COVID-19 AŞISINDA GÜNCEL UYGULAMALAR

Aşı, insanlarda hastalık yapma kabiliyeti olan bakteri, virüs gibi mikroorganizmaların patojenik özelliklerinden arındırılması veya hastalık oluşturma etkilerinin ortadan kaldırılması yöntemleri ile geliştirilen biyolojik bir üründür. Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ilk kez ortaya çıkan koronavirüs ailesinden SARS-CoV-2, COVID-19 hastalığına neden olmuş ve bütün dünyayı etkileyerek pandemiye sebep olmuştur. SARS-CoV-2’nin oluşturduğu COVID-19 hastalığının seyrini iyileştirmek ve hastalık sebepli ölümü engellemek veya ölüm oranlarını azaltmak için aşı geliştirmek çok önemli bir amaç haline gelmiştir. Tüm dünyadaki bilim insanları pandeminin ilk aylarından itibaren aşı geliştirme çalışmalarını sürdürmekte ve günümüzde de halen sürmekte olan pandemiye karşı farklı metotlarla geliştirilen aşılar uygulanmaya başlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aşı, Covid-19, Aşılama

CURRENT PRACTICES ON COVID-19 VACCINES

Vaccine is a biological product developed by the methods of purifying the pathogenic properties of microorganisms such as bacteria and viruses, which have the ability to cause disease in humans, or by eliminating their disease-causing effects. SARS-CoV-2, from the coronavirus family, which first appeared in Wuhan, China in December 2019, caused the disease COVID-19 and caused a pandemic by affecting the whole world. It has become a very important goal to develop a vaccine to improve the course of the COVID-19 disease caused by SARS-COV-2 and to prevent death from the disease or to reduce mortality rates. Scientists all over the world have been working on vaccine development since the first months of the pandemic and vaccines developed with different methods have been started to be applied against the ongoing pandemic.

Keywords:

Vaccine, Covid-19, Vaccination,

PDF

___

1. Kılıç C, Aydın Ş, Kılıç FS. COVID-19 Pandemisinde Kullanılan İlaçlar, Etki Mekanizmaları ve Etkililikleri. Osmangazi Tıp Dergisi. 2021;43(3):297-307.
2.Feng-Chai Z, Yu-Hua L, Xu-Hua G ve ark. Safety, tolerability, and immunogenicity of a recombinant adenovirus type-5 vectored COVID-19 vaccine: a dose-escalation, open-label, non-randomised, first-in-humantrial. The Lancet. 2020; 395:1845-1854.
3. Türk Tabipler Birliği, Covid-19 İzleme Kurulu. COVID-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6.pdf Erişim Tarihi: 20.08.2021
4. Güngör S, Örün E. SARS-CoV-2 Aşı Çalışmaları. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;1:42−47.
5. Zimmer C, Corum J, Wee SL. Coronavirus Vaccine Tracker. https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html Erişim Tarihi: 20.08.2021
6. Azap, A. COVID-19 aşıları: Tünelin Ucundaki Işık. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2020;29(Özel Sayı 1):94-100. doi:10.17827/aktd.841264
7. Kazak A, Hintistan S, Önal B. Dünyada ve Türkiye’de COVID-19 Aşı Geliştirme Çalışmaları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020; 7(4): 571-575.
8. World Health Organization. Pfizer / Biontech Comirnaty, COVID-19 Vaccine. https://www.who.int/publications/m/item/comirnaty-covid-19-mrna-vaccineErişim Tarihi: 03.05.2021
9. AdvisoryCommittee Statement (ACS) National Advisory Committee on Immunization (NACI). Recommendiations on theuse of COVID-19 vaccines. Published: October 22, 2021.
10. Moderna Covid-19 Vaccine. https://www.modernatx.com/covid19vaccine-eua/providers/about-vaccine Erişim Tarihi: 26.11.2021
11. FoodandDrug Administration. Moderna COVID-19 Vaccine. https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/coronavirus-disease-2019-covid-19/moderna-covid-19-vaccine Erişim Tarihi: 07.05.2021
12. Baden LR, El Sahly HM, Essink B, et al. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. N Engl J Med 2021; 384 (5): 403-416.
13. Kahraman EP, Altındiş M. COVID-19 Aşıları; Pandemide Sona Doğru. Biyoteknoloji ve Stratejik Sağlık Araştırmaları Dergisi. 2020;4(3): 240-249.
14. New Scientist. Sputnik V: Russia’s vaccine is going global-how well does it work? https://www.newscientist.com/article/2275050-sputnik-v-russias-vaccine-is-going-global-how-well-does-it-work/ Erişim Tarihi: 20.08.2021
15. Baraniuk C. Covid-19: What do weknow about Sputnik V and other Russian vaccines? BMJ 2021; 372:n743 |
16. Jones I, Roy P. Sputnik V COVID-19 vaccinec and idateappearssafe and effective. Lancet. 2021; 397(10275): 642–643.
17. Food and Drug Administration. Janssen Covid-19 Vaccine. https:// www.fda. gov/emergency-preparedness-and-response/coronavirus-disease-2019-covid-19/janssen-covid-19-vaccine Erişim Tarihi: 07.05.2021
18. Centersfor Disease Control and Prevention. Safety Monitoring of the Janssen (Johnson and Johnson) COVID-19 Vaccine. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/wr/mm7018e2.htm#suggestedcitation Erişim Tarihi: 07.05.2021
19.Convidicea Vaccine Can Sino. https://www.precisionvaccinations. com/vaccines/convidicea-vaccine-cansino Erişim Tarihi: 25.11.2021
20. Zainalabideen AA, Sharaf MAB, Noor SAS, Ala AA, Mohammed ZA. A Summary of the SARS-CoV-2 Vaccines and Technologies Availableor under Development. Pathogens. 2021;10(7):788.
21. World Health Organization. AstraZeneca ChAdOx1-S/nCoV-19 (recombinant), COVID-19 vaccine. https://www.who.int/publications/m/item/chadox1-s-recombinant-covid-19-vaccine Erişim Tarihi: 04.05.2021
22. Vaxzevria (previously COVID-19 Vaccine AstraZeneca): COVID-19 Vaccine (ChAdOx1-S [recombinant]). https://www.ema.europa.eu/en/ medicines/human/ EPAR/vaxzevria-previously-covid-19-vaccine-astrazeneca Erişim Tarihi: 24.11.2021
23. Milane L, Amiji M. Clinical approval of nano technology-based SARS-CoV-2 mRNA vaccines: impact on translational nano medicine. Drug Delivery and Translational Research. 2021;11(4):1309-1315.
24. Türk Tabipler Birliği, Covid-19 İzleme Kurulu. COVID-19 Pandemisi 11. Ay Değerlendirme Raporu.2021. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_11.pdf Erişim Tarihi: 18.08.2021
25. Elie Dolgin. How protein-based COVID vaccines could change the pandemic. Nature. 2021; 599: 359-360.