Dilek AYGİN, Özdem KAYNAR KALKAN, Nermin AKBAYIR

Ameliyat Sonrası Erken Dönem Mobilizasyonun Hızlı İyileşmeye Katkısı

Artan cerrahi girişimlerle birlikte geleneksel yöntemler yerine kanıta dayalı yöntemler kullanılmaya başlanmıştır. Cerrahi bakım ve tedavi yöntemleri standartlaştırılarak bir protokolde tek çatı altında toplanmıştır. Cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme (ERAS); hastada gelişebilecek komplikasyonları engellediği, iyileşme sürecini hızlandırdığı, hastanede kalış süresini kısalttığı ve maliyeti azalttığı için günümüzde sıkça kullanılmaktadır. Erken mobilizasyon, ERAS protokolü içinde yer alan çok yönlü bir yaklaşımdır. Cerrahi sürecin vazgeçilmez bir parçasıdır. Erken dönemde mobilizasyon uygulamasıyla; pulmoner, tromboembolik ve kardiyak komplikasyonların, azalmış kas gücünün ve insülin direncinin önüne geçilebilmektedir. Bu derleme ERAS protokolü kullanımının faydalarının incelenmesi ve cerrahi sonrası erken mobilizasyonun öneminin vurgulanması amacıyla kaleme alındı.

Anahtar Kelimeler:

ERAS protocols, nursing, early mobilization, evidence-based practices

The Contribution Of Early Postoperative Mobilization To Rapid Recovery

With the increasing number of surgical interventions, evidence-based methods have been used instead of traditional methods. Surgical care and treatment methods have been standardized and gathered under a single protocol in protocol. Enhanced Recovery After Surgery (ERAS); It is frequently used today because it prevents complications that may develop in the patient, accelerates the healing process, shortens the hospital stay, and reduces the cost. Early mobilization; is a versatile approach within the ERAS protocol. It is an indispensable part of the surgical process. With early mobilization application; pulmonary, thromboembolic, and cardiac complications, decreased muscle strength and insulin resistance can be prevented. This review was written to examine the benefits of using the ERAS protocol and to emphasize the importance of early postoperative mobilization

Keywords:

ERAS protocols, nursing, early mobilization, evidence-based practices,

PDF

___

Kehlet H, Wilmore DW. Surgical care–how can new evidence be applied to clinical practice?. Colorectal Disease. 2010;12(1):2-4.
Ersoy E, Gündoğdu H. Cerrahi sonrası iyileşmenin hızlandırılması. Ulusal Cerrahi Dergisi. 2007;23(1):35-40.
Gündoğdu, H. Ameliyat sonrası iyileşmenin hızlandırılması. İçinde: Sayek İ. editör. Temel Cerrahi, 4. Baskı, Ankara, Güneş Tıp Kitabevleri, 2013.118-125.
Uğurlu AK, Kula Şahin S, Seçginli S, Eti Aslan F. Ameliyat Sonrası ilk 24 saatte erken ayağa kaldırmanın hızlı iyileşmeye etkisi: Sistematik derleme. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences. 2017;9(4):280-288.
Auyong DB, Allen CJ, Pahang JA, Clabeaux JJ, MacDonald KM, Hanson NA. Reduced length of hospitalization in primary total knee arthroplasty patients using an updated enhanced recovery after orthopedic surgery (ERAS) pathway. The Journal of Arthroplasty. 2015;30(10):1705-1709.
Gustafsson UO, Scott, MJ, Hubner M, Nygren J, Demartines N, Francis N, Ljungqvist O. Guidelines for perioperative care in elective colorectal surgery: Enhanced recovery after surgery (ERAS®) Society recommendations: 2018. World Journal of Surgery. 2019;43(3):659-695.
Varadhan KK, Neal KR, Dejong CH, Fearon KC, Ljungqvist O, Lobo DN. The enhanced recovery after surgery (ERAS) pathway for patients undergoing major elective open colorectal surgery: a meta-analysis of randomized controlled trials. Clinical Nutrition. 2010;29(4):434-440.
Sánchez-Jiménez R, Álvarez AB, López JT, Jiménez AS, Conde FG, Sáez JAC. ERAS (Enhanced Recovery after Surgery) in colorectal surgery. In: Khan JS. editor. Colorectal cancer-surgery, diagnostics and treatment. Rijeka: IntechOpen; 2014. p. 487-503.
Varadhan KK, Lobo DN, Ljungqvist O. Enhanced recovery after surgery: the future of improving surgical care. Critical Care Clinics. 2010;26(3):527-547.
Arrick L, Mayson K, Hong T, Warnock G. Enhanced recovery after surgery in colorectal surgery: impact of protocol adherence on patient outcomes. Journal of Clinical Anesthesia. 2019;55:7-12.
Bölükbaş N, Birlikbaş S. ERAS rehberleri cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme protokolleri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2019;2(3):194-205.
Demirhan İ, Pınar G. Postoperatif iyileşmenin hızlandırılması ve hemşirelik yaklaşımları. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik E Dergisi. 2014;2:43–53.
ERAS Türkiye Derneği. https://eras.org.tr/page.php?id=10&saglikCalisani=true (Erişim Tarihi: 03.08.2022).
Khan S, Gatt M, Horgan A, Anderson I, MacFie J. Guidelines for implementation of enhanced recovery protocols. Issues in Professional Practice. 2009.
Çınar V. Batın ameliyatı geçiren hastalarda erken ambulasyonun bağırsak fonksiyonlarına etkisinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon, 2005, 7.
Stiller K, Phillips A. Safety aspects of mobilizing acutely ill inpatients. Physiotherapy Theory and Practice. 2003;19(4):239-258.
Yolcu S, Akın S, Durna Z. Ameliyat sonrası dönemde hastaların hareket düzeyleri ve hareket düzeyleri ile ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2016;13(2):129-138.
Pashikanti L, Von Ah D. Impact of early mobilization protocol on the medical-surgical inpatient population: an integrated review of literature. Clinical Nurse Specialist. 2012;26(2):87-94.
Tazreean R, Nelson G, Twomey R. Early mobilization in enhanced recovery after surgery pathways: current evidence andrecent advancements. Journal of Comparative Effectiveness Research. 2021;11(2):121-129.
Kırtıl İ, Kanan N. Abdominal cerrahi girişim sonrası erken mobilizasyonun gastrointestinal işlevlere etkisi: Sistematik derleme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2021;30(3):166-176.
Terzioglu F, Şimsek S, Karaca K, Sariince N, Altunsoy P, Salman MC. Multimodal interventions (chewing gum, early oral hydration and early mobilisation) on the intestinal motility following abdominal gynaecologic surgery. Journal of Clinical Nursing. 2013;22(13-14):1917-1925.
Berend KR, Lombardi AV, Mallory TH. Rapid recovery protocol for peri-operative care of total hip and total knee arthroplasty patients. Surgical Technology International. 2004;13:239.
Kenyon-Smith T, Nguyen E, Oberai T, Jarsma R. Early mobilization post–hip fracture surgery. Geriatric Orthopaedic Surgery & Rehabilitation. 2019;10:2151459319826431.
Kieran M, McCoy P, Webber BA, Pryor JA. Surgical patients and patients requiring intensive care. Physiotherapy for Respiratory and Cardiac Problems. Edinburgh: Churchill Livingstone. 1993;237.
Özalevli S. Toraks cerrahisinde postoperatif pulmoner rehabilitasyon. Bulletin of Thoracic Surgery/Toraks Cerrahisi Bülteni. 2015;6(1):16-25
Beliveau MM, Multach M. Perioperative care for the elderly patient. Medical Clinics. 2003;87(1):273-289.
Çilingir D, Candaş B. “Cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme protokolü ve hemşirenin rolü”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(2):137-143.
Jones C, McDermott K. Rehabilitation after critical illness. Br J Intensive Care. 2004;14(4): 123-127.
Kalisch BJ, Lee S, Dabney BW. Outcomes of inpatient mobilization: a literature review. Journal of Clinical Nursing. 2014;23(11-12):1486-1501.
Özçelik Z, Uçar N, Yılmaz D, Koç N. Yoğun bakım hastalarında erken mobilizasyon uygulanması ve erken mobilizasyonun hasta hemodinamiğine etkileri. Journal Turkish Social Intensive Care. 2017;15(2):53-58.
Vermişli S, Çakmak Ö, Müezzinoğlu T, Aslan G, Baydur H. The effect of postoperative early mobilization on healing process and quality of life following radical cystectomy and ileal conduit: a randomized prospective controlled trial. Journal of Urological Surgery. 2022;9(1):9-19.
Genç A. Yoğun bakım hastalarında uygulanan mobilizasyon programlarının kardiyopulmoner sistem üzerine etkileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2007, 16-17.
Dal Ü, Bulut H, Demir SG. Cerrahi girişim sonrası hastaların evde yaşadıkları sorunlar. Bakırköy Tıp Dergisi. 2012;8(1):34-40.
Liebermann M, Awad M, Dejong M, Rivard C, Sinacore J, Brubaker L. Ambulation of hospitalized gynecologic surgical patients: a randomized controlled trial. Obstetrics & Gynecology. 2013;121(3):533-537.
Ludwig C, Angenendt S, Martins R, Mayer V, Stoelben E. Intermittent positive-pressure breathing after lung surgery. Asian Cardiovascular and Thoracic Annals. 2011;19(1):10-13.
Devrez N. Koroner anjiyoplasti uygulanan hastalarda erken mobilizasyon ve spongostan destekli pansumanın kanama, ağrı ve idrar yapma üzerine etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2015, 83.
Şerifoğlu R, Bilgen M.S, Atıcı T, Bilgen ÖF, & Yılmazlar A. Artroplastide derin ven trombozu profilaksisinde aktif ve erken hareketin etkinliği. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;33(3),127-134.
Vermisli S, Cakmak O, Muezzinoglu T, Aslan G, Baydur H. The effect of postoperative early mobilization on the healing process and quality of life following radical cystectomy and ileal conduit: A randomized prospective controlled trial. Journal of Urological Surgery. 2022;9(1): 9-19
Stewart SP. Joint replacement and rapid mobilization: a clinical perspective on rapid arthroplasty mobilization protocol. Orthopaedic Nursing. 2012;31(4):224-229.
King L. Developing a progressive mobility activity protocol. Orthopaedic Nursing. 2012;31(5):253-262.
Mitchell M. The future of surgical nursing and enhanced recovery programs. British Journal of Nursing. 2011;20(16):978-984.
Burch J. What does enhanced recovery mean for the community nurse?. British Journal of Community Nursing. 2009;14(11):490-494.
Eti Aslan F. Ameliyat sonrası bakım. İçinden Karadakovan A& Eti Aslan F. editör. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Ankara, Akademisyen Tıp Kitabevi, 2014. ss.294.
Green M, Marzano V, Leditschk, IA, Mitchell I, Bissett B. Mobilization of intensive care patients: a multidisciplinary practical guide for clinicians. Journal of Multidisciplinary Healthcare. 2016;9:247-256
Brockway PM. The ambulatory surgical nurse. Evolution, competency, and vision. The Nursing Clinics of North America. 1997;32(2):387-394.
Teeuwen PH, Bleichrodt RP, Strik C, Groenewoud JJM, Brinkert W, Van Laarhoven CJHM, Bremers AJA. Enhanced recovery after surgery (ERAS) versus conventional postoperative care in colorectal surgery. Journal of Gastrointestinal Surgery. 2010;14(1): 88-95.