HAYATI, ŞAHSİYET VE ESERLERİ Ebû Abdirrahmân el-Halîl b. Ahmed b. Amr b. Temîm el-Ferâhîdî

Arap dili ve edebiyatının en mühim sımalarından biri olan el-Halîl b. Ahmed 100/718'de Umman'da doğdu, Basra'da yetişti. el-Ferâhîdî nisbesi ile el-Ferâhîd b. Mâlik b. Fehm b. Abdullah b. Mâlik b. Nasr b. el-Ezdî b. elGavs'a, el-Furhûdî nisbesi ile de Fürhûd b. Şehâbe b. Mâlik b. Fehm'e bağlanır. Kaynaklarda kelimenin lügat anlamı ile ilgili başka vecihler de ileri sürülmüştür (İbn Hallikan, II, 248; Ibnü'l-Kıftî, I, 341). Ayrıca el-Ezdî ve elYahmedî nisbeleri ile anılması yanında hac ve cihad için ayrılışı ve Horasan'a seyahati dışınçla hayatı boyunca bu şehirde yaşadığından daha çok Basralı olarak tanınır. Yetmi yaşını aşkın olarak büyük bir ihtimalle 175(791) yılında Basra'da vefat etti. Fakat 160 (777) veya 170'te (786) vefat ettiğine dair rivayetler de vardır. Yalnız Basra dil mektebinin değil asrının, hatta bütün islâm tarihinin yetiştirdiği müstesna bir dil âlimidir. Çok yönlü bir ilim adamı olan el-Halîl b. Ahmed meşgul olduğu gramer, lügat, mûsiki gibi .alları ilmî usul ve kaideleriyle ilk defa vazetmesi ve bilhassa aruzu yeni bir ilim dalı olarak ortaya koyması ile şöhret bulmuştur.