Resim sanatında kahramanlık anlayışı ve yüceltilmiş kahraman imgeleri

Tarih boyunca destanlara, mitolojik hikâyelere, dinî anlatılara ve görsel sanat eserlerine konu olmuştur kahramanlık kavramı. İnsanoğlu var olduğu süre boyunca baş edemediği bir takım durumlar karşısında kahramanlık olgusunu ortaya çıkarmıştır. Sanat alanında farklı biçimlerde ele alınmış olan kahramanlık konusuna mitolojik kahraman karakterlerinden, dinî figürlere, asker kahramanlardan süper kahramanlara birçok şekilde rastlamak mümkündür. Özellikle resim sanatı kahramanlık hikâyelerinden oldukça ilham almıştır. Birçok sanatçının eserinde yaşadığı çağa ya da daha önceki zamanlara ait kahramanlık öykülerini bulmak mümkündür. Bu öyküler o kadar çok esin kaynağı olmuştur ki antik vazolardan, eski yazıtlara, anıt yapılara, yağlıboya resimlere, heykellere, mimarilerde yer alan kabartmalara kadar birçok alanda kendini göstermektedir. Sanat tarihine yansıyan ilk kahramanlar mitolojik öykülerden etkilenilerek ortaya konan yarı tanrılar ya da doğaüstü bir güce sahip olan figürler iken dinî kahramanlar azizler, peygamberler ve meleklerden oluşan karakterler ile betimlenmiştir. Daha realist olduğu düşünülen asker kahramanlar savaş meydanlarında betimlenirken günümüze gelindikçe süper kahramanlık olgusuyla sanatsal kurgular iyice çeşitlenmiştir. En güncel kahramanlar olarak sağlıkçılar da kahramanlık tasvirlerinin arasında yerini almıştır. Bu makalede nitel araştırma yöntemlerinden biri olan tarihsel araştırma tekniği kullanılmış ve geniş çapta bir literatür taraması yapılmıştır. Makalenin amacı kahramanlık kavramının çağlar içerisindeki anlamının nasıl değiştiğini ve bunun sonucunda sanat eserlerinde kahraman figürlerinin tasvir biçimlerini nasıl etkilediğini incelemektir. Sonuç olarak kahramanlık kavramı her dönemde baskın olan eril bakış açısı, inanç ve toplumsal ihtiyaçların etkisiyle şekillenmiş ve bu kapsamda genel olarak karakterlerin özellikleri değişse bile alt yapısındaki çıkarsızca canını feda etme düşüncesi değişmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kahramanlık, sanat sarihi, resim sanatı

Heroism conseption and sublimated hero images in painting art

The concept of heroism has been the subject of epics, mythological stories, religious narratives and visual arts throughout history. Mankind has revealed the phenomenon of heroism in the face of a number of situations that it could not cope with throughout its existence. It is possible to come across the subject of heroism, which has been handled in different ways in the field of art, in many ways, from mythological hero characters to religious figures, from military heroes to superheroes. Especially the art of painting was inspired by the heroic stories. In the works of many artists, it is possible to find heroic stories from the era they lived in or from earlier times. These stories have been such a source of inspiration that they appear in many areas from ancient vases to ancient inscriptions, monuments, oil paintings, sculptures, and reliefs in architecture. While the first heroes reflected in the history of art were demigods or figures with supernatural power, influenced by mythological stories, religious heroes were depicted with characters consisting of saints, prophets and angels. While soldier heroes, who are thought to be more realist, are depicted on the battlefields, artistic fictions have diversified well with the phenomenon of super heroism. As the most up-to-date heroes, healthcare professionals have also taken their place among the heroic depictions. In this article, historical research technique, which is one of the qualitative research methods, was used and a wide literature review was conducted. The aim of the article is to examine how the meaning of the concept of heroism has changed over the ages and as a result, how the hero figures in the works of art affect the depictions. As a result, the concept of heroism has been shaped by the influence of the dominant masculine point of view, belief and social needs in every period, and in this context, the idea of selfless sacrifice in its infrastructure has not changed, even if the characteristics of the characters in general have changed.

Keywords:

Heroism, art history, art of painting,

PDF

___

Bartlett, E. A. (2015). The Iconography of the Athenian Hero in Late Archaic Greek Vase-Painting. PhD Thesis, USA: University of Virginia.
Brown, M. (2021). Banksy's NHS Covid superhero nurse gift sold for record £16.7m. Erişim Tarihi: 28.07.2022, https://www.theguardian.com/artanddesign/2021/mar/23/banksys-nhs-covid-gift-superhero-nurse-sold-for-record-167m
Dabakan, V. (2020). Tarih 9 Eylül: İzmir düşman işgalinden kurtarıldı! Erişim Tarihi: 01.12.2022 https://www.egetelgraf. com/kose_yazilari/tarih-9-eylul-izmir-dusman-isgalinden-kurtarildi/
Estiler, K. (2020). Banksy Honors Healthcare Workers With 'Game Changer' Artwork. Erişim Tarihi: 28.07.2022, https://hypebeast.com/2020/5/banksy-game-changer-national-health-service-charity-artwork-auction
Estine, C. & Laporte, H. (2013). Yunan ve Roma Mitolojisi, (Çev. Musa Eran) Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
Farthing, S. (2014). Sanatın Tüm Öyküsü, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Gombrich, E. H. (1980). Sanatın Öyküsü, (Çev. Bedrettin Cömert) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gombrich, E. H. (2004). Sanatın Öyküsü, (Çev. Erol Erduran & Ömer Erduran) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Harris, J. C. (2014). Before and After and Superman Andy Warhol, JAMA Psychiatry Journal, İssue: 71(1), p. 7-8.
İncirkuş, B. (2018). Sanat Eleştirisi Bağlamında Klasik Eser Çözümlemesi: Horace Kardeşlerin Yemini, İdil Dergisi, Cilt 7, Sayı 46, S. 639-645.
Khachatrian, S. (2016). The Aivazovsky Brothers, The Tretyakov Gallery Magazine, İssue: 4 2016 (53), Erişim Tarihi: 28.11.2022. https://www.tretyakovgallerymagazine.com/articles/4-2016-53/aivazov sky-brothers
Koutsoyiannis, D. & Mamassis, N. & Tegos, A. (2006). Logical and Illogical Exegeses of Hydrometeorological Phenomena in Ancient Greece, Proceedings of the 1st IWA International Symposium on Water and Wastewater Technologies in Ancient Civilizations, International Water Association Publications, p. 135-143.
Krausse, A. C. (2005). Rönesans’tan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü, çev. Dilek Zaptcıoğlu, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Kaya, G. (2006). Türk Resim Sanatında Fotoğraf – Resim Etkileşimi ve Atatürk Portreleri, Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
Karakuş, G. & Öztürk, Z. & Tamam, L. (2012). Ölüm ve Ölüm Kaygısı, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi (Archives Medical Review Journal) 2012; 21(1), S. 42-79.
Margaryan, P. (2019). Troya Savaşı Efsanesi, Erişim Tarihi: 27.11.2022. https://arkeofili.com/troya-savasi -efsanesi/
Mert, İ. S. (2021). Kahramanlığı Anlamak: Kahramanlık Olgusu Üzerine Bir Literatür Araştırması, SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, S. 117-144.
Pekmen, T. (2010). Süper Kahraman Nedir? Bir Giriş Yazısı, Erişim Tarihi: 17.11.2022 https://www.kayipdunya.com/tunc-pekmen/super-kahraman-nedir-bir-giris-yazisi. Şen, Ü. S. (2005). “Sanat Eğitiminde Bilimsel Araştırma Yöntemlerinin Kullanılması”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 5, Sayı 1, Sayfa 343-360.
Tokdemir, İ. (2018). Sanatta Ölüm Kavramının Beden ve Cinsellik Üzerinden Deneyimlenmesi, Sanatta Yeterlik Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.