Muhammed Güzelhisârî ve Ezhâru't-tenzîl isimli tefsirinin rivayet açısından değeri
Osmanlı tefsir geleneğinin içerisinde ismi anılması gereken müfessirlerden biri de Muhammed Güzelhisârî‟dir. O, bir müfessir olarak tefsir alanındaki eserleri yanında İslâmî ilimlerin diğer alanlarında da eserler vermiş velûd bir ilim adamıdır. Bu makale Güzelhisâri‟nin şahsiyetini, ilmî kişiliğini, eserlerini ve tefsiri Ezhâru‟t-Tenzîl‟i rivayet açısından değerlendirmeyi hedeflemektedir.
Muhammed Guzelhisarı and importance of his commentary Named Ezharu't-tenzıl as a hearsay
One of the Ottomans most prevalent comentators that shoud be mendtioned (or touch upon) is Guzelhisarı. Aside from his being a commentator, he produced many books over islamic sciences which shows how prolific he is. This articles aims at getting to know his personality, his works and tries to evaluate Ezharu't-Tenzil as a hearsay.
___
- Abay, Osmanlı Dönemi Müfessirleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 1992.
- Albayrak, Hâlis, Tefsir Usûlü, İstanbul: Şûle Yayınları, 1998.
- el-Bağdâdî, İbrahim b. Muhammed, er-Ravda fil-Kıraâtil-İhdâ Aşra; (thk. Mustafa Adnan), Medine: Mektebetül-Ulûm, 1. Baskı, 1424/2004.
- el-Bağdâdî, İsmail, Hediyyetül-Ârifîn, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1955.
- el-Beğavî, Mesûd el-Ferrâ, Meâlimut-Tenzîl, Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el- Halebî ve Evlâdihi, 1375/1955 (Hâzin Tefsiriyle birlikte).
- Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin, Delâilün-Nübüvve ve Marifetü Ahvâli Sâhbiş-Şerîa, (thk. Abdulmutî Kalacî), Beyrut 1405/1985.
- Bilmen, Ömer Nasûhi, Büyük Tefsir Tarihi, Ankara: Diyanet İşleri Reisliği Yayınları, 1955.
- Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul: Meral Yayınları, ts.
- Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1988.
- Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
- Cici, Recep, Bir Osmanlı Fakihi Âlim Muhammed b. Hamzanın Fıkıh Risaleleri, Bursa: Emin Yayınları, 2006.
- Çetin, Abdurrahman, Kuran-ı Kerimin İndirildiği Yedi Harf ve Kıraatlar, İstanbul: Ensar Yayınları, 1995.
- Çetin, Abdurrahman, Kuran İlimleri ve Kuran-ı Kerim Tarihi, İstanbul: Dergah Yayınları, 1982.
- Çetiner, Bedreddin, Ebul-Berekât en-Nesefî ve Medârik Tefsiri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1995.
- Demirci, Muhsin, Konulu Tefsire Giriş, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006.
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşas es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, (thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamit), Beyrut: Dâru İhyâis-Sünnetin-Nebeviyye, ts.
- Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelusî, İkdul-Leâlî fil-Kıraâtis-Sebil-Avâlî, (thk. Alican Dağdeviren), İzmir: Dârun-Nil, 2. Baskı, 2011.
- Ebul-Kâsım b. Sellâm, en-Nâsih vel-Mensûh, (thk. Muhammed Züheyr Saviş- Muhammed Kenan), Beyrut 1986.
- Ebû Şâme, Abdurrahmân b. İsmâîl, İbrâzül-Meânî min Hırzil-Emânî, (thk. Mahmûd b. Abdulhâlık), Medine: el-Câmiatül-İslâmiyye, 1413.
- Emecan, Feridun, Aydın‛, İstanbul: DİA, 1995.
- İbnül-Cezerî, Ebul-Hayr Muhammed b. Muhammed en-Neşr filKıraâtil-Aşr, Buyrut: Dârul-Kütübil-İlmiyye, ts.
- İbn Haleveyh, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ahmed, el-Huccetu fil-Kıraâtis-Seb, Beyrut: Dâruş-Şurûk, 3. Baskı, 1399/1979.
- İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünenü İbn Mâce, (thk. Muhammed Fuâd Abdulbakî), Kâhire: Mektebetü Îsâ el-Bâbî el-Halebî, 1972.
- Gümüş, Sadrettin, Kuran Tefsirinin Kaynakları, İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1990.
- Karabulut, Ali Rıza-Ahmet Turan, Dünya Kütüphanelerinde Mevcut İslam Kültür Tarihi ile İlgili Eserler Ansiklopedisi, Kayseri: Akabe Yayınları, ts.
- Karaçam, İsmail, Kıraat İlminin Kuran Tefsirindeki Yeri ve Mütevatir Kıraatların Yorum farklılıklarına Etkisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Vakfı Yayınları, 1996.
- Kaya, Süleyman, 17. Yüzyıl Sonlarında Muhalif Bir Metin: Muhammed b. Hamza el- Aydınînin Beyul-Îne Risalesi‛, Dîvan Disiplinler Arası Çalışmalar Dergisi, İstanbul: Bilim ve Sanat Vakfı Yayınları, 2009/1, sayı: 26.
- Kehhâle, Ömer Rıza, Mûcemul-Müellifîn, Dımeşk 1957.
- el-Kurtubî, Muhammed b. Abdilvehhâb, el-Miftâh fil-Kıraâtis-Sebatil-Müsemmîne bil-Meşhûrîn, (thk. Hâtim Salih ed-Dâmin), Dımeşk: Dârul-Beşâir, 1. Baskı, 1427/2006.
- Mekkî b. Ebî Tâlib, el-Keşf an Vucûhil-Kıraâtis-Seb, (thk. Muhyiddîn Ramazan), Dımeşk 1394/1974.
- Mollaibrahimoğlu, Süleyman, Süleymaniye Kütüphanesinde Bulunan Yazma Tefsirler (Metod ve Kaynakları), İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları, 2002.
- en-Nehhâs, Ebû Cafer, en-Nâsih vel-Mensûh, (thk. Süleyman b. İbrahim), Beyrut 1991.
- en-Nesefî, Mahmûd, Medâriküt-Tenzîl, İstanbul: Dâru Kahraman, 1984.
- Paçacı, Mehmet, Osmanlı Medresesinde Tefsir Öğretiminin Yeri ve Çağdaşlıkla Karşılaşması‛, Osmanlı Toplumunda Kuran Kültürü ve Tefsir Çalışmaları I, İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kuran ve Tefsir Akademisi, 2011.
- Serinsu, Ahmet Nedim, Kuranın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nuzûlün Rolü, İstanbul: Şule Yayınları, 1994.
- es-Suyûtî, Celâleddîn, Lubâbun-Nukûl fi Esbâbin-Nuzûl, İstanbul: Salah Bilici Kitabevi Yayınları, ts.
- et-Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa, el-Câmius-Sahih (Sünen), (thk. Muhammed Şakir), Kâhire ts.
- Turgut, Ali, Tefsir Usûlü ve Kaynakları, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1991.
- ez-Zerkânî, Muhammed Abdulazîm, Menâhilul-İrfân fî Ulûmil-Kurân, Mısır: Dâru İhyâil-Kütübil-Arabiyye, 3. Baskı, ts.