Semiha ÇAKMAK, Yasin YILDIZ, Mehmet Kenan KANBUROĞLU

COVID-19 Pandemisinin Yenidoğan Tarama Programı Hizmetleri Üzerine Etkileri

Amaç: Yenidoğan Tarama Programları; yenidoğan döneminde sık görülen hastalıklara karşı erken dönemde tanı koyabilme imkanı sağlayan, ucuz ve kolay uygulanabilir, optimal duyarlılık ve özgüllüğe sahip yöntemler olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada amacımız; COVID-19 pandemisi döneminde yenidoğan döneminde yapılması gereken tarama programlarına uyumu geçmiş yıllarla karşılaştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamız Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi Rize Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD’ nda, 11 Mart-1 Haziran 2020 tarihleri temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen tüm veriler 2018 ve 2019 yıllarının aynı zaman dilimlerindeki veriler ile karşılaştırılmıştır. Bulgular: 2020 yılı çalışma döneminde tüm Rize ilinde toplam doğan çocuk sayısı 789 olup işitme testi taraması yapılma oranı %89,1 olarak, kalça USG çekim oranı %53,4 ve topuk kanı alınma oranı %99,6 olarak gözlenmiştir. Bu durum geçmiş yıllar ile karşılaştırıldığında; işitme testi ve kalça USG tarama oranları düşüş gösterirken topuk kanı alınma oranı artış göstermiştir. Ayrıca Yenidoğan Polikliniğimizde muayene/kontrolü gerçekleştirilen hastaların (n=560) doğumlara (n=501) oranı geçmiş yıllara göre azalarak 1,12 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: COVID-19 pandemisinin ilk aylarında, işitme ve kalça USG tarama oranlarında bir azalma gözlenmiş, Topuk kanı taramasında geçmiş yılların aynı dönemine göre azalma gözlenmemiştir. Pandemi gibi kriz durumlarında, temel sağlık hizmetlerinin sunumunda değişim gözlenebileceği unutulmamalı ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

COVID-19, yenidoğan tarama programı, işitme testi, kalça ultrasonografisi

The Effects of the COVID-19 Pandemic on Newborn Screening Program Services

Aim: Newborn screening programs are inexpensive and easily applied methods with optimal sensitivity and specificity that permit early diagnosis of diseases frequently seen in the neonatal period. This study compared compliance with screening programs in the neonatal period during the COVID-19 pandemic with that in previous years. Material and Methods: The study was conducted for the period between 11 March and 1 June, 2020, at the Recep Tayyip Erdogan University Medical Faculty Rize Education and Research Hospital Children’s Health and Diseases Department. All data obtained were compared with the same periods in 2018 and 2019. Results: The number of children born in the entire province of Rize in the 2020 study period was 789. The hearing test performance rate was 89.1%, the hip USG rate was 53.4%, and the heel lance blood sampling test rate was 99.6%. Hearing test and hip USG screening rates decreased compared to previous years, while an increase was observed in heel blood sampling. The rate of patients undergoing examinations/controls in our neonatal clinic (n=560) to births (n=501) also decreased to 1.12 compared to previous years. Conclusion: A decrease was observed in hearing and hip USG screening in the first months of the COVID-19 pandemic. No decrease was observed in heel blood screening compared to the same period in previous years. Changes may be observed in the provision of basic health services in crises such as pandemics, and the requisite measures must be taken.

Keywords:

COVID-19, newborn screening program, hearing test, hip ultrasonography,

PDF

___

Altunhan H, Yilmaz FH. Yenidoğanın değerlendirilmesi ve yenidoğan taramaları. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 2018; 9(1): 28-32.
İçke S, Genç ER. Topuk kanı örneği ile yapılan ulusal yenidoğan tarama testleri ve önemi. The Journal of Pediatric Research. 2017; 4(4): 186-90.
Ersu R, Çakır E. Kistik Fibrozis Yenidoğan Tarama Testi ile tanı alan hastaları izleme rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2015. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/yayinlar/Kitaplar/KF_Rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
Tezel B, Dilli D, Bolat H, Şahman H, Ozbaş S, Acıcan D, et al. The development and organization of newborn screening programs in Turkey. Clin Lab Anal. 2014; 28(1): 63-9.
Yıldız S, Balcı S, Görak G. Guthrie Tarama Testi için örnek alma uygulamalarının ve test sonuçlarının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006; 9(1): 17-28.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. Bebek, Çocuk, Ergen İzlem Protokolleri 2018. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/yayinlar/Kitaplar/Bebek_Cocuk_Ergen_Izlem_Protokolleri_2018.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
World Health Organisation. Coronavirus Disease (COVID-19) Outbrake 2020.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. poliklinik ve sağlık raporları hakkında alınacak tedbirler. https://www.teb.org.tr/versions_latest/1265/covid19-normalle%C5%9Fme-s%C3%BCreci-ve-al%C4%B1nacak-tedbirler (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Pandemi Döneminde ameliyathanelerde alınacak enfeksiyon kontrol önlemleri. 27.04.2020. https://ohsad.org/wp-content/uploads/2020/04/COVID19-PandemiDonemindeAmeliyathanelerdeAlinacakEnfeksiyonKontrolOnlemleri.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
Yıldız Y, Telatar MT, Baykal M, Aykanat B, Yıldız İ. COVID-19 Pandemisi döneminde aşı reddinin değerlendirilmesi. DÜ Sağlık Bil Enst Derg. 2021; 11(2): 200-5.
Roberton T, Carter ED, Chou VB, Stegmuller AR, Jackson BD, Tam Y, et al. Early estimates of the indirect effects of the COVID-19 pandemic on maternal and child mortality in low-income and middle-income countries: a modelling study. The Lancet Global Health. 2020; 8(7): e901-8.
Lazzerini M, Barbi E, Apicella A, Marchetti F, Cardinale F, Trobia G. Delayed access or provision of care in Italy resulting from fear of COVID-19. The Lancet Child Adolescent Health. 2020; 4(5): 10-1.
The Lancet Editorial. COVID-19: global consequences for oncology. Lancet Oncol. 2020; 21(467).
Özbaş S. Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması uygulamaları ve son gelişmeler. II. Ulusal Sosyal Pediatri Kongresi Kitabı, 2012.
Gökçay G, Boran P, Ayça Çiprut, Tekin Bağlam. Çocukluk dönemi işitme taramalarında ülkemizde ve dünyada güncel durum. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2014; 57: 265-73.
Ardıç C. Yenidoğan İşitme Taraması sonuçları Rize; Türkiye. Konuralp Tıp Dergisi. 2017; 9(1): 41-5.
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Yenidoğan İşitme Taraması Programı Akış Şeması. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/Guncel_Test_Protokolu_.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. Program İstatistikleri. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-istatistik/program-istatistikleri.html (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
Weinstein SL. Developmental hip dysplasia and dislocation. In: Lovell and Winter’s Pediatric Orthopaedics. Morrissy RT WSete, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, 2001; 905-56.
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Tarama Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-tp-liste/geli%C5%9Fimsel-kal%C3%A7a-displazisi-gkd-tarama-program%C4%B1.html (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
Orak MM, Onay T. Gelişimsel kalça displazisinde ultrasonografik inceleme. TOTBİD Dergisi 2014; 13: 381-9.
Thaler M, Lair J, Krismer M, Landauer F. Costeffectiveness of universal ultrasound screening compared with clinical examination alone in the diagnosis and treatment of neonatal hip dysplasia in Austria. J Bone Joint Surg Br. 2011; 93(8): 1126–30.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. pandemi hastaneleri. 14500235- 403.99. https://im.haberturk.com/images/others/2020/03/20/pandemi_genelge.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
T.C. Resmi Gazete. covid19 kapsamında kamu çalışanlarına yönelik ilave tedbirler. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200322M1- 1.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2021).
Novel Coronavirus 2019 (COVID-19). National interim guidelines for public health management of contacts of cases of COVID-19. https://www.hpsc.ie/az/respiratory/coronavirus/novelcoronavirus/guidance/contacttracingguidance/National%20Interi m%20Guidance%20for%20contact%20tracing.pdf (Erişim Tarihi: 18.04.2020).
Tam C, Cheung K-S, Lam S, Wong A, Yung A, Sze M, et al. Impact of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) outbreak on ST-Segment-Elevation myocardial infarction care in Hong Kong, China. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2020; 13(4): e006631.
Chang AY, Cullen MR, Harrington RA, Barry M. The impact of novel coronavirus COVID-19 on noncommunicable disease patients and health systems: a review. Journal of internal medicine. 2021; 289(4): 450-62.
Szer J, Weisdorf D, Querol S, Foeken L, Madrigal A. The impact of COVID-19 on the provision of donor hematopoietic stem cell products worldwide: collateral damage. Bone marrow transplantation. 2020; 55(10): 2043-4.
Barnett ML, Grabowski DC. Nursing homes are ground zero for COVID-19 Pandemic. JAMA Health Forum. 2020; 1(3): e200369.
Bulucu BG, Özdil K, Çatıker A. COVID-19 Pandemisinde 6-12 yaş arası çocuklarda karşılanmamış sağlık hizmeti gereksinimleri . Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2021; 3(1): 4-17.