YETİŞKİN BİREYLERDE DİJİTAL OKURYAZARLIK VE SAĞLIK OKURYAZARLIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ: KONYA ÖRNEĞİ

Günümüz dünyası, iletişim kurarken kullandığımız yazı sembolleriyle birlikte binlerce sembolik anlatımı da kapsamaktadır. Okuryazarlık kavramı, yaşam boyu öğrenim “sürekli eğitim” bilincini oluşturma, bu bilinci geliştirme, daha etkin öğrenme için bireylerin yeni beceriler kazanmalarını sağlamaktır. Bu çalışmada Konya ilinde (Meram, Karatay, Selçuklu ilçelerinde) ikamet eden yetişkin bireylerin sağlık okuryazarlık ve dijital okuryazarlık düzeyini tespit etmek ve sağlık okuryazarlığı ve dijital okuryazarlık arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma deseni kullanılmış olup, örneklem büyüklüğü 500 kişiden oluşmaktadır. Veri toplama formunda Ng (2012) tarafından geliştirilen, Hamutoğlu ve arkadaşları (2017) tarafından Türkçeye geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılan Dijital Okuryazarlık Ölçeği ile Toçi ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen, Aras ve Temel (2017) tarafından Türkçeye geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılan Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin %57.4’ü erkek ve %42.6’sı kadındır. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ile Dijital Okuryazarlık ölçeği arasında yapılan korelasyon analizine göre pozitif yönde zayıf düzeyde ilişki bulunmaktadır(r=0.270). Sağlık Okuryazarlığı seviyesi; cinsiyet, yaş, gelir durumu ve öğrenim durumuna bağlı olarak değişmektedir. Dijital okuryazarlık seviyesi ise cinsiyet, yaş, gelir durumu, öğrenim durumuna göre değişiklik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Okuryazarlığı, Okuryazarlık, Dijital Okuryazarlık

THE RELATIONSHIP BETWEEN DIGITAL LITERACY AND HEALTH LITERACY IN ADULT INDIVIDUALS: THE CASE OF KONYA

Today's world includes thous ands of symbolic expressions along with the writing symbols we use when communicating. The concept of literacy is creating awareness of lifelong learning “continuing education”, developing this awareness and enabling individuals to acquire new skills for more effective learning. It is aimed to determine the level of health literacy and digital literacy of adult individuals residing in Konya province (Meram, Karatay, Selçuklu districts) and to determine the relation ship between health literacy and digital literacy. Quantitative research design has been used in the research and the sample size consists of 500 people. With the Digital Literacy Scale (DLS), which was developed by Ng (2012) in the data collection form and whose validity and reliability study was performed by Hamutoğlu et al. (2017) and Health Literacy Scale (HLS), which was developed by Toçi et al. (2013) and whose validity and reliability study was performed by Aras and Bayık Temel (2017), was used.57.4% of the individuals participating in the research are men and 42.6% are women. According to the correlation analysis between the Health Literacy Scale and the Digital Literacy scale, there is a positive weak correlation (r = 0.270). Health Literacy level; It varies depending on gender, age, income, and education. The level of digital literacy varies according to gender, age, income, education level.

Keywords:

Digital Literacy, Health Literacy, Literacy,

PDF

___

Nielsen-Bohlman L, Panzer AM, Kindig DA(Eds.), Health Literacy: A Prescription to End Confusion, National Academies Press, Washington 2004; pp 150-180.
Eagle, L., Reid, J., Hawkins, J., Styles, E. Breaking Through The İnvisible Barrier Of Low Functional Health Literacy: Implications For Health Communication. Studies in Communication Sciences, 2005;2: 29-56.
Eicher, K., Wieser, S., Brugger, U. The Costs Of Limited Health Literacy: A Systematic Review. International Journal Of Public Health, 2009;54: 313-324.
Kemp, G., Eagle, L. Shared Meanings or Missed Opportunities? The İmplications Of Functional Health Literacy For Social Marketing İnterventions. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 2008;2: 117-128.
Sezgin, D. Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık: Çelişkiler, Alternatifler ve Sağlık İletişimi, İstanbul 2011; pp 140-150.
Baker, D.B., Gazmararıan, J.A., Wıllıams, M.D., Scott, T., Parker, R.M., Green, D., Ren, J., Peel, J. Functional Health Literacy and the Risk of Hospital Admission Among Medicare Managed Care Enrollees, American Journal of Public Health, 2002;8: 1278-83.
Baker, D.W. The Meaning and the Measure of Health Literacy, J Gen Intern Medicine, 2006;8: 878–883.
Weiss, B. D., Mays, M. Z., Martz, W., Castro, K. M., DeWalt, D. A., Pignone, M. P., ... & Hale, F. A. Quick assessment of literacy in primary care: the newest vital sign. The Annals of Family Medicine, 2005;6: 514-522.
Ng, W. Can We Teach Digital Natives Digital Literacy? Computers Education, 2012;3: 1065-1078.
Gilster, P. Digital Literacy, New York. 1997; pp 75-82.
Chase, Z., Laufenberg D. Embracing the Squishiness of Digital Literacy. Journal of Adolescent Adult Literacy, 2011;7: 535–537.
Leung, L., Lee, P. S. N. Impact Of İnternet Literacy, İnternet Addiction Symptoms, And İnternet Activities On Academic Performance. Social Science Computer Review, 2012;4: 403-418.
Hague, C., & Payton, S. Digital literacy across the curriculum. Curriculum Leadership, 2011;10: 1-8.
Tüik, Türkiye İstatistik Kurumu, İl ve İlçe Nüfüs Bilgileri http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.do (20.09.2018).
Toçi, E., Burazeri, G., Sørensen, K., Kamberi, H., Brand, H. Concurrent Validation of Two Key Health Literacy İnstruments in a South Eastern European Population. The European Journal of Public Health, 2013;3: 482-486.
Aras, Z., Temel, A. B. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2017;2: 85-94.
Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., & Erdoğan, D. G. Dijital Okuryazarlık Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 2017;1: 408-429.
Kalaycı, Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara 2010; ss 95-101.
Türkoğlu, Ç., Sağlık Okuryazarlığı ile Öz Bakım Gücü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Isparta İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. 2016; ss 58-70.
Schaeffer, D., Berens, E. M., & Vogt, D. Health Literacy in the German Population: Results of a Representative Survey. Deutsches Ärzteblatt International, 2017;4:53-60.
Carrington, V., Robinson, M. (Eds.). Digital Literacies: Social Learning And Classroom Practices. London 2009; pp 48-53.
Marsh, J., Hannon, P., Lewis, M., Ritchie, L. Young Children’s İnitiation İnto Family Literacy Practices İn The Digital Age. Journal of Early Childhood Research, 2017;1: 47-60.
Çimen, Z. ve Bayık Temel, A. Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisi ve Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2017;3: 105–125.
Sorensen, K., Van den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., Brand, H. Health Literacy and Public Health: a Systematic Review and İntegration of Definitions and Models. BMC Public Health, 2012;12: 80.
Uğurlu Z. Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitim Materyalinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Doktora Tezi Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2011; ss 34-62
Özerbaş, M, Kuralbayeva, A. Türkiye ve Kazakistan Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018;1: 16-25.
Acar, Ç. Anne ve Babaların İlkokul Ortaokul Lise Öğrencisi Çocukları ile Kendilerinin Dijital Okuryazarlıklarına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2015; ss 70-75
Özden, M. Digital Literacy Perceptions of the Students in the Department of Computer Technologies Teaching and Turkish Language Teaching. International Journal of Progressive Education2018;4: 26-36.
Özdemir, H., Alper, Z., Uncu, Y., Bilgel, N. Health Literacy Among Adults: a Study From Turkey. Health Education Research, 2010;3: 464-477.
Pink B. Health Literacy in Australia. Canberre Time 2008:9-13.
Tokuda Y., Doba N., Butler JP., Health Literacy and Physical and Psychological Wellbeing in Japanese Adults. Patient Education and Counseling, 2009;75: 411-417.
Techataweewan, W., Prasertsin, U. Development of Digital Literacy İndicators for Thai Undergraduate Students Using Mixed Method Research. Kasetsart Journal of Social Sciences, 2018;2: 215-221.
Tekeli, P., Dijital Hikâye Anlatımı Atölyesinde Yaşlıların Dijital Okuryazarlık Deneyimlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2018; ss 52-59.
Özbay, M., Özdemir, O. Türkçe Öğretim Programı İçin Bir Öneri: Dijital Okuryazarlığa Yönelik Amaç ve Kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2014;2: 31-40.
Coşkun, Y. D., Cumaoğlu, G. K., Seçkin, H. (2013) Computer Technology Teacher Candidates’ Views On The Concepts Of Literacy Related To İnformation Technology. Journal of Human Sciences, 2013;1:1259-1272.
Akkoyunlu, B., Soylu, M. Y., Çağlar, M. Üniversite öğrencileri için “Sayısal Yetkinlik Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010;39: 10-19.
Kaya, Ş, Uludağ, A., Sağlık ve Medya Okuryazarlık Arasındaki İlişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 22:194-206.