditure and Financing 2017”, http://stats.oecd.org/Index. aspx?DataSet Code=SHA (Erişim Tarihi: 13.12.2017).
  • OECD,“Health Statistics 2017”, http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode= SHA (Erişim Tarihi: 20.12.2017).
  • OECD, “Health Spending”, https://data.oecd.org/healthres/health-spending. htm, (Erişim Tarihi: 17.12.2017).
  • Ogundipe, M. Adeniyi, N. Abiodun Lawal (2011), “Health Expenditure and Nigerian Economic Growth”, European Journal of Economics, No 30, pp. 125- 129.
  • Öngel, Volkan, Erkut Altındağ, Gökten Öngel (2014), “Kişi Başına Sağlık Harcamalarının Sağlık Göstergeleri Üzerindeki Etkileri: MINT ve BRIC Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, International Conference on Eurasian Economies, ss. 1- 5.
  • Özpınar, Esra (2016), “Bebek Ölüm Hızı Türkiye Genelinde Azalıyorken Neden Suriyeli Nüfusun Fazla Olduğu Yerlerde Artıyor?”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Değerlendirme Notu, Ankara, ss. 1- 7.
  • Öztürk, Serdar, Uçan, Okyay (2017), “Türkiye’de Sağlık Harcamalarında Artış Nedenleri: Sağlık Harcamalarında Artış – Büyüme İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, ss. 139- 152.
  • Pazarlıoğlu, M. Vedat, Özlem Kiren Gürler (2007), “Telekomünikasyon Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Yaklaşımı”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt 44, Sayı 508, ss. 35- 43.
  • Pradhan, Rudra Prakash (2011), “Effects of Health Spending on Economic Growth: A Time Series Approach”, by Rudra P. Pradhan Decision; Kolkata, Vol 38, No 2, pp. 68- 83.
  • Ranis, Gustav, Frances Stewart, Alejandro Ramirez (2000), “Economic Growth and Human Development”, World Development, Vol 28, No 2, pp. 197- 219.
  • Sachs, Jeffery D. (2001), Macroeconomics and Health: Investing in Health for Economic Development, Report of the Commission on Macroeconomics and Health, World Health Organization, Geneva.
  • Sağlık Bakanlığı, “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016”, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/13183,sy2016turkcepdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 05.11.2017).
  • Saraç, Özgür, Anıl Ulaş Girgin (2013), KPSS ve Kurum Sınavlarına Yönelik Maliye, İlkem Ofset, İzmir.
  • Savaşan, Fatih (2012), İki Başarısızlık Arasında Kamu Ekonomisi, Celepler Matbaası, Trabzon.
  • Selim, Sibel, Doğan Uysal, Pınar Eryiğit (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, ss. 13- 24.
  • Semercigil, Nurşah (2015), “Ülke Gelirleri Sağlık Harcamalarını Etkiliyor mu?”, Dirim Dergisi, Sayı: 305 (Yaz), ss. 28- 29.
  • Taban, Sami (2006), ‘‘Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi’’, Sosyoekonomi, Sayı 2 (Temmuz- Aralık), ss. 31- 46.
  • Tatoğlu, Ferda Yerdelen (2011), “The Relationships between the Human Capital Investment and Economic Growth: A Panel Error Correction Model”, Journal of Economic and Social Research, Vol 13, No 1, ss. 77- 90.
  • TDK,“Kamusal”,http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts &guid=TDK.GTS.5bc35dbb9de5c8.07042201, (Erişim Tarihi: 27.11.2016).
  • TDK,“Özel”, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.G TS.5bc35dc683f355.66429854, (Erişim Tarihi: 27.11.2016).
  • Torres-Reyna, Oscar (2007), “Panel Data Analysis Fixed and Random Effects Using Stata (v.4.2)”, Data & Statistical Services, Priceton University, New Jersey, pp. 1- 40.
  • TÜİK (2017), “Sağlık Harcama İstatistikleri 2017- Haber Bülteni”, http://www. tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1084 (Erişim Tarihi 25.11.2017).
  • TÜİK (2017) “Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2000-2016 Dönemi Göstergeleri”, www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1614www.tuik.gov.tr/ PreIstatistikTablo.do?istab_id=1614 (Erişim Tarihi: 01.12.2017).
  • UBCPERS (2015), “Purchasing Power Parity (PPP)”, http://fx.sauder.ubc.ca/PPP. html, (Erişim Tarihi: 15.09.2017).
Sayıştay Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1981
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1990
  • Yayıncı: T.C. Sayıştay Başkanlığı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Yüksek Denetim Kurumları Etik Denetim Uygulamaları

Yaşar UZUN

Sağlık Harcamalarının Düzeyini Belirleyen Faktörler: Türkiye ve OECD Ülkeleri Analizi

Filiz GİRAY, Gamze ÇİMEN

Kırsal Alanda Girişimcilik, Üretim ve Kalkınma Boyutlarıyla Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu TKDK - Manisa İl Koordinatörlüğü Örneği

İbrahim Güray YONTAR, Musa SÖZTUTAR

Vergiler ve Ekonomik Büyüme ile İnsani Gelişme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Avrupa Birliği Geçiş Ekonomileri Örneği

Mahmut Ünsal ŞAŞMAZ, Yunus Emre YAYLA

Etik Liderliğin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde İşe Adanmanın Rolü

İlksun Didem ÜLBEĞİ, Esengül İPLİK, Azmi YALÇIN

Üniversite Öğrencilerinin Değer Algıları Üzerine Kültürlerarası Bir Karşılaştırma

Adnan AKIN, Edib Ali PEHLİVANLI, Gökhan KERSE