Mehmet DOĞAN, İskender GÜN, Vesile ŞENOL

MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ ÖĞRENCİLERİNDE İŞ KAZASI SIKLIĞI VE ETKİLEYEN ETMENLER

Amaç; Tüm toplumlarda, erken yaşlarda iş hayatına atılma ve güvencesiz çalışmanın yaygınlığı çalışanların fiziksel ve mental gelişiminde gerilemelere yol açabilmekte, kazalara da maruziyeti artırabilmektedir. Bu araştırma Mesleki Eğitim Merkezinde (MEM) öğrenim gören öğrencilerin sosyo-demografik özelikleri, çalışma koşulları, iş kazası geçirme sıklığı ve etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem; Araştırmada örneklem seçilmemiş olup, öğrencilerin tamamına ulaşılmak istenmiş, fakat araştırma grubundaki 1746 öğrenciden, 1518`i (%86.9) değerlendirilmeye alınmıştır. Öğrencilere araştırmacılar gözetiminde 41 sorudan oluşan anket formu uygulanmıştır. Bulgular; Yaş ortalaması 17.9±3.1 olan öğrencilerin % 82.2`si erkektir. Çalışmaya başlama yaşı ortalaması 14.9±1.9 yıl ve günlük ortalama çalışma süresi 11.1±1.8 saattir. Öğrencilerin %59.3`ü çırak statüsünde çalışmaktadır. İş kazası sıklığı %18.9 olup, erkeklerde % 21.2, kızlarda %8.1’dir. İş kazaları en çok makine, metal ve ahşap teknolojileri alanında görülmüştür. Makinelerin neden olduğu kazalar, düşmeler ve kesikler ilk üç sıradaki iş kazası nedenleridir. İş kazası sonucu en çok yaralanma ve sakatlık el, kol ve parmaklarda görülmüştür. Sonuç; Öğrencilerin büyük çoğunluğu erkek ve çocuk işçilerdir. İş kazası olgularının sık görüldüğü makine, metal ve ahşap teknolojileri gibi ağır alanlarda genellikle erkekler çalışmaktadırlar. Yaralanma oranı elle üretilen işlerde daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler:

İş Kazası, Çırak, Mesleki Eğitim Merkezi

Determination Of Total Phenolic And Flavonoid Contents And Antioxidant Effects Of Eryngium Billarderi Delar. Extracts

Objective: Beginning to work at early ages and working without security being common may lead to regression both physically and mentally and this may increase exposition to accidents. This study has been carried out with the intention of determining socio-demographic features of students attending Vocational Training Centre (VTC), their working conditions, frequency of having occupational accidents and factors influencing them. Material and Method: Sampling was not conducted in the study so as to include all the students in the study; however, only 1518 (86.9%) students out of 1746 were assessed. A questionnaire containing 41 questions was expected to be filled in by the students under the supervision of researchers. Results; Of the students, 82,2% were male and the mean age was 17.9±3.1. The mean age of beginning to work was 14.9±1.9 years, daily working duration was 11.1±1.8 hours, and 59.3% were apprentices. The frequency of occupational accident was 18.9%. The frequency of occupational accidents was more in the realm of machinery areas, metal and wood technologies than others. The most frequent types of accidents are the ones caused by machinery, falling down and accident due to a sharp piercing device. The most of injuries occurred at hands, arms and fingers. Conclusion; The mean age of beginning to work is low. The rate of occupational accident is higher in boys than girls. In such fields, machinery, metal and wood works where generally boys have been employed the most frequent occupational accidents have happened.

Keywords:

Occupational Accident, Apprentices, Vocational Training Centre,

PDF

___

1. Akbulut T. İşçi Sağlığına Giriş. 6. Baskı, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayını, 2001: 45.
2. Sabuncu H. İş kazaları içinde: iş yeri hekimliği. 1. Baskı, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayını, 1999;213-20
3. Mütevellioğlu N. Türkiye’de çalışma sürelerinin uzaması ve ölümlü iş kazalarında artış. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2009; 32:8-14
4. Geçer H, Çağlayan Ç. Kocaeli Mesleki eğitim öğrencilerinde iş kazası sıklığı. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2004; 20:27-33.
5. Yardım N, Çipil Z, Vardar C, Mollahaliloğlu S. Türkiye İş Kazaları Ve Meslek Hastalıkları: 2000-2005 Yılları Ölüm Hızları. Dicle Tıp Dergisi 2007: 34;264- 271
6. ILO (International Labour Office), "Child Labour". http://laborsta.ilo.org. 28.01.2015
7. Türkiye İstatistik Kurumu, Çalışan Çocuklar Raporu 2012, TÜİK yayın no: 4113, Ankara 2013; 10-17
8. Bilir N, Yıldız A. İş sağlığı ve güvenliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2004; 115.
9. Erkal S, Çoşkuner S. Bir hastanede çalışan ev idaresi personelinin iş kazası geçirme durumunun ve kazalardan korunmak için aldıkları önlemlerin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2010;13:45-62
10. Öner S, Buğdaycı R, Şaşmaz T, Kurt A, Toros F. Mersin çıraklık eğitim merkezi öğrencilerinde depresyon sıklığı ve etkileyen faktörler. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2004;18:36-42.
11. Kolaç N, Ergün A, Erol S. Pazarda Çalışan çocukların çalışma koşulları ve sağlık durumları. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2006;27:30-36
12. Simpson CL, Severson RK. Risk of injury in African American hospital workers. J Occup Environ Med 2000; 42:1035-1040.
13. Ağır A. Metalden Eşya İmal Eden Atölyelerde Çalışan 12-19 Yaş Grubu Çırak İşçilerin İş Kazaları Konusunda Bilgi, Tutum Ve Davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara 1996.
14. Fırat M. 15 Yaş Altı Çalışan Çocuklar İle Aynı Yaş Grubundaki Okuyan Çocukların Sağlık Ve Sosyal Yönden Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 1998.
15. Karadağ A. Oto Sanayi İşkolunda Çırak Olarak Çalışan Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalışma Koşulları, İş Kazaları, İş Güvenlikleri Ve Sosyoekonomik Durumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 1993.
16. Sarri C, Eng E, Runyan CW. Injuries among medical laboratory housekeeping staff. Incidence and worker perceptions. J Occup Environ Med. 1991;33:52-56.
17. Pransky G, Moshenberg D, Benjamin K, et al. Occupational risks and injuries in non-agricultural Latino workers. Am J Ind Med 2002; 42:117-123.
18. Erkal S, Şafak Ş. Ankara’da hastanelerde çalışan ev idaresi personelinin karşılaştığı kazaların incelenmesi. Sağlık ve Toplum Dergisi 2002; 12:72-79.
19. Bakar C, Maral I, Aygün R. Ostim ve Ahi Evran mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören çırakların sosyo- demografik özellikleri çalışma nedenleri ve iş yaşamı ile ilgili özellikler. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2004; 17:21-27
20. Akdağ F, Koler N, Köksal O, Kayakırılmaz K. Ankara marangozlar sitesinde çalışan ve çıraklık okulunda eğitim gören genç işçilerin sağlık durumları ve beslenme alışkanlıkları üzerine bir araştırma, III. Halk Sağlığı Günleri, Kayseri 1993; ss 245-49.
21. Akış N, İrgil E, Pala K, Aytekin H. Gemlik çıraklık eğitim merkezlerinde okuyan çırakların çalışma koşulları ve sosyal sorunları, I. Ulusal İş Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Günleri, Bursa 2001; ss 54-61
22. Canbaz S. Samsun çıraklık eğitim merkezi`ne devam eden çırakların sosyo-demografik ve çalışma yaşamı özelliklerinin değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2003; 13:33-39.
23. "Gıda Harcaması" www.turkis.org.tr.26.05.2011
24. SGK, "SGK İstatistiktik Yıllıkları" http:// www.sgk.gov.tr 27.01.2015
25. Aycan S, Altınyollar H, Bumin Ç. Gölbaşı ilçesinde çırak olarak çalışan gençlerin çalışma şartları ile ilgili bir araştırma. Toplum ve Hekim 1994; 9:4-6.
26. Çamkuşu B, Sala G, Yıldız AN. Ahi Evran çıraklık eğitim merkezi son sınıfta eğitim gören, oto yan sanayide çalışan işçilerin psikolojik semptom dağılımı, V. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, İstanbul 1996; ss 513.
27. Dembe AE, Erickson JB, Delbos RG, Banks SM. The impact of overtime and long work hours on occupational injuries and illnesses: new evidence from the United States. Occup Environ Med 2005; 62:588- 597.
28. Astarlı M. İş Hukukunda Çalışma Süreleri, Ankara 2008: ss 55
29. Balcı E, Gün İ, Kaya A, Öksüzkaya A. Kayseri’de bir mobilya fabrikasındaki işçilerin iş güvenliği konusunda bilgi-tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2005; 24:28-33.
30. Cantürk G, Esiyok B, Yasar H, Dogan B, Hanci H. İş kazası nedeniyle 1993-2003 yılları arasında AÜTF adlı tıp anabilim dalına başvuran olguların değerlendirilmesi. Erciyes Medical Journal 2006; 28:1-6.
31. Birgen N, Okudan M, Inanici MA, Okyay M. İş kazasına bağlı olgularda maluliyet oranı hesaplanması: Adli tıp açısından değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni 1999; 4:101-108.
32. Beyaztas F, Alagözlü H, Demirkan Ö. İş kazası olgularının adli tıp yönünden değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2001; 15:18-24.
33. Birgen N, Yavuz MS, Oktay M. İş kazası olgularının adli tıp açısından değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2001; 15:14-18.
34. Sorock GS, Lombardi DA, Courtney TK, Cotnam JP, Mittleman MA. Epidemiology of occupational acute traumatic hand injuries: a literature review. Safety Science 2001; 38:241-256.
35. Mital A, Pennathur A, Kansal A. Nonfatal occupational injuries in the United States Part III- injuries to the upper extremities. International Journal of Industrial Ergonomics 1999; 25:151-169.
36. Rabi AZ, Al-Homran WK, AbuDhaise BA, Alwash RH. Occupational permanent disabilities reported to the social security corporation in Jordan. Safety Science 1996; 24:111-119