Türkiye’de Hemşirelik Alanında Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Amaç: Bu araştırma, ülkemizdeki hemşirelik alanındaki Hematolojik Kök Hücre Transplantasyonuna yönelik yapılan lisansüstü tezleri niceliksel ve içerik açısından incelemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırmada verilerin toplanması amacıyla öncelikle alan yazın taraması yapılmış, daha sonra Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı detaylı tarama sistemi üzerinden ‘‘kemik iliği nakli’’, ‘‘kemik iliği transplantasyonu’’, ‘‘kök hücre nakli’’ ve ‘‘kök hücre transplantasyonu’’ anahtar kelimeleri ve konu olarak “hemşirelik=nursing” seçilerek taranmıştır. Tarama sonunda 2005-Ocak 2022 yılları arasında Hemşirelik alanında konu ile ilgili yapılmış 24 tez belirlenmiştir. Künye bilgisinde yeterli verinin olmadığı ve tam metnine ulaşılamayan bir tez inceleme dışı bırakılmış ve araştırmada toplam 23 tez değerlendirilmiştir. Bulgular: Tezlerin %95,65’inin (n=22) yüksek lisans tezi olduğu ve %30,43’ünün (n=7) 2019 yılında ve %52,17’sinin İstanbul’da yapılmış olduğu belirlenmiştir. Yapıldığı anabilim dalı programına göre %43,48’inin (n=10) Hemşirelik, %30,43’ünün (n=7) İç Hastalıkları Hemşireliği programlarında tamamlandığı, danışmanının unvanına göre incelendiğinde %39,13’ünün (n=9) Doktor Öğretim Üyesi unvanına sahip olduğu belirlenmiştir. Tezlerin %91,30’unun (n=21) kantitatif, kantitatif çalışmaların %61,90’ının (n=13) Tanımlayıcı desende yapıldığı belirlenmiştir. Örneklem grubuna göre incelendiğinde tezlerin %60,87’sini (n=14) hastaların oluşturduğu, hasta, bakım veren ve her ikisinin dahil edildiği çalışmaların %90,48’inin (n=19) kök hücre transplantasyonu sonrasındaki dönemde yapıldığı belirlenmiştir. Sonuç: Hemşirelik alanında hematopoetik kök hücre nakline yönelik tezlerin daha çok yüksek lisans düzeyinde olduğu, yıllar arttıkça yapılan tezlerin arttığı, tezlerin daha çok tanımlayıcı olarak yapıldığı, örnekleminin daha çok hastalar olduğu görülmüştür. Bu bağlamda hasta ve yakınlarının birlikte dahil edildiği, nakil öncesi süreci de kapsayan kanıt düzeyi yüksek tezlerin yapılmasının gerektiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

hemşirelik, kemik iliği transplantasyonu, kök hücre transplantasyonu, tezler

A Review of Postgraduate Thesis on Hematopoietic Stem Cell Transplantation in The Field of Nursing in Turkey

Aim: This research was carried out in order to examine the graduate thesis on Hematological Stem Cell Transplantation in the field of nursing in our country in terms of quantitative and content. Method: In order to collect the data in the research, a literature review was carried out first, and then the keywords "bone marrow transplantation" and "stem cell transplantation" were selected and "nursing" was specified as the subject through the detailed reviewing system of the Databases of National Thesis Center of the Council of Higher Education. At the end of the review, 24 theses on the subject were determined in the field of nursing between 2005 and January 2022. A thesis that did not have sufficient data in the masthead information and whose full text could not be reached was excluded from the review and a total of 23 thesis were evaluated in the research. Findings: It was determined that 95.65% (n=22) of the thesis was a master's thesis and 30.43% (n=7) of it was carried out in 2019 and 52.17% of it was carried out in Istanbul. According to the department program, 43.48% (n=10) was completed in Nursing and 30.43% (n=7) in Internal Medicine Nursing programs, and 39.13% (n=9) had the title of Doctoral Faculty Member when examined according to the title of the consultant. It was determined that 91.30% (n = 21) of thesis are quantitative, 61.90% of the quantitative studies (n = 13) was made in the descriptive pattern. When examined according to the sample group, it was determined that 60.87% (n=14) of the thesis were composed of patients and 90.48% (n=19) of the studies that included the patient, nurse and both were done in the period after stem cell transplantation. Result: It was observed that the thesis for hematopoietic stem cell transplantation in the field of nursing is mostly at the graduate level, the number of theses is increasing as the years pass by, the thesis was made more descriptively, and the sample of them mostly consists of patients. In this context, it was revealed the necessity of theses with a high level of evidence, including the pre-transplant process, in which the patient and their relatives are included together.

Keywords:

bone marrow transplantation, nursing, stem cell transplantation, theses,

PDF

___

1. Kapucu S S, Karaca Y. Kök hücre naklinde hasta değerlendirilmesi ve bakım. C.Ü. Hemşirelik Dergisi 2008; 12(3): 52-59.
2. Bhatia S. Long-term health impacts of hematopoietic stem cell transplantation inform recommendations for follow-up. Expert Review of Hematology 2011;4(4):437-54.
3. Majhail NS, Rizzo JD, Lee SJ, Aljurf M, Atsuta Y, Bonfim C. Recommended screening and preventive practices for long-term survivors after hematopoietic cell transplantation. Bone Marrow Transplantation 2012;47(3):337-41.
4. Yeğin ZA. Hematopoietik Kök Hücre Nakli Alıcılarında Uzun Dönem Komplikasyonların Yönetiminde Bütüncül Yaklaşım ve Destek Tedavileri. 8. Ulusal Kemık İliği Transplantasyonu ve Kök Hücre Tedavıleri Kongresı Özet Kitabı. Antalya. 2014: 44-47.
5. Yıldırım G, Şahin N H. Kök Hücre Nakli ve Hemşirelik Yaklaşımı. Florence Nightingale Journal of Nursing 2007;15(60), 188-194.
6. Öztunç, G. Hemşireliğin Doğası. İçinde: Aştı TA, Karadağ A, Eds. Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık:2012.s.26–35.
7. Perälä M L, Pelkonen M. Networking for the advancement of nursing research in Europe for twenty‐five years. International Journal of Nursing Practice 2004;10(1), 54-55.
8. Kocaman, G. Türkiye’de hemşirelik eğitim sorunları ve çözüm arayışları.12 Mayıs 2005 Dünya Hemşireler Günü Özel Baskı. (Genişletilmiş 2004 Baskısı). Yayın No:4, Odak Ofset, Ankara. 2005.
9. Herdman E H. Hemşirelik Araştırmalarının Önemi. Çeviri Korkmaz Yazıcı Ö. HEAD. 2010;7:3-4.
10. Matrak M. Allojenik Kök Hücre Transplantasyonu Yapılan Hastaların Yaşadığı Fizyolojik Sorunların Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2005.
11. Karacan Y. Periferik Kök Hücre Nakli Olan Hastaların Anksiyete ve Depresyon Düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2005.
12. İster E D. Kök Hücre Nakli Uygulanan Hematolojik Kanser Hastalarının Ağrı İnançları ve Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2012.
13. Oğuz G. Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu Uygulanan Hastalarda Semptomların ve Bakım Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2012.
14. Akgül N. Periferik Kan Kök Hücre Nakli Yapılmış Kanser Hastalarının Primer Bakım Vericilerinin Bakım Verme Yükü ve Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2013.
15. Deniz H. Periferik Kök Hücre Nakli Yapılmış Lösemi ve Lenfomalı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Verme Yükü Ve Yaşam Kaliteleri. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2014.
16. Kisecik Z. Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu Sonrası Ebeveynlerin Depresyon Düzeyinin Çocukların Yaşam Kalitesine Etkisi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2014.
17. Yaşar N. Hematopoietik Kök Hücre Transplantasyonu Uygulanan Hastaların Yaşam Kalitesi ve Bakım Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2016.
18. Geyik G İ. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Esnasında Müzik Terapinin Kanser Hastalarının Fiziksel ve Ruhsal Parametreleri Üzerine Etkisi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2016.
19. Altunbaş N. Çocuğuna Kemik İliği Nakli Yapılan Ebeveynlerin Sağlık Profesyonellerinden Beklentilerinin Belirlenmesi. Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2017.
20. Mantaş B. Kök Hücre Nakli Yapılan Hastalarda Öz Bakım Gücü ile Umutsuzluk Düzeyi Arasındaki İlişki. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2018.
21. Avcı Ş. Kök Hücre Nakli Olan Çocuk Hastalara Bakım Veren Hemşirelere Yönelik Hazırlanan Kanıta Dayalı Uygulama Programının Hemşirelerin Oral Mukozit Tanılama Durumuna Etkisi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2018.
22. Şahin M. Çocuğu Kemik İliği Nakli Olan Ebeveynlerin Sağlık Bakım Memnuniyeti: Bir Kit Ünitesi Örneği. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2019.
23. Eroğlu S. Kemik İliği Transplantasyonu Sonrası Hastalarda Psikolojik Dayanıklılık, Stresle Baş Etme Ve Post Travmatik Büyüme. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi. 2019.
24. Çalışkan G. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Yapılan Hastaların Taburculuk Sonrasında Evde Yaşadıkları Semptomlar ve Baş Etme Davranışlarının Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2019.
25. Bayrak E. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Yapılan Yetişkin Hastalarda Rahatlatıcı Nefes Egzersizlerinin Ağrı, Yorgunluk ve Lökosit Sayısına Etkisi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 2019.
26. Dikbıyık Boz G. Kök Hücre Nakli Sonrası Uygulanan Motivasyonel Görüşmenin Cinsel Yaşantı, Cinsel Öz-Bilinç ve Cinsel Öz Yeterliğe Etkisi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2019.
27. Baysal E. Otolog Kök Hücre Nakli Olan Multiple Myelom Tanılı Hastalarda Oral Mukozitin Önlenmesinde Kriyoterapinin Etkisi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 2019.
28. Yılmaz C. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Olan Hastaların Bilişsel İşlevselliği Ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2019.
29. Tüysüz Y. Hematopoietik Kök Hücre Nakli Yapılan Hastaların Ve Bakım Vericilerinin Tedavi Sürecine İlişkin Duygu Ve Düşüncelerinin Belirlenmesi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2020.
30. Karakaçan N. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Farkındalığının Üniversite Öğrencilerinde Gönüllü Verici Olma Durumuna Etkisi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2020.
31. Zeren C. Kemik İliği Transplantasyonu Olan 6-12 Yaş Grubu Çocuk Hastalara Terapötik Oyun Yöntemiyle Verilen Eğitimin Psikososyal Semptomlar Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2021.
32. Serttaş G. Kemik İliği Transplantasyonu Yapılan Hastalara Yatış Sürecinde Uygulanan Uğraşı Terapisinin Anksiyete Depresyon Belirtileri ve Uyku Kalitesi Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2021.