Çiğdem ERDEMOĞLU, Çiğdem KARAKAYALI AY, Yeşim AKSOY DERYA

Gebelik Algısının Psikolojik İyi Oluş ve Fetal Sağlık Kontrol Odağı ile İlişkisi

Amaç: Bu araştırma gebelik algısının psikolojik iyi oluş ve fetal sağlık kontrol odağı ile ilişkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı nitelikteki bu araştırmanın örneklemini Türkiye’nin doğusundaki bir kamu hastanesinin gebe polikliniklerine başvuran 461 gebe oluşturmuştur. Veriler; Gebe Tanıtım Formu, Gebelerin Kendilerini Algılama Ölçeği (GKAÖ), Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PİOÖ) ve Anne Karnındaki Bebek Sağlık Denetim Odağı (AKBSDO) Ölçeği ile elde edilmiştir. İstatistiksel değerlendirmede; sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: GKAÖ Gebeliğe Ait Annelik Algısı alt boyutu ile PİOÖ arasında pozitif yönde zayıf ilişki olduğu (r= 0.317, p= 0.000) ve GKAÖ Gebeliğe Ait Beden Algısı alt boyutu ile PİOÖ arasında negatif yönde çok zayıf ilişki olduğu (r= -0.125, p= 0.007) belirlenmiştir. GKAÖ Gebeliğe Ait Annelik Algısı alt boyutu ile AKBSDO Ölçeği İçsel Sağlık Denetim Odağı ve Güçlü Diğerlerine Bağlı Denetim Odağı alt boyutları arasında pozitif yönde zayıf ilişki olduğu (r= 0.233, p= 0.000; r= 0.192, p= 0.000) bulunmuştur. Ayrıca GKAÖ Gebeliğe Ait Beden Algısı alt boyutu ile AKFSDO Ölçeği tüm alt boyutları arasında negatif yönde zayıf ilişki olduğu belirlenmiştir (r= -0.345, p= 0.000; r= -0.349, p= 0.000; r= -0.261, p= 0.000). Sonuç ve Öneriler: Gebelikte yüksek annelik algısının psikolojik iyi oluşu pozitif yönde, gebeliğe ait olumsuz beden algısının psikolojik iyi oluşu negatif yönde etkilediği saptanmıştır. Ayrıca içsel ve güçlü diğerlerine bağlı fetal denetim odağının annelik algısında olumlu etki yarattığı sonucuna varılmıştır. Antenatal dönemde, anne adaylarının gebelik algısı ve fetal sağlık kontrol odağının değerlendirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Fetal Sağlık, Fetal Sağlık Kontrol Odağı, Gebelik, Gebelik Algısı, Psikolojik İyi Oluş

The Relationship Between Perception of Pregnancy with Psychological Well-Being and Fetal Health Locus of Control

Aim: This research was conducted to determine the relationship between perception of pregnancy with psychological well-being and fetal health locus of control. Method: The sample of this descriptive correlational research consisted of 461 pregnant women who applied to the pregnant outpatient clinics of a public hospital in eastern Turkey. Data; was obtained through Pregnant Presentation Form, Self-perception Scale for Pregnant Women (SPSP), Psychological Well-Being (PWB) Scale and Fetal Health Locus of Control (FHLC) Scale. In statistical evaluation; number, percentage, mean, standard deviation, pearson correlation analysis were used. Results: There was a weak positive relationship between SPSP Maternity subscale and PWB scale (r= 0.317, p= 0.000) and there was a very weak negative relationship between SPSP Body subscale and PWB scale (r= -0.125, p= 0.007). In addition there was a weak positive relationship between SPSP Maternity subscale and FHLC Internality and Powerful Others subscales (r= 0.233, p= 0.000; r= 0.192, p= 0.000). And there was a negative relationship between SPSP Maternity subscale and FHLC all subscales (r= -0.345, p= 0.000; r=-0.349, p= 0.000; r= -0.261, p= 0.000). Conclusion and Suggestions: It has been determined that high perception of motherhood during pregnancy affects psychological well-being positively and adverse body perception of pregnancy affects psychological well-being negatively. In addition, it was concluded that the internally and powerful others fetal locus of controls had a positive effect on the perception of motherhood. In the antenatal period, it may be recommended to evaluate the pregnancy perception and fetal health control focus of the expectant mothers.

Keywords:

Fetal Health, Fetal Health Locus of Control, Pregnancy, Pregnancy Perception, Psychological Well-Being,

PDF

___

Alkin, E.D., & Beydağ, K.D. (2020). Üç ve üzeri gebeliği olan kadınların algıladıkları stres düzeyi ve kendilerini algılama düzeyi ilişkisi. J Psychiatric Nurs, 11(3), 228-238. https://doi.org 10.14744/phd.2020.72621.
Ashford, K.B., & Rayens, M.K. (2015). Ethnicity, smoking status, and preterm birth as predictors of maternal locus of control. Clinical Nursing Research, 19, 172-187. https://doi.org 10.1177/1054773813498268.
Bergbom, I., Modh, C., Lundgren, I., & Lindwall, L. (2017). First-time pregnant women's experiences of their body in early pregnancy. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 31(3), 579-586. https://doi.org/10.1111/scs.12372.
Coşkun, A.M., Arslan, S., Okçu, G. (2020). Gebe kadınlarda gebelik algısının stres, demografik ve obstetrik özellikler açısından incelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(1), 1-8. https://doi.org 10.5222/HEAD.2020.001.
Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D. W., Oishi, S., ve Biswas-Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97(2), 143-156.
Duyan, V., Özcan, S. Okutucu A.C. (2012). Anne karnındaki bebek sağlık denetim odağı (AKBSDO) ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Journal of Society & Social Work, 23 (1), 13-23.
Esmaelzadeh Saeieh, S., Rahimzadeh, M., Yazdkhasti, M., & Torkashvand, S., (2017). Perceived social support and maternal competence in primipara women during pregnancy and after childbirth. International Journal ff Community Based Nursing and Midwifery, 5(4), 408-416.
Fagbenro, Azeez, D., Benjamin, E.O., & Folasade, A.O. (2018). Influence of stages of pregnancy on the psychological well-being of pregnant women in Ibadan, Nigeria. International Journal of Caring Sciences,11(2), 719.
Fahami, F., Amini-Abchuyeh, M., & Aghaei, A (2018). The relationship between psychological wellbeing and body image in pregnant women. Iranian J Nursing Midwifery Res, 23, 167-71. https://doi.org/10.4103/ijnmr.IJNMR_178_16.
Gönenç, İ.M., Duyan, V., Erkal, S.İ., Purutçuoğlu, E., Güven, H.K. (2016). Antenatal dönemde verilen gebe eğitiminin fetal sağlık kontrol odağına etkisinin incelenmesi. Jinekoloji Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 13(1), 12–7.
İnanir, S., Cakmak, B., Nacar, M.C., Güler,. A.E., Inanir, A. (2015). Body image perception and self-esteem duringpregnancy. Journal of womens health and reproduction sciences, 3(4), 196-200. https://doi.org/10.15296/ijwhr.2015.41.
Kordi, M., Heravan, M.B., Asgharipour, N., Akhlaghi, F., & Mazloum, S.R.(2017). Does maternal and fetal health locus of control predict self-care behaviors among women with gestational diabetes?. J Edu Health Promot, 6, 73. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_12_16.
Kumcağız, H., Ersanlı, E., Murat, N. (2017). Gebelerin kendilerini algılama ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 23-31. https://doi.org/10.14744/phd.2017.12599.
Küçükkaya, B., Sarıkaya, N.A., Süt, H.K., Öz, S. (2020). Gebelikte alınan kiloya bağlı beden algısı ile gebeliğin kabulü arasındaki ilişki. JAREN, 6(3), 426-32. https://doi.org/10.5222/jaren.2020.15010.
Labs, S.M., & Wurtele, S.K. (1986). Fetal health locus of control scale: development and validation. J Consult Clin Psychol, 54; 814-819. Mirzakhani, K., Ebadi, A., Faridhosseini, F., & Khadivzadeh, T. (2020). Well-being in high-risk pregnancy: an integrative review. BMC pregnancy and childbirth, 20(1), 526. https://doi.org/10.1186/s12884-020-03190-6.
Mollard, E. (2015). Women's health locus of control during pregnancy may predict risk for postpartum depression. Evidence-based nursing, 18(3), 73. https://doi.org/10.1136/ebnurs-2014-101985.
Murnan, A., Keim, S., & Klebanoff, M. (2022). Understanding relationships between fetal health locus of control (FHLC) and maternal marijuana use during pregnancy. Clinical nursing research, 1-7, https://doi.org/10.1177/10547738211068925.
Özcan, S., Duyan, V. (2015). Fetal health locus of control in a sample of pregnant Turkish women. Turk J Med Sci, 45, 714-722. https://doi.org/10.3906/sag-1405-20.
Przybyła-Basista, H., Kwieci´nska, E., & Ilska, M. (2020). Body acceptance by pregnant women and their attitudes toward pregnancy and maternity as predictors of prenatal depression. Int. J. Environ. Res. Public Health 17, 9436; https://doi:10.3390/ijerph17249436.
Pullmer, R., Zaitsoff, S., & Cobb, R. (2018). Body satisfaction during pregnancy: the role of health-related habit strength. Maternal and Child Health Journal, 22, 391-400. https://doi.org/10.1007/s10995-017-2406-9.
Sağlam, B. (2020). Prenatal Dönemde Kadınlarda Psikolojik İyi Oluşu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Psikoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İbn Haldun Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Telef, B.B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 28(3), 374-384.
Yuksel, A., Bayrakci, H., & Yılmaz, E. (2019). Self-efficacy, psychological well-being and perceived social support levels in pregnant women. International Journal of Caring Sciences, 12(2), 1120.
Zdolska-Wawrzkiewicz, A, Bidzan, M., Chrzan-Detko´s, M., & Pizu´nska, D. (2020). The dynamics of becoming a mother during pregnancy and after childbirth, Int. J. Environ. Res. Public Health, 17(57). https://doi:10.3390/ijerph17010057.