Nietzsche ‘nin değer sistemi nihilizme dayalı olarak Wolfgang Borchert ‘in “ Ekmek” ve “Ama fareler uyular gece” hikâye çalışmasını örnek alarak değer düşüş kelimesine incelenmesi

Bu çalışmada Nietzsche'nin nihilizmi altındaki değerler sistemi tartışılmaktadır. Bu bağlamda Wolfgang Borchert'in “Ekmek” ve “Ama fareler uyurlar gece” adlı kısa öyküsündeki “ekmek” kavramı, Nietzsche'nin değer sistemi “nihilizm” bağlamında analiz edilmektedir. Toplum içinde yaşayan geleneksel ve modern insan için bazı değerlere bağlı kalmak bir nevi zorunluluktur. Bu çalışmanın amacı, incelenen iki eserin ortak motifi olan ekmek yoksa ne kadar kolay yalan söylenebileceğini göstermektir (bkz. Çöltü, 2014, 444-445). Örneğin, Wolfgang Borchert'in “Ekmek” adlı kısa öyküsünde, adam gizlice bir parça ekmek çalar. Bu davranış aslında hırsızlık olarak bilinir. Adamın sadece bir parça ekmek çalmakla kalmayıp, karısının güvenini de kaybettiği vurgulanmalıdır. Ekmeği Nietzsche nihilizminin değer sistemiyle ilişkilendirirseniz, ekmeğin toplumdaki değerin azalmasını simgelediği görülebilir. Savaş sırasında zor şartlar altında yaşam mücadelesi veren insanlar, ekmeğe yeni bir anlam vermekte, bunun için de bir yalana başvurmaktadırlar. Bu yalan günah olarak kabul edilir ve tövbeye yol açar. Bundan kurtulmak için insanın yeni değerler yaratması gerekir (bkz. Uluç, 2011, 107). Bu suçluluk, kişinin yaşamsal değerlere olan bağlılığını yitirerek suçluluk duymasına neden olmuştur. Bu bağlamda Nietzsche ıstırap söylemini dekadans (düşüş) içindeki bir söylem olarak görmektedir (Nietzsche, 2008, 85-86). Bu çalışmanın sonucu, Nietzsche'nin bu noktada insanları kendi iradeleriyle kendi hayatlarının sorumluluğunu almaya davet etmesi, her türlü bağımlılıktan kaçınarak kendi ayakları üzerinde durmaya davet etmesi ve çözüm olarak “üstinsan” önermesidir.

Anahtar Kelimeler:

Nietzsche, bir değer olarak "Ekmek" terimi, Wolfgang Borchert

The description of the decline in value using the example of the narrative work by Wolfgang Borchert “The bread" and “But The rats sleep at night “using von Nietzsche's value system “Nihilism”

In this work the value system under Nietzsche's nihilism is discussed. In this context, the term “bread” in Wolfgang Borchert's short story “Das Brot” and “The rats sleep at night” is analyzed in the sense of Nietzsche's value system “nihilism”. For the traditional and modern people who live in society, it is kind of a necessity to hold on to some values. The purpose of this work is to show that when there is no bread, which is the common motif of all two works examined, how easily lies can be told (cf. Çöltü, 2014, 444-445). For example, in the short story “Das Brot” by Wolfgang Borchert, the man secretly steals a piece of bread. This behavior is actually known as a theft. It should be emphasized that the man not only steals a piece of bread, but also loses the trust of his wife. If one connects the bread with the value system of Nietzsche nihilism, one can see that the bread symbolizes a decline in value in society. The people who struggled to survive under difficult conditions during the war give bread a new meaning, for which they also resort to a lie. This lie is considered sin and leads to repentance. To get rid of that, people have to create new values (cf. Uluç, 2011, 107). This guilt has made the person feel guilty by losing their attachment to vital values. In this context, Nietzsche regards the suffering discourse as a discourse within decadence (decline) (Nietzsche, 2008, 85-86). The result of this work is that Nietzsche invites people at this point to take responsibility for their own life of their own volition, invites them to stand on their own two feet by avoiding all kinds of addictions and suggests the “superman” as a solution .

Keywords:

Nietzsche, the term “bread” as a value, short story by Wolfgang Borchert,

PDF

___

Alwan, B. (1995). Journal of the College of Languages Issue 35, Die Wirkungen der Nachkriegsliteraur Die Kurzgeschichte " Das Brot" von Wolfgang Borchert als Beispiel Eine analytische Studie, 1-10.
Anğ, T. (2000). “Felsefi Antropoloji Açısından Din ve Ahlak”. B. A. Armağanı, (Hazırlayanlar: B. Çotüksöken, D. Özlem). (s. 159-160). İstanbul: İnkılap Yayınları.
Aşık. B.; Erkurt, G. Ş. (2021). Wolfgang Borchert’in Seçili Öykülerinde Empati Olgusunun Anima ve Animus Arketipleri ile Habitus Kavramı Bağlamında Çözümlemesi, Kare, Özel Sayı (2021): 49-64.
Baumann. J. (2017). „Einfachwerden”. Kurzgeschichten der ‚jungen Generation‘ in der deutschen Nachkriegszeit. A thesis presented to the University of Waterloo and the Universities Mannheim in fulfilment of the thesis reqirement for the degree of Master of Arts in Intercultural German Studies Waterloo, Ontario, Canada / Mannheim, Germany.
Borchert, B. (1998). Das Gesamtwerk , (s. 129-303). Rowohlt Verlag.
Borchert, W. (2009). Das Brot Das Gesamtwerk. Hrsg. von M. Töteberg und I. Schindler. 4. Auflage. (s. 320-322). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag.
Borchert, Wolfgang (2009). Das ist unser Manifest. Das Gesamtwerk. Hrsg. von M. Töteberg und I. Schindler. 4. Auflage. (s. 527-530, 538). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag.
Böll, H. (1963). Die Stimme Wolfgang Borcherts. In: Böll, Heinrich: Hierzulande. Aufsätze zurzeit. (s. 135-140). München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
Bräutigam, K. (1959). Äußere und innere Wirklichkeit in Borcherts Kurzgeschichte „Das Brot“. In: Die pädagogische Provinz 13, 392-398.
Çetin, S.(2021). Evrim Ağaç. https://evrimagaci.org/nietzsche-ustinsan-ubermensch-ve-evrim-darwin-nietzschenin-felsefesini-nasil-etkiledi-7856. Stand: 10.11.2021.
Çevikbaş, S. (2010). Nietzsche ve Nihilizm Kalkanına Yaşamın Yadsınmasını Kazımış Olan Bir Felsefe, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 25-40.
Çöltü İ. (2014). Wolfgang Bochert’in “Das Brot”(Ekmek), W. Dietrich Schnurre’nin “Auf der Flucht” (Kaçarken) ve L. Rinser’in “Die Rote Katze” (Kırmızı Kedi) Adlı Kısa Öykülerinde “Ekmek” Motifinin İhanet, Suçluluk, Yalan, Adalet ve Cinayet Bağlamında İrdelenimi, Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu ) Y. Daşcıoğlu, Sakarya: Aralık, 431-433- 445.
Elm, T. (1996). Draußen vor der Tür. Geschichtlichkeit und Aktualität Wolfgang Borcherts. In: „Pack das Leben bei den Haaren“. Wolfgang Borchert in neuer Sicht. Hrsg. von Gordon Burgess und Hans-Gerd Winter. Hamburg: Dölling und Galitz (= Schriftenreihe der Hamburgischen Kulturstiftung, Bd. 5). 263-279.
Erkurt, G. Ş.(2021). Savaş Sonrası Alman Edebiyatı- Hermeneutik ve Alımlama Estetiği Odaklı Karşılaştırmalı Çözümlemeler. Konya: Çizgi Kitabevi,114.
Gardin, N. Olorenschaw, R. (2014). Larousse Semboller Sözlüğü, (çev. A. Beyza). (s. 200-201). İstanbul: Pasifik.
Giachino, A.M. (2000). Wolfgang Borchert. Nachts schlafen die Ratten doch, Germanistik an der Universität von Turin in Italien.
Gökalp, N. (2014). İnsan Felsefesi. (s. 118). Ankara: Nobel Akademik.
Große, W. (1995). Wolfgang Borchert. Kurzgeschichten. Interpretationen von Wilhelm Große. Hrsg. von K. M. Bogdal und C. Kammler. München: Oldenbourg (= Oldenbourg Interpretationen, Bd. 30, 47,-49.
Gschwend. G. (2000). Pathogramm von Nietzsche aus neurologischer Sicht. In: Schweizerische Ärztezeitung 45–48.
Gülseren, Ş. (2001). “Eşduyum (Empati): Tanımı ve Kullanımı Üzerine Bir Gözden Geçirme”, Türk Psikiyatri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, 133-145.
Hawes, J.(2019). Kısa Almanya Tarihi, Çeviren: Yavuz Alogan. İstanbul: Say, 193.
Heidegger, M. (2001). Nietzsche’nin Tanrı Öldü Sözü ve Dünya Resimleri Çağı, (çev. L. Özşar). (s.1-,23).Bursa: Asa Kitabevi,
Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, İstanbul: Timaş, 284-285.
Kırmızı, B. (2016). Wolfgang Borchert’in Kısa Hikâyeleri Üzerine Bir İnceleme, Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Güz Sayısı, Sayı: (2), 1-10, 13-15.
Kuçuradi, İ. (2009). Nietzsche ve İnsan, (s.27). Ankara Türkiye Felsefe Kurumu.
Meyer, A. R. (2014). Die deutschsprachige Kurzgeschichte. Eine Einführung, Berlin: Erich Schmidt (= Grundlagen der Germanistik, Bd. 54), 112.
Nietzsche. F. (1968). The Will to Power, Trans. Walter Kaufmann-R. J. Hollingdale, New York: Vintage Books, “ Preface”, Drittes Kapitel Esler ve yeni Levhalar, (1972), 233, Vorwort, § 2-4, 13, 466-853.
Nietzsche, F. (2000). Ecce-Homo. Zitiert nach G. Colli, M. Montinari (Hrsg.): Kritische Studienausgabe, Bd. 6, dtv/de Gruyter, Berlin/München/New York: 1999, 268, vgl. G. Schanz, „Rasse“ und „Züchtung“ bei Nietzsche, Berlin: De Gruyter Verlag,106–114. https://de.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Nietzsche. Stand. 04.11.2021.
Nietzsche, F. (2007). İnsanca, Pek İnsanca I. (Çev. M. Tüzel). (s.18-19). İstanbul: İthaki.
Nietzsche, F. (2008). Ahlakın Soykütüğü Üstüne. (Çev. A. Yarbaş). (s. 85-86). İzmir: İlya.
Nietzsche, F. (2010). Güç İstenci. (Çev. N. Epçeli).(s. 31-32). İstanbul: Say.
Özlem, D. (2004). Etik; Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap, S. 170.
Sezer, S.(2011): Kurtulmanın Bedelleri, Radikal Kitap.
Toku, N. (2002). “Değerlerin Dilemması: Sübjektiflik ve Objektiflik”, Bilgi ve Değer. (Ed. Ş. Yalçın). (s. 101-113). Ankara: Vadi.
Töteberg, M. (2009). Nachwort. In: Borchert, Wolfgang: Das Gesamtwerk. Hrsg. von Michael Töteberg und Irmgard Schindler. 4. Auflage. (547-570). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
Türkyılmaz, Ç. (2016). Bunalım Çağı Kierkegaard-Marx-Nietzsche. (s. 123). Ankara: Bibliotech Yayınları Uluç, N. (2011). Wolfgang, Borchert ve Orhan Kemal’de „Ekemek“. Sakarya Universitesi. IX Uluslararası Dil- Yazım- Deyişbilim Sempoyzumu. (Gönüllülük ve Hoşgörü), 2. Cilt, 123
Uluç, N. (2011). Wolfgang, Borchert ve Orhan Kemal’de „ Ekemek“.Sakarya Universitesi. IX Uluslararası Dil- Yazım- Deyişbilim Sempoyzumu. (Gönüllülk ve Hoşgörü). 2. Cilt., 102-104,107.
Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi.(s. 24-25). Ankara: Akçağ.
Winter, H. G. (2004). Wolfgang Borchert: Das Brot. In: Interpretationen. Klassische deutsche Kurzgeschichten. Hrsg. von Werner Bellmann. Stuttgart: Reclam (= Reclams Universal-Bibliothek, Nr. 17525), 24,25.
Zengin, D.(2000). Çağdaş Alman Edebiyatından Kısa Hikâyeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları,3.