Edirne Müftüsü Mehmed Fevzi Efendi’nin (1318/1900) Rûhu’s-Salât Adlı Eseri ve Çeviriyazısı

Mehmed Fevzi Efendi (1318/1900); aslen Denizli, Yarangüme/Tavas doğumlu olmakla beraber, Edirne’de yirmi sene kadar kalıp müftülük yaptığı için, daha çok “Edirne Müftüsü Fevzi Efendi” olarak tanınmıştır. Edirne’de kaldığı yirmi yıl boyunca Eski Cami’de Envâru’t-Tenzîl, Şifâ-i Şerîf, Ṣaḥîḥ-i Buḫârî, Mes̱nevî, Ḳaṣîdetü’l-Bürde okutmuştur. Dersiâm, müftü ve nâib olarak yürüttüğü görevlerin sonunda Rumeli Kazaskerliğine kadar yükselmiştir. Devrinin velûd müelliflerinden kabul edilen Mehmed Fevzi Efendi, dinî ilimlere dâir Arapça olarak şerh ve hâşiyeler kaleme almıştır. Türkçe yazdığı eserlerinde ise daha çok Batılılaşma etkisiyle Osmanlı toplum hayatında zuhûr eden dinî ve içtimaî meseleler üzerinde durmuştur. Mevlide karşı özel bir ilgisi olduğu anlaşılan Mehmed Fevzi Efendi, Türkçe, Arapça ve Farsça birer mevlid yazmış; Türk edebiyatında Hz. Peygamber’le (sas) ilgili en çok eser veren müelliflerden biri sayılmıştır. Fevzi Efendi, okutacağı birçok dersin kitabını bizzat kaleme alıp yayımlamış, onun telif ettiği bu eserler çeşitli cami ve medreselerde okutulmuştur. Edirne Müftüsü Fevzi Efendi, bütün bu yönleri ile ülkemizde ilgi çekmiş, onun hayatı ve çeşitli eserleri üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma, Fevzi Efendi’nin Rûhu’s-Salât’ının derkenarları ile birlikte çeviriyazısını (transliterasyon) yapmak, bu çerçevede metinde geçen âyet ve hadîsleri tahrîc ile eseri tahlîl etmek amacındadır.

The Mufti of Edirne Mehmed Fevzi’s Work Rûh Al Salât And Its Transliteration

Although Mehmed Fevzi Efendi (1318/1900) was originally born in Denizli, Yarangume/Tavas, mostly, he was known as “The Mufti of Edirne Fevzi Efendi”, for his staying and working twenty years as a mufti in Edirne. During his twenty years in Edirne, he taught the books Envâr al Tanzîl, Sifâ-i Serif, Sahîh al Buhârî, Mesnevî and Qasîde al Burda in Eski Cami. At the end of his duties carried out as professor, mufti and vice, he accomplished to be the chair of Rumeli Kazasker (Chief Judge). Mehmed Fevzi Efendi who accepted as a prolific authors on his time, mostly wrote commentaries (serh) and explanations (hâsiyah) on religious sciences in Arabic language. He focused on religious and social issues that emerged in Ottoman social life morely under the influence of westernization, in his works written in Turkish. Mehmed Fevzi Efendi appearing to have a special interest in mawlid, had written mawlids in Turkish, Arabic and Persian; and considered as one of the most prolific authors who had written about The Prophet (pbuh) in Turkish literature. Fevzi Efendi had written and published many books that he would teach in his courses, and those books had been tought in various mosques and madrasahs. With all these aspects, The mufti of Edirne Fevzi Efendi had attracted attention in our country and various studies had been made on his life and works. This study aims to transliterate Fevzi Efendi’s Rûh al Salât with its margin notes and to analyze this work with identifying the sources of verses and hadiths.

___

  • Buhârî, Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. yrs.: trs..
  • Fevzi, Mehmed. Rûhu’s-Salât. Karnak Matbaası. İstanbul: 1302[/1885].
  • Fevzi, Mehmed. Rûhu’s-Salât. yrs.: 1318[/1900].
  • Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Hişâm Semîr el-Buhârî. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1423/2003.
  • Müslim b. Haccâc. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, trs..
  • Uzun, Mustafa. “Fevzi Efendi, Edirne Müftüsü”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/506-509. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.