Kitle İletişim Araçlarıyla Verilen Sağlık Eğitimi Haberlerine Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi

Bu araştırmanın temel amacı yetişkinlerin kitle iletişim araçlarıyla verilen sağlık eğitimi haberlerine yönelik tutumlarını belirleyebilmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu amaçla öncelikle 20 yaş ve üstü 50 yetişkin bireyin, kitle iletişim araçları (gazete, internet, radyo ve televizyon) ile verilen sağlık haberleriyle ilgili yazmış oldukları kompozisyonlardaki duygu ve düşüncelerinden yola çıkarak 99 tutum maddesinden oluşan bir madde havuzu oluşturulmuştur. Gerekli inceleme ve düzenlemeler yapıldıktan ve uzman görüşleri alındıktan sonra madde sayısı 63’e düşürülmüştür. Ölçek 5’ li likert tipinde hazırlanmış ve gerekli izinler alındıktan sonra İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dâhili ve Cerrahi Tıp Bilimleri Anabilim Dalı Poliklinikleri Bekleme Salonlarında ulaşılan 20 yaş ve üstündeki 456 kişiye uygulanmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda Kitle İletişim Araçlarıyla Verilen Sağlık Eğitimi Haberlerine Yönelik Tutum Ölçeği, faktör yükleri ,50 ila ,79 arasında değişen 47 madde ve iki alt ölçekten oluşan bir yapı sergilemiştir. Elde edilen alt ölçekler Gerçeklik ve Önemlilik olarak adlandırılmışlardır. Ölçeğin toplamının açıkladığı varyans %44,727 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin toplamının Cronbach alfa güvenirlik katsayısı ,946; alt ölçeklerin ise Gerçeklik için ,945 ve Önemlilik için ,937 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık haberi, sağlık eğitimi, yetişkin, yetişkin eğitimi, kitle iletişim aracı, tutum, ölçek geliştirme

Development of an Attitude Scale toward the Health Education News Delivered by Mass Media

The aim of this research is to develop a valid and reliable scale that can be used to determine the attitudes of adults toward health education news delivered by mass media. An item pool consisting 99 attitude items was formed based the compositions of 50 adults above 20 years of old involving their feelings and opinions toward health education news in mass media such as newspaper, internet, radio and television. After necessary investigation/editing and having expert evaluation the number of items reduced to 62 for the further statistical analysis. Five point Likert type scale was conducted to 456 adults (patients and patient attendants) who are 20 years and older, in the waiting halls of Istanbul University Cerrahpaşa Faculty of Medicine, Internal and Surgical Medicine Departments Polyclinics. The results of exploratory factor analysis revealed a scale named as “Attitude Scale toward Health Education News Delivered by Mass Media”. The scale consisted of 47 items that factor loadings ranged from .50 to .79, and two subscales as “reality” and “importance”. The total variance explained by the scale was %44.727. The Cronbach’s Alpha Reliability of the scale was found as .945 for “reality” and .937 for “importance” sub-scales and as .946 for the total.

Keywords:

Health news, health education, adult, adult education, mass media, attitude, scale development,

PDF

___

Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Baltaş, Z. (2008). Sağlık psikolojisi. (4. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Bilir, M. (2009). Yetişkin eğitiminin tarihsel gelişimi, A. Yıldız ve M. Uysal (der.). Yetişkin eğitimi (25-83). İstanbul: Kalkedon.
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
Çınarlı, İ. (2008). Sağlık iletişimi ve medya. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Demir, V. (2006). Medya etiği. 1.Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Duman, A. (2007). Yetişkinler eğitimi. (Genişletilmiş 2. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Girgin, A. (2008). Gazeteciliğin temel ilkeleri. DER Yayınları:398 İstanbul.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar. (12. Baskı). Psikoloji-Psikiyatri Dizisi: 1, İstanbul: Evrim Basım Yayım Dağıtım.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Koçak A ve Bulduklu Y (2010) Sağlık iletişimi: Yaşlıların televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme motivasyonları, Selçuk İletişim, 6(3), 5-17.
Okçabol, R. (1996). Halk eğitimi. (2. Basım). İstanbul: DER Yayınevi.
Özvarış, Ş.B (2001). Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Geliştirme Vakfı.
Resmi Gazete (2000). Halkın sağlık eğitimi yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete, 6 Ağustos 2020, Sayı: 24132. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
Resmi Gazete (2011). Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname. T.C. Resmi Gazete, 6 Kasım 2011, Sayı: 28103, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
UNESCO (1985). Yetişkin eğitimi terimleri. Çeviren: A.F. Oğuzkan. Ankara: UNESCO Milli Eğitim Komisyonu.
Ural, O. (2009). Yetişkin eğitiminde program alanları, A. Yıldız ve M. Uysal (der.). Yetişkin eğitimi (177-198). İstanbul: Kalkedon.
Yılmaz, H. (1998). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (3. Baskı). Konya: Mikro Basım Yayım Dağıtım.
Yüksel, E. (2001). Medyanın gündem belirleme gücü. Çizgi Kitabevi Yayınları: Konya.