Yerelleştirme ve disiplinlerarasılık

Yerelleştirme web sitelerinin ve yazılımların hedef kitlenin kullanımına hazır hale getirilmesi olarak tanımlanabilir. 1980lerde ürünlerini ulusal pazarların dışında da satmak isteyen yazılım üreticilerin bir girişimi olarak ortaya çıkmıştır. 1990larda yerelleştirme işini kendileri yapmak istemeyen işletmelerin dil hizmeti sağlayıcılardan yerelleştirme hizmeti satın almaya başlamasıyla çeviri sektörü yerelleştirme dünyasına katılmıştır. Çeviribilimin yerelleştirmeyle tanışması ise 1990larda çeviri eğitimi kurumlarının yerelleştirme dünyasına iş gücü yetiştirme çabasının bir sonucu olarak gerçekleşmiş ve yerelleştirme konulu çeviribilim çalışmalarına 2000lerde başlanmıştır. Yerelleştirmenin tarihsel gelişimi dikkate alındığında hem uygulamanın hem de söylemin farklı disiplinlerin bakış açısının etkisi altında kaldığı düşünülebilir. O halde şu soruyu sormak yerindedir: “Yerelleştirme uygulaması ve söylemi disiplinlerarasılık üzerinden açıklanırsa neyle karşılaşılır?” Çalışmanın cevap aradığı araştırma sorusu budur ve amacı yerelleştirmenin disiplinlerarasılığını incelemektir. Çalışmada literatür taramasından elde edilen veriler ile araştırmacının kendinin yerelleştirme projelerinde çalışarak edindiği deneyim verileri üç kategoride incelenmiştir: yerelleştirme söylemi, yerelleştirme süreci ve yerelleştirme çevirmeni. İncelemeden şu bulgular elde edilmiştir: 1. Yerelleştirme söylemi pek çok disiplinin bilgisinden beslenmiştir. 2. Yerelleştirme süreci farklı disiplinlerin bilgi ve becerilerine sahip uzmanlardan oluşan ekiplerin iş birliğiyle yürütülür. 3. Yerelleştirme çevirmeni bu ekiplerde çok çeşitli disiplinlerin bilgisinden beslenerek farklı rollerde görev alabilir ve farklı özel alanlarda çeviri yapabilir. Bu bulgulardan yola çıkarak şu sonuca varılmıştır: Yerelleştirme; söylemi, süreci ve çevirmeni açısından disiplinlerarası bir niteliktedir. Yerelleştirme projelerinde görev almak isteyen eyleyenlere ve yerelleştirmeyi anlamak ve açıklamak isteyen araştırmacılara yerelleştirme olgusuna disiplinlerarası bir perspektifle yaklaşmaları önerilir.

Anahtar Kelimeler:

Disiplinlerarasılık, İş birliği, Web sitesi, yazılım, yerelleştirme

Localization and interdisciplinarity

Localization can be defined as adaptation of websites and software for target users. It emerged in 1980s as an attempt by software producers who wanted to sell their products out of local markets. In 1990s, translation industry joined localization world thanks to those companies who chose to buy localization service from language service providers. Translation Studies (TS) met localization in 1990s as a result of translator training institutions’ effort to prepare students for employment in localization industry and first TS publications on localization appeared in 2000s. Considering its historical sketch, it can be inferred that localization practice and discourse have been influenced by the perspectives of various disciplines. The research question of study was “What can be found if we try to explain localization using the concept of interdisciplinarity?” The aim was to investigate the interdisciplinarity of localization. This descriptive study used data collected through literature review and author’s own localization experience. The data was investigated in three categories: localization discourse, localization process and localization translator. The results were as follows: 1. Localization discourse has been fed by knowledge of various disciplines. 2. Localization is a process carried out by teams consisting of experts with knowledge and capabilities of various disciplines and working in collaboration. 3. Localization translator can take different roles in localization teams using his knowledge from various disciplines, and in localization projects of various specific fields. This study concludes that localization has an interdisciplinary nature in terms of its discourse, process and translator. It suggests that an interdisciplinary perspective towards localization phenomenon is necessary in order to take part in localization processes and understand and explain localization.

Keywords:

Collaboration, interdisciplinarity, localization, software, website,

PDF

___

Bengi-Öner, I. (2006, Haziran). ‘Yerelleştirme’nin tanımı. Varlık, 33-35.
Bengi-Öner, I. (1996). Söylem ve çeviri. A. Kocaman (Ed.), Söylem üzerine (s. 79-113) içinde. Ankara: Hitit Yayınevi.
Cadieux, P. ve Esselink, B. (2011). GILT: Globalization, internationalization, localization, translation. Erişim adresi: http://web.archive.org/web/20110523100628/http:/www.lisa.org/globalizationinsider/2002/03/gilt_globalizat.html.
Canım Alkan, S. (2013). Web sitesi yerelleştirmelerinde bir eyleyen olarak çevirmenin konumu: Türkiye örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Canım, S. (2011). Modernizmden post-modernizme teknik çeviri. S. Eruz, ve F. Şan (Ed.), Turgay Kurultay’a bir armağan: çeviribilimden kesitler (s. 301-307). İstanbul: Multilingual.
Canım, S. (2008). Türkiye’de çeviri bürolarında web sitesi yerelleştirmeleri ve bu süreçte bilgi teknolojilerinin kullanımı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Cronin, M. (2006). Translation and globalization. London ve New York: Routledge.
Dunne, K. J. (2006). Perspectives on localization. Amsterdam ve Philadelphia: John Benjamins.
Esselink, B. (2006). The Evolution of localization. A. Pym, A. Perekrestenko ve B. Starink (Ed.) Translation Technology and Its Teaching (21-30) içinde. Tarragona: Intercultural Studies Group.
Esselink, B. (2000). A practical guide to localization. Amsterdam ve Philadephia: John Benjamins.
Fry. D. (2001). The localization industry primer (1. bs.). Geneva: LISA.
Jiménez-Crespo, M. A. (2013). Translation and web localization. London ve New York: Routledge.
Lommel, A. ve Fry, D. (2003). The localization industry primer (2. bs.). Geneva: LISA.
Mazur, I. (2007). The metalanguage of localization: theory and practice. Y. Gambier ve L. van Doorslaer (Ed.) The metalanguage of translation (s. 147-165) içinde. Amsterdam ve Philadelphia: John Benjamins.
Odacıoğlu, M. C. (2016). Çeviribilimde yerelleştirme paradigmasına doğru(Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Odacıoğlu, M. C. ve Köktürk, Ş. (2015). From interdisciplinarity to transdisciplinarity in translation studies in the context of technological tools & localization industry. Australian International Academic Centre, 3(3), 14-19. doi:10.7575/aiac.ijclts.v.3n.3p.14
Oğuz, M. C. (2008). Söylem analizi. Sosyoloji Notları, 5, 52-57. Erişim adresi: https://bit.ly/3he0Ecv
O’Hagan, M. ve Ashworth, D. (2002). Translation-mediated communication in a digital world: facing the challenges of globalization and localization. New York: Multilingual Matters.
Pym, A. (2004). Localization from the perspective of translation studies: ovelaps in digital divide?. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/250363090_Localization_from_the_Perspective_of_Translation_Studies_Overlaps_in_the_Digital_Divide.
Translation Royale (2018). A brief history of localization. Erişim adresi: https://www.translationroyale.com/history-of-it-localization/.
Yalın, Y. (2005). Teknik çeviri eğitimi kapsamında web sitelerinin yerelleştirilmesi uygulamaları için bir model önerisi ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.