Arap Harfli Türkçe Tıp Yazmaları Çalışmalarında Derleme Sözlüğü'nden Faydalanmak

Arap harfli Türkçe tıp yazmalarında Arapça ve Farsça kökenli sağlık terimlerinin çoğu zaman halkağzındaki Türkçe karşılıkları da verilir. Bu sağlık terimleri halkın tecrübeleriyle nesilden nesileaktarılarak dile girip yerleşmiş olmalıdır: Yılancık, uyuz, evlek, bıyık bükümü, sıraca, boğmaca gibi.Arap harfli Türkçe tıp yazmalarının söz varlıkları halk ağzında kullanılan birçok sağlık terimini ihtivaetmektedir. Bu nedenle halk ağzında kullanılan sağlık terimlerini ihtiva eden Türkçe tıp yazmalarıçalışılırken Derleme Sözlüğü’nden faydalanmak gerekmektedir. Derleme Sözlüğü taranarak Türkçesağlık terimlerinin halk ağzındaki kullanım alanlarının tespiti, tespit edilen bu terimlerin tasnifedilerek çeviriyazıya doğru aktarılması sağlık bilgilerinin halka kolayca aktarılabilmesine, tıpöğrenimine ve tıp alanında bilgi üretimine, Arap harfli Türkçe tıp yazmaları çalışmalarına ve bir bilimdili olan Türkçenin zenginliğine önemli katkılar sağlayacaktır. Bu amaçla Derleme Sözlüğü taranmışve sağlık terimleri ile ilgili olan madde başları tespit edilerek sınıflandırılmıştır.

Making Use of Derleme Sözlüğü (Compilation Dictionary) in the Studies on Turkish Medical Manuscripts in Arabic Alphabet

Turkish equivalents of medical terms with Arabic and Persian origin can be found in Turkish medical manuscripts written in Arabic alphabet. These medical terms should be transferred from generation to generation basing on the experience of the people, for example: Yılancık, uyuz, evlek, bıyık bükümü, sıraca, boğmaca. The vocabulary of Turkish medical manuscripts written in Arabic alphabet contains many terms on health which are used in colloquial language. Therefore it is necessary to use Derleme Sözlüğü (Compilation Dictionary) while studying on Turkish medical manuscripts. Scanning the Derleme Sözlüğü, determining the usage area of Turkish medical terms, classification and transcription of them will contribute to transferring knowledge to people, to generating knowledge in medicine, to the studies in Turkish medical manuscripts in Arabic alphabet and to Turkish as a scientific language. For that purpose, Derleme Sözlüğü has been scanned and the entries about medical terms have been determined and classified.

___

  • Bayat, A. H. (2016). Tıp Tarihi. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yay. Derleme Sözlüğü c. I-XI. (1963–1982). Ankara: TDK Yayınları.
  • Doğan, Ş., & Güneş, S. (2014). "Bir Eski Oğuz Türkçesi Metni: Risâle-i Bevâsîr". Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi,, 53-117.
  • Kâhya, E. (1992). Onbeşinci Yüzyılda Yaşamış, Bir Hekimimiz Mümin B. Mukbil, I. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Kültüral, Z., & Koç, A. (2012). Derviş Muhammed bin eş-Şeyh el-Ankaravi, Durrü’l-Meknûn (saklı İnciler), Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Konya: Palet Yayınları.
  • Ünver, S. (1983). Tıp Tarihi Yıllığı II. İstanbul.
  • Zülfikar-Aydın, M. B. (1998). 18. yüzyıla Ait Türkçe ''Müfredat'' Kitapları ve Türk Tarihindeki Yeri. Tıp Tarihi Araştırmaları, 55-168.