30- Somut olmayan kültürel mirasın elektronik kültür ortamında aktarımı: Kukuli müziklerindeki kültürel unsurlar

Kültür, milletlerin kimliğini belirleyen temel unsurdur. Maddi manevi üretimlerin bütünü olarak değerlendirilen kültür, bir milletin millî kimliğini oluşturduğu için o milletin tarih sahnesindeki varlığını sürdürebilmesi, kültürünü gelecek ku şaklara aktarabilmesi ile doğru orantılıdır. Somut olmayan kültürel mirasın yinelenerek yahut yenilenerek aktar ımı çeşitli araçlarla gerçekleşebilmektedir. Bu araçlardan biri de kültür aktarımının en alt tabakasında ve ilk aşamasında bulunan çocuklara hitap eden çizgi filmlerdir. Bu çal ışmada Kukuli adlı çizgi filmde yer alan yirmi parçanın içeriği ve klipleri somut olmayan kültürel mirası aktarmadaki rolü açısından incelenmiştir. Çizgi filmin içeriğine uygun olarak yerleştirilmiş olan şarkılar / türküler ile bunların kliplerinde yer alan kültürel unsurlar tespit edilmiştir. Çalışmada örneklem ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan inceleme neticesinde ele alınan şarkılarda ve onların kliplerinde kültürün en temel unsuru olan dile ait kalıp sözlerin, atasözü ve deyimlerin, sıklıkla kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca halk oyunları, müzik kültürü, halk mutfağı, halk hekimliği, temizlik, aile kültürü, komşuluk kültürü, paylaşımcılık, meslek folkloru, pazar kültürü tespit edilen kültürel unsurlar arasındadır. Somut olmayan kültürel miras değerlerini etkileyen, modern çağın getirdiği dijital kültür ve şehirlileşme/kültür de ğişimi gibi konular da incelenen şarkı ve kliplerde yer almaktad ır. Kültürel unsurları içeren yerli çizgi filmlerin artması ve bunlar ın uluslararası sunumu kültürümüze ait unsurların yurt içinde ve yurt dışında etkin bir biçimde aktarımını sağlayacaktır.

The transfer of intangible cultural heritage in digital media: cultural elements in Kukuli songs

Culture is the fundamental element that determines the identity of nations. Considered the whole material and moral productions, culture creates the national identity of a nation, so the survival of the nation on the history stage is directly related to its ability to transfer its culture to future generations. The transfer of intangible cultural heritage by repetition or renewal can be achieved through various means. One of these means is cartoons that appeal to children at the lowest level and the first stage of cultural transfer. In this study, the content and video clips of twenty songs in the cartoon Kukuli were examined in terms of their role in transferring the intangible cultural heritage. The songs used according to the content of the cartoon and the cultural elements in the video clips of these songs were determined. The sampling and content analysis methods were used in the study. Nineteen songs with cultural elements were evaluated along with their video clips. As a result of the examination, it was determined that expressions, proverbs, and idioms, the most fundamental element of culture, are frequently used in the songs and their clips. In addition, folk dances, music culture, traditional cuisine, trad itional medicine, cleaning, family culture, neighborhood culture, sharing, Professional folklore, market culture are among the cultural elements that were determined. Topics such as affecting intangible cultural heritage values dijital culture and urbanization/culture change brought by the modern age were also found in the songs and clips examined. The increase in domestic cartoons containing cultural elements and their international presentation will ensure that the elements of our culture are effectively transferred at home and abroad.

PDF

___

Ahunbay, Zeynep vd. (2018). Kültür Mirası ve Komşuluk İlişkileri. İstanbul Albatros Yayınları.
Aksoy, Ö. Asım (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Alan, İlkay (2009). Sevgi İçerikli Çizgi Filmlerin İlköğretim 5. S ınıftaki Çocukların Görsel Sanatlar
Dersinde Yaptıkları Resimler Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Atan, Uğur. (1995). Animasyonun Kültür Aktar ımındaki Yeri. Yay ımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Boratav, P. Naili (1997). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Eskandari, Maryam (2007). İran’da TV’de Yayınlanan Çizgi Filmlerin İlkokul Öğrencilerinin Eğitimine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Eşitti, Şakir (2016). Çizgi Filmlerde Küresel Ve Yerel Kültürün İnşası: Caillou Ve Pepee Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. 32, 125-144.
Gürçayır, Selcan (2011). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Üzerine Eleştirel Bir Okuma. Millî Folklor. 92, 5-10. https://tr.10steps.org/Fazer-Maracas-2614 (29.12.2021).
https://www.youtube.com/channel/UCF5IUvgXe_3sHBuKpEz7Btw (02.01.2022).
http://www.animasyongastesi.com/tag/kukuli/(05.01.2022).
http://www.ranini.tv/haber/31721/1/yerli-cizgi-dizi-kukulinin-sohreti-gunden-gune-buyumeye- devam-ediyor (05.01.2022).
Kaba, Fethi (1992). Animasyonun E ğitim Amaçlı Kullanımı. Yay ımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem (1990). İnsan Aile Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kılcı, Şule. (2009). Tüketim Toplumunun Bir Formu Olarak Çizgi Filmlerde Çocukluk ve Toplumsal Cinsiyet Temsilleri: Barbie, Bratz ve Winx Clup . Yay ımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
Metin Basat, Ezgi (2014). Sözden Çizgiye: Karikatüristlerin Gözünden Sözlü Anlatılar. Millî Folklor, 101, 226-227.
Muratoğlu, Bahar (2009). Sosyal Sapk ınlığın Medyadaki Temsilinin Çizgi Filmler Üzerinden İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Oğuz, M. Öcal (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
Oğuz, M. Öcal (2013 ). Terim Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras. Millî Folklor, 100, 5-13.
Ölçer Özünel, Evrim (2012). Kırkyama Kahramanlar: Tarihi Çizgi Romanlarda Gelenek İcadı ve İmhası. Millî Folklor, 95, 170-174.
Özakçaoğlu, Nilüfer (2009). Çizgi Filmlerin E ğitilebilir Zihinsel Engelli Öğrencilerin Resimlerine Anlatım, Biçim ve Renk Olarak Yans ıması. Yay ımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Özsevgeç Cerrah, Lale ve Saka, Arzu (2018). Çocukların İzledikleri Çizgi Filmler ve Bu tercihlerinin Karakterleri ile İlişkisi.
Türkmen, Nilgün (2012). Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36/2,145-148.