Kantçı “Aesthesis”in Sınırlarına Bir Eleştiri Olarak Maleviç’in Süprematizmi

Kant (1724-1804) “aesthesis” kavramını Yunanca aslına, “algılamak”anlamına geri taşır ve bu kavramı insanın evren ve bilme karşısında temelkonumunu belirleyen bir kavram olarak kullanır. Kant argümanınınkaynaklarını Newtoncu evren anlayışından alır ve insanın bilme yetisini“aesthesis”in koşullarıyla, yani yer-merkezli, Newtoncu, Eukleidesçi zamanve uzam kavrayışı ile sınırlandırır. Maleviç’in süprematizmi ise onun,Eukleides-dışı geometrilere dayanan kendi evren, yani zaman ve uzamanlayışını yansıtır ve “aesthesis”in sınırlarını aşarak, yani Kantçı sınırlarıaşarak bilmenin bir yolu olarak düşünülebilecek olan “saf-duyum”kavramını temel alır. Şu halde onun süprematist resimleri ve manifestoları,Kant’ın insanın evrendeki bilme potansiyelini duyusal algısıyla,“aesthesis”in koşulları ile sınırlandıran bakış açısının bir eleştirisi, onu birdeğilleme girişimi olarak değerlendirilebilir.Anahtar Sözcükler: Kantçı uzay-zaman, Eukleides-dışı geometri,süprematizm, dört boyutlu gerçeklik, projektif geometri.

Malevich’s Suprematism as a Critique of the Borders of Kantian “Aesthesis”