Feminist Gerontoloji Bağlamında Yaşlılığın Kadınsallaşması

Dünya genelinde yaşlı nüfus oranı artmaktadır. Hızla artış gösteren bu nüfus içerisinde, 65 yaş ve üzerindeki bireylerin %57,5'ini, 75 yaş ve üzerindeki bireylerin %60,5'ini, 85 yaş ve üzerindeki bireylerin ise %73,1'ini kadınların oluşturduğu görülmektedir. Bu durum yaşlılığın kadınsallaşması olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda kadın ve erkek cinsiyetleri arasındaki farklılıklara atfedilen sosyokültürel anlamlardan kaynaklanan avantajlar ve dezavantajlar bu bireylerin yaşlanma ve yaşlılık süreçlerine de etki etmektedir. Bu çalışmada yaşlanma, yalnızca insanların görünümlerinde meydana gelen fiziksel değişimler ile sınırlı olmayan "çok boyutlu ve çok yönlü" bir süreç olarak ele alınmıştır. Bu kapsamda yaşlanma süreçlerini açıklama ve anlamlandırma noktasında toplumsal cinsiyetin ve özellikle yaşlı nüfusun büyük bir kısmını oluşturan kadınların önemli bir yeri olması gerektiği görüşünü savunan feminist gerontoloji yaklaşımı bu çalışmanın temel teorik alt yapısını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı kadın ve erkek cinsiyetleri arasındaki farklılıklara atfedilen sosyokültürel anlamlardan kaynaklanan avantajların ve dezavantajların yaşlanma süreçlerine nasıl etki ettiğinin ve kadınların yaşlılık dönemlerinde karşı karşıya kaldığı sorunların ortaya konmasıdır. Yaşlı kadınların karşı karşıya kaldığı sorunlar yaşlanma sürecinin geneline ilişkin sorunları, kadınlara ilişkin sorunları ve yaşlı kadınlara ilişkin biyolojik-psikolojik-sosyal temelli sorunları kapsamaktadır. Bu sorunların çözümü noktasında, kadınların toplumsal yaşam içerisinde devamlı olarak birilerine bağımlı olmalarının önlenmesi için erkekler ile eşit şartlara sahip olmalarını sağlayacak politikaların üretilmesi büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlanma, Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Yaşlılığın Kadınsallaşması, Feminist Gerontoloji

Feminization of Old Age in the Context of Feminist Gerontology

The elderly population is increasing in all over the world. Within this rapidly increasing population, it is seen that women constitute 57.5% of the individuals aged 65 and over, 60.5% of the individuals aged 75 and above and 73.1% of the individuals aged 85 and above. This situation is defined as the feminization of elderliness. In this context, the advantages and disadvantages arising from the socio-cultural meanings attributed to the differences between male and female sexes also affect the aging and aging processes of these individuals. In this study, aging is considered as a multidimensional and multifaceted process, not limited to physical changes as people experience by age. In this context, the feminist gerontology approach, which advocates the idea that gender and especially the women constituting a large part of the elderly population should have an important place in explaining and making sense of aging processes constitutes the basic theoretical ground of this study. Objective: The purpose of this study is to examine the advantages and disadvantages of socio-cultural meanings attributed to differences between male and female genders, how it affects the aging process, and the problems experienced by women in their old ages. Conclusion and Recommendations: The problems faced by elderly women involve the general problems of the aging process, women problem, and biologically-psycho-social based problems of older women. It is very important to develop policies that ensure that women have equal conditions with men in order to prevent women from being constantly dependent on one another in social life.

Keywords:

Aging, Old Age, Women, Gender, Feminization of Old Age,

PDF

___

Arber, S., Davidson, K. ve Ginn, J., (2003). Gender and Ageing: Changing Roles and Relationships. Maidenhead: Open University Press.
Arpacı, F., Ersoy, A. F. (2012). Yaşlı Bakımı ve Yaşlılıkta Sağlıklı Beslenme. H. Bacanlı, Ş.I. Terzi, (Ed.), Yetişkinlik ve Yaşlılık Gelişimi ve Psikolojisi içinde. İstanbul: Açılım Kitap.
Artan, T. (2013) Huzurevinde Kalmakta Olan Yaşlılarda Aile İçi İstismar, Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt 24, Sayı 2; 109-122.
Artan, T. (2017) Yaşlılarla Sosyal Hizmet. SABEV Yayınları, Ankara.
Arun, Ö. (2014). "QueVadis" Türkiye? 2050'ye Doğru Yaşlanan Türkiye'yi Bekleyen Riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1-12. Arun, Ö., Arun, B. (2011). Türkiye'de Yaşlı Kadının En Büyük Sorunu: Dulluk. Sosyal Bilimler Dergisi 10 (4), 1515-1527.
Baran, A. G. (2012) Aile ve yaşlanma. A. Kasapoğlu ve N. Karkıner (Ed.), Aile sosyolojisi içinde (s. 134-165). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Buz, S. (2015). Toplumsal Cinsiyet Ve Yoksulluk Odağında Yaşlılık Olgusu. 1 Ekim 2017, http://readgur.com.
Buz, S., Beydili, E. (2015). Ankara Örneğinde Yalnız Yaşayan Yaşlı Kadınların Gereksinimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8 (37): 557-570.
Canatan, A. (2012). Yaşlı ve Yaşlanma, Sosyoloji. (J. J. Macionis, V. Akan Çev.). Nobel Yayınları.
Canatan, A. (2012). Yaşlılar ve Toplum. H. Bacanlı, Ş. I. Terzi, (Ed.), Yetişkinlik ve Yaşlılık Gelişimi Psikolojisi içinde. İstanbul: Açılım Kitap.
Candaş, A., Buğra, A., Yılmaz, V., Günseli, S. ve Çakar Yakut, B. (2010). Türkiye’de Eşitsizlikler: Kalıcı Eşitsizliklere Genel Bir Bakış. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu. 2 Ekim 2017, http://www.aciktoplumvakfi.org.tr.
Choudhury, S. ve Leonesio, M. V. (1997). Life-Cycle Aspects of Poverty Among Older Women. Washington: ORES Working Paper Series, No:71. 21 Ekim 2017, https://www.ssa.gov.
Dayıoğlu, M., Kırdar, M. G. (2010). Türkiye'de Kadınların İşgücüne Katılımında Belirleyici Etkenler ve Eğilimler. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Planlama Teşkilatı ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı-Çalışma Raporu, 5. 3 Ekim 2017, http://siteresources.worldbank.org.
Duyan, G. Ç. (2008). Yaşlı İstismarı. K. Ersanlı, M. Kalkan, (Ed.), Psikolojik Sosyal ve Bedensel Açıdan Yaşlılık içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Efe, A. ve Aydemir, M. (2015). Yaşlı Kadın Olmak: Psiko-Sosyolojik Kuramlar Çerçevesinde Yaşlılık Ve Kadın - Isparta Huzurevi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (3): 193-223.
Fadıloğlu, Ç., Şenuzun Aykar F. (2012). Yaşlıda İstismar ve İhmale Yaklaşım. Ege Tıp Dergisi, 51 (Ek Sayı): 69-77.
Fodor, E. (2006). A Different Type of Gender Gap: How Women and Men Experience Poverty. East European Politics and Societies, 20 (1): 14–39.
Gökçe, Y. (2012). Yaşlanan Dünya ve Yaşlanan İnsan. Birinci Basamak İçin Temel Geriatri içinde, Ankara Tabip Odası, Türk Geriatri Derneği ve Pratisyen Hekimlik Derneği (Ed.). Ankara: Algı Tanıtım.
Hooyman, N., Kawamoto, K. ve Kiyak, A. (2015). Aging matters an introduction to social gerontology. New Jersey, NJ: Pearson.
Martin, M., Kliegel, M. (2005). Psychologische Grundlagen der Gerontologie. Kohlhammer, Stuttgart.
Mollenkopf, H., ve Walker, A., (2007). Quality of Life in Old Age: International and Multi-Disciplinary Perspectives. Dordrecht: Springer.
Neusel, A., Tekeli, S., Akkent, M. (1991). Aufstand im Haus der Frauen. Frauenforschung aus der Türkei. Orlando Frauenverlag: Berlin.
Özar, Ş. (2011). Eşi Vefat Etmiş Kadınlar İçin Bir Nakit Sosyal Yardım Programı Geliştirilmesine Yönelik Araştırma Projesi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Final Raporu. 19 Ekim 2017, http://www.spf.boun.edu.tr.
Özmete, E. (2016). Hwalek-Sengstock Yaşlı İstismarı Tarama Testi: Türkçeye Uyarlama Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17 (Ek.1), 45-52.
Reinhold, G. (1991). Soziologie-Lexikon. Oldenbourg: Müncehn, Wien.
Şener, Ü. (2009). Kadın Yoksulluğu. Ankara: TEPAV Değerlendirme Notu. 14 Ekim 2017, http://www.tepav.org.tr.
Tews, H. P. (1971). Soziologie des Alterns Bd. 1. Heidelberg: Quelle&Meyer.
Tufan, İ. (2002). Antikçağdan Günümüze Yaşlılık. İstanbul: Aykırı Araştırma. 2 Ekim 2017, http://www.itgevakif.com.
Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınları.
Tufan, İ. (2004). Modernleşme Hareketi Bağlamında Türkiye› De Kuşaklar Arasındaki İlişkiler; Türkiye’de Modernleşme Hareketi Genç Ve Yaşlı Kuşakların İlişkilerine Nasıl Bir Etki Yapıyor? TÜBİTAK Projesi. 12 Ekim 2017, http://itgevakif.com.
Tufan, İ. (2006). Yaşlılıkta Bakıma Muhtaçlık ve Yeni Bir Bakım Kültürü. Sosyal Bakım Sigortası: Demografik Değişimlerin Yarattığı Bir Sorun ve Tartışmaya Açık Bir Konsept. Yayınlanmamış Çalışma. 11 Ekim 2017, http://itgevakif.com.
Tufan, İ. (2007). Birinci Türkiye Yaşlılık Raporu. Antalya: GeroYay. 12 Kasım 2017, http://www.itgevakif.com.
Tufan, İ. (2014). Türkiye’de yaşlılığın yapısal değişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Tufan, İ. (2015). Kadın ve yaşlılık: Türkiye gerontoloji atlası araştırması. Kimlik Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 10-16.
TÜİK, (2015). Nüfus İstatistikleri 2015. 19 Ekim 2017, https://biruni.tuik.gov.tr.
TÜİK. (2013). İstatistiklerle Yaşlılar 2013. 1 Ekim 2017. http://www.tuik.gov.tr.
TÜİK. (2014). İstatistiklerle Yaşlılar 2014. 2 Ekim 2017. http://www.tuik.gov.tr.
Ulutaş, Ç. Ö. (2009). Yoksulluğun Kadınsallaşması ve Görünmeyen Emek. Çalışma ve Toplum 2, 25-40. United Nations, (2015). Profiles of Ageing 2013. 10 Ekim 2017, http://esa.un.org.