TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNDE ÜSTÜN BAŞARI KIDEMİ NEDENİYLE ERKEN TERFİ İŞLEMİ VE YARGISAL DENETİMİ

ÖzTerfi denilen bir idari işlemle elde edilen rütbe; ordu içinde hiyeraşinin oluşumunda, disiplinin tesisi ve korunmasında ve böylece vazifenin yerine getirilmesinde anahtar bir işleve sahiptir. Kanunun aradığı şartları taşıyan personel, rütbe bekleme süresini doldurduğunda normal olarak bir üst rütbeye terfi etmektedir. Ayrıca istisnai olarak; belirli konularda üstün başarı göstermiş personel, Kuvvet Komutanı tarafından seçildiği takdirde emsallerinden bir yıl önce terfi edebilmektedir. 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nda “üstün başarı kıdemi” olarak geçen, günlük dilde “mümtaz terfi” ya da “erken terfi” olarak ifade edilen “üstün başarı kıdemi nedeniyle erken terfi” işlemi; idarenin takdir yetkisinin yaygın olarak kullanıldığı ve bu nedenle uyuşmazlık konusu olarak sıkça yargıya taşınan bir konudur. İdare, erken terfi ettireceği personeli seçerken, üstün başarı kıdemi nedeniyle erken terfi sebeplerinden herhangi birine dayanma konusunda geniş bir takdir yetkisine sahiptir. Her sınıf ve/veya rütbe için farklı bir sebebe dayanma serbestisini dahi içeren geniş bir takdir yetkisi, terfi onayında kimin hangi gerekçeyle terfi ettiğinin açıklanmaması, konunun özüyle uyumlu olmayan erken terfi sebeplerinin varlığı, subaylıkta geçen hizmet süresinin hesabında yapılan hatalar ve uygulamadan kaynaklanan  sorunlar; bu çalışmada, idare hukuku ilke ve kuralları ile yargı kararları ışığında ele alınmış ve mevcut sistemin daha öngörülebilir bir yapıya kavuşturulması maksadıyla birtakım çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Early Promotion Process As a result of Wonderwork in Turkish Armed Forces and Its Judicial Inspection

AbstractThe rank obtained as a result of an administrative procedure called as promotion plays a key role in the formation of the hierarchy within the military forces, establishment of the command chain, provision and maintenance of the discipline, and thus fulfillment of the duty. The military person, who meet the required qualifications of the legislation and rank waiting duration can promote the upper rank one year earlier. Also exceptionally; if the military staff is selected by the Chief of Army Commander, he/she can be promoted one year before his/her peers. In the Turkish Military Forces Personnel Law No. 926, this promotion is defined as “the seniority of superiority success”, however, it commonly referred as early promotion in the daily language. Early promotion is a matter of widespread use of discretion by the administration and thereby it is frequently subject to jurisdiction as a matter of dispute. The Administration has a wide margin of discretion in determining the justifications for the early promotion of the military staff. In the selection stage, a different selection criterion can be applied for each branch or rank by the administration. The justification for the promotion is not disclosed to public. Moreover, early promotions which are not compatible with the essence of the law are made and errors are made in the calculation of the service duration. In this study, the early promotion system is discussed in the light of the principles and rules of administrative law and judicial decisions. In addition, a number of recommendations have been presented to make the existing system more predictable.

___

  • AKYILMAZ Bahtiyar, İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Yetkin Yayınları, Ankara 2000
  • AKYILMAZ Bahtiyar/SEZGİNER Murat/KAYA Cemil, Türk İdare Hukuku, 9. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2018
  • AKYÜREK Akman, “Danıştay Kararlarında İptal Davalarının Menfaat İhlali Koşulunun Kişisellik Unsuru”, Danıştay Dergisi, Yıl 21, S. 81
  • ALAN Nuri, “İptal Davasının Ön ve Esastan Kabul Şartları”, Danıştay Dergisi, Yıl 13, S. 50-51, 1983
  • ARSLAN Ahmet /SINMAZ Emin/DÜNDAR Tuncay, İdari Yargılama Usulü ile İlgili Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Kararları, Ankara 2005
  • ATAY E. Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 6. Baskı, Ankara 2018
  • AZRAK Ali Ülkü, Umumi İdari Usulün Teorik Esasları ve Çeşitli Hukuk Sistemlerinde Gelişimi, Doktora Tezi, İstanbul, 1964
  • ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, İstanbul 2004
  • GÖZLER Kemal, İdare Hukuku, C. I, Bursa, 2003
  • GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, Yönetsel Yargı, 14. Bası, Ankara 2001
  • GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, Yönetsel Yargı, 30. Baskı, Ankara 2010
  • GÖZÜBÜYÜK A. Şeref / TAN Turgut, İdare Hukuku, C. 2 (İdari Yargılama Hukuku), Ankara 1999
  • ONAR Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumî Esasları, 3. Baskı, C. I-II-III, Hak Kitabevi, İstanbul 1966
  • ÖZDEK Yasemin, “İptal Davasında Menfaat Koşulu” Amme İdaresi Dergisi, C. 24, S. 1, Mart 1991
  • SEZGİNER Murat, İptal Davasının Uygulama Alanı Bakımından Ayrılabilir İşlem Kuramı, Yetkin Yayınları, Ankara 2000
  • TAN Turgut, “İdari İşlemin Geri Alınması”, SBF Yayınları, Ankara, 1970
  • ULER Yıldırım, İdari Yargıda İptal Kararlarının Sonuçları, Ankara 1970