Çağ romanı (Zeitroman) kavramına dair genel bir değerlendirme

Bu makale, çağ romanı türüne kavramsal ve kuramsal açıdan yaklaşarak anlamını ve gerçekliğin yer aldığı diğer roman türleriyle ortak ve ayrılan noktalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çünkü roman kavramının tanımına dair belirsizliklerin olması gibi içerik, biçim ve üslup gibi unsurların belirlediği roman türleri arasında da bir takım belirsizlikler yer almaktadır. Bir romanın birden fazla roman türü altında anılması bu duruma örnektir. Özellikle tarih ve edebiyat, geçmiş ve roman, kurmaca ve gerçeklik ilişkisi söz konusu olduğunda birbirlerinin sınırlarına dâhil olan roman türleri ortaya çıkmaktadır. Okuyuculara tarihin, dönemin ve toplumun panoramasını çizen oluşum romanı, tarihsel roman, gezi romanı, çağ romanı, toplumsal roman, aile romanı ve nehir romanı şeklinde farklı adlandırılmalara sahip romanlarda ortak nokta uzak/yakın geçmişte yaşanmış ya da o an cereyan eden olay ve olgulardır. Çalışmamızın konusu özellikle yakın tarihi konu edinen çağ romanı üzerine olduğu için bu roman türünün tanımı, felsefi alt yapısı, tarihsel gelişimi ve diğer roman türleriyle olan bağlantısı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Çağ romanı, tarihsel roman, tarihsellik, gerçeklik, kurmaca

General evaluation on the concept of period novel

This article aims to reveal the exposition of the genre “Zeitroman” and its common and different points with other novel genres in which reality takes place, by approaching to this genre from a conceptual and theoretical point of view. Just as there are uncertainties about the definition of the concept of novel, there are also some uncertainties between the types of novels determined by elements such as content, form and style. Mentioning a novel under more than one genre of novel is an example of this situation. Especially when it’s matter of the relationship between history and literature, past and novel, fiction and reality, novel types that are included in each other's borders emerge. The common point in the novels, which are called formation novels, historical novels, travel novels, age novels, social novels, family novels and river novels, which draw the panorama of history, period and society to the readers, are events and phenomena that happened in the distant / recent past or that take place at that moment. Since the subject of this article is especially on the “Zeitroman”, which deals with recent history, the definition of this novel genre, its philosophical background, its historical development and its connection with other novel genres will be discussed.

Keywords:

Period Novel, Historical Novel, Historicity, Reality, Fiction,

PDF

___

Antakyalıoğlu, Z. (2013). Roman Kuramına Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Argunşah, H. (2002). Tarihî Romanın Yükselişi. Hece (Türk Romanı Özel Sayısı), S. 65-67. s.454-464.
Argunşah, H. (2006). Tarihi Roman, Türk Edebiyat Tarihi4. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Argunşah, H. (2016). Tarih ve Roman. İstanbul: Kesit Yayınları.
Aristoteles. (1987). Poetika. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aust, H. (1994). Der Historische Roman. Stuttgart: Verlag J.B. Metzler.
Aytaç, G. (1999). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Aytaç, G. (2003). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
Aytaç, G. (2009). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
Burdorf, D., Fasbender, C., Moennighoff, B. (2017). Metzler Lexikon Literatur: Begriffe und Definitionen. Stuttgart: Springer-Verlag.
Eco, U. (2011). Genç Bir Romancının İtirafları. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
Glaser, H.A. (1983). Deutsche Literatur Eine Sozialgeschichte Band 9. Weimar Republik-Drittes Reich-Avantgardismus-Parteilichkeit- Exil 1918-1945. Hamburg: Rowohlt Verlag.
Göğebakan, T. (2004). Tarihsel Roman Üzerine. Ankara: Akçağ Yayınları.
Göğebakan, T. (2007). “Tarihsel Romanda Ölçüt/Sınıflandırma Sorunu”, Erciyes Üniversitesi II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni, 10-12 Nisan 2006.
Göttsche, D. (2007). Zeitroman. Klaus Weimar (Der.), Reallexikon der deutschen Literaturwissenschaft Band III. Berlin–New York: de Gruyter.
Hartmann, H. Zeitkritik im Zeitroman, s.739. http://library.fes.de/gmh/main/pdf-files/gmh/1961/1961-12-a-739.pdf [Erişim Tarihi: 15.08.2012]
Hillebrand, B. (1978). Zur Struktur des Romans. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Hillman, R. (1975) The Zeitroman From 1830-1900. Adelaide. https://digital.library.adelaide.edu.au/dspace/handle/2440/20861 [Erişim Tarihi: 11.10.2021]
Jeske, W. (1981). “Der Zeit-und Gesellschaftsroman” (Ed. Otto Knörrich), Formen der Literatur in Einzeldarstellungen. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag.
Meid, V. (1999). Sachwörterbuch der deutschen Literatur. Stuttgart: Reclam.
Müller, S. (1998). Studienbuch Neuere Deutsche Literaturwissenschaft, Königshausen Neumann.
Rinsum, A. (2006). Deutsche Literaturgeschichte Band 7 Realismus und Naturalismus, München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
Schneider, J. (2016). Einführung in die Roman-Analyse. Darmstadt: WBG (Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Stöckmann, I. (2011). Naturalismus Lehrbuch Germanistik. Stuttgart: J.B. Metzler.
Şimşek, A. (2006). Tarihsel Romanın Eğitimsel İşlev, Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı, Bilig, sayı 37, ss.65-80, http://www.yesevi.edu.tr/files/article/20.pdf [Erişim Tarihi: 14.09.2012]
Tepebaşılı, F. (2005). Edebiyat Yazıları. Ankara: Hece Yayınları.
Tural, S. (2003). Zamanın Elinden Tutmak. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
Wolfgang, van R. (2006). Deutsche Literaturgeschichte Band 7 Realismus und Naturalismus. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.