Bourdieu sosyolojisi ışığında tıbbi metin çevirileri: Covid-19 örneği

Pierre Bourdieu’nün sosyolojik araştırmaları, 21. yüzyılın çok disiplinli çalışma sahalarına damga vuran toplumsal analizlere temel teşkil etmektedir. Yakın dönemde çeviri araştırmaları da Bourdieu’nün sosyolojisine dayalı olarak çeviri eyleminin toplumsal boyutunu inceleme eğilimi göstermektedir. Ancak bahsi geçen sosyolojik araştırmalar, çoğunlukla, edebi eser analizleri üzerinden yürütülmüş; teknik çeviri, hukuk çevirisi, tıp çevirisi gibi araştırma sahaları genelde kapsam dışı bırakılmıştır. Bu çalışma, diğer sosyolojik çeviri araştırmalarından farklı olarak, tıbbi metin çevirilerini tıp doktorları ve genel halk kitlesi olmak üzere 2 popülasyon üzerinden Pierre Bourdieu’nün sosyolojik yaklaşımı bağlamında değerlendirmeyi hedeflemektedir. Çalışmanın kuram bölümü, Pierre Bourdieu’nün temel sosyolojik terimlerinden “alan (field)” ve “habitus” kavramlarına dayalı olacaktır. Çalışmanın analiz konusu, son zamanların ana gündem maddesi olan Covid-19 pandemisine ilişkin metinlerden oluşmaktadır. Çalışmanın veri analizi kısmında, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığının tıp doktorlarına yönelik olarak hazırladığı “Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Ağır Pnömoni, Ards, Sepsis ve Septik Şok Yönetimi” çalışması ve bu çalışmanın İngilizce metni ile BBC’de yayımlanan İngilizce ve Türkçe Covid-19 haberleri karşılaştırmalı olarak incelenecek ve hedef popülasyonu temel alan çevirilerde sosyolojik faktörlerin önemi irdelenecektir. Araştırmanın sonuç bölümünde, hedef popülasyonun sosyolojik niteliklerinin çeviri süreci ve üretilen metinler üzerindeki etkileri tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Pierre Bourdieu, , Sosyoloji, , Tıbbi Metin Çevirileri, , Koronavirüs, Covid-19

Translation of medical texts in the light of Bourdieu’s sociology: case study on Covid-19

Pierre Bourdieu’s sociological studies have constituted a solid basis for social analyses that significantly influence the multidisciplinary research fields of the 21st century. Recently, translation analyses have also shown the tendency to evaluate the social dimensions of translational activities within the scope of Bourdieu’s sociology. These sociological analyses have focused on the evaluation of literary texts whereas the translational studies on technical, legal, or medical texts have been generally left out of the scope. Unlike other sociological studies on translation, the present research aims to evaluate the medical translations within the scope of Pierre Bourdieu’s sociological approach by working on 2 populations – medical doctors and the general public -. The theoretical framework will be based on the notions of “field” and “habitus” in Bourdieu’s sociology. The case study of the research will be carried out on the texts written about the Covid-19 pandemic which is at the top of the agenda in today’s world. The data analysis section will elaborate on the report entitled “Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Ağır Pnömoni, Ards, Sepsis ve Septik Şok Yönetimi” and its English version drawn up by the Ministry of Health of the Republic of Turkey as well as the English and Turkish versions of the BBC news on the Covid-19; in this way, the significance of the sociological factors in translation focusing on different populations will be investigated. The research will be concluded through the discussion on the impacts of the sociological characteristics of target populations on the translation process and the translated texts.

Keywords:

Pierre Bourdieu, Sociology, Translation of Medical Texts, Coronavirus, Covid-19,

PDF

___

Aixéla, F. (2009). An overview of interference in scientific and technical translation. The Journal of Specialized Translation, 11, ss. 75-88.
BBC (2020a). What is coronavirus and what are the symptoms?. BBC News. https://www.olayrize.com/haber/what-is-coronavirus-and-what-are-the-symptoms-12455.html sitesinden alınmıştır. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. Erişim Saati: 14:28.
BBC (2020b). Koronavirüs nedir: Covid-19’a karşı hangi önlemler alınmalı, virüsün özellikleri neler?. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51177538 sitesinden alınmıştır. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. Erişim Saati: 14:35.
Bourdieu, P. & Wacquant, L. J. D. (1992). An Invitation to Reflexive Sociology. Oxford: Blackwell Publishers. Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Çeviren: Richard Nice. Cambridge: Cambridge University Press.
Bourdieu, P. (1990). The Logic of Practice. Çeviren: Richard Nice. Cambridge: Polity Press.
Edgerton, J. D. & Roberts, L. W. (2014). Cultural Capital or Habitus? Bourdieu and beyond in the explanation of enduring educational inequality. Theory and Research in Education, 12(2), 193-220.
Erten, A. (2007). Tıp Terminolojisi ve Tıp Metinleri Çevirisi. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Fischbach, H. (1986). Some Anatomical and Physiological Aspects of Medical Translation: Lexical Equivalence, Ubiquitous References and Universality of Subject Minimize Misunderstanding and Maximize Transfer of Meaning, META, 31, ss. 16-21.
Hilgers, M. & Mangez, E. (2015). Bourdieu’s Theory of Social Fields: Concepts and Applications. Londra: Routledge.
Köprülü, S. G. (2017). Tıbbi terminoloji ve prospektüs (kullanma talimatı) çevirisi. Avrasya Terim Dergisi, 5(1), ss. 11-18.
Merriam-Webster (2020). Hypoxemia. Merriam-webster.com. https://www.merriam-webster.com/dictionary/hypoxemia#h1 sitesinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 30 Ağustos 2020.
Nash, R. (2005). Cognitive habitus and collective intelligence: concepts for the explanation of inequality of educational opportunity. Journal of Education Policy, 20(1), 3-21.
Oğuz, D. (2013). Tıp Metinleri Çeviri Sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (34), 127-134.
Palabıyık, A. (2011). Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “Habitus”, “Sermaye” ve “Alan” Üzerine. Liberal Düşünce, 16 (61-62), 121-141.
Peillon, M. (1998). Bourdieu’s Field and the Sociology of Welfare. Journal of Social Policy, 27 (2), 213-229.
Pitch, H & Draskau, J. (1985). Terminology: An Introduction. Guilford: University of Surrey.
Pitch, H. (1987). Terms and their LSP environment – LSP phraseology, META, 32(2), ss.149-155.
Resmî Gazete (2017). Beşeri tıbbi ürünlerin ambalaj bilgileri, kullanma talimatı ve takibi yönetmeliği. Sağlık Bakanlığı.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/08/20050812-8.htm sitesinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 18 Aralık 2020
Sağlık Bakanlığı (2020a). Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Ağır Pnömoni, Ards, Sepsis ve Septik Şok Yönetimi. T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19 Bilgilendirme Sayfası. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66301/covid-19-rehberi.html sitesinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2020.
Sağlık Bakanlığı (2020b). Covid-19 (Sars-cov-2 Infection) Management of Severe Pneumonia, Ards, Sepsis and Septic Shock. T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19 Bilgilendirme Sayfası. https://covid19.saglik.gov.tr/?_Dil=2 sitesinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2020.
Yağbasan, M. & Kurtbaş, İ. (2006). Bir Yazılı Anlatım Türü Olan İlaç Prospektüslerindeki Dil ve Anlam Sorununa Alan Araştırması Yöntemiyle Eleştirel Bir Bakış. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, ss. 100-118.